Luyện tập về lựa chọn từ ngữ trang 76 SGK Tiếng Việt 4 tập 2 Cánh diều

Câu 1

Đọc khổ thơ sau và trả lời câu hỏi:

Dưới trời lửa khỏi

Em như cánh tên

Bay trên cồn cát

Rẽ gió xông lên.

NGUYỄN VĂN DINH

a) Các từ cánh và bay gợi cho em nghĩ đến sự vật nào?

b) Những từ nào có nghĩa giống từ cánh (trong cánh tên)?

mũi (tên)

bó (tên)

chiếc (tên)

c) Theo em, vì sao tác giả chọn từ cánh mà không chọn những từ khác?

Phương pháp giải:

HS đọc khổ thơ và trả lời câu hỏi 

Lời giải chi tiết:

a) Các từ cánh và bay gợi cho em nghĩ đến chiếc máy bay.

b) Từ có nghĩa giống từ cánh (trong cánh tên): mũi (tên), chiếc (tên)

c) Tác giả chọn từ cánh để phù hợp với ngữ cảnh viết nên bài thơ. Đó là một cuộc chiến tranh hiện đại, với sự hiện diện của các vũ khí tối tân như máy bay, xe tăng, súng đạn, bom...

Câu 2

Tìm từ thích hợp trong ngoặc đơn để hoàn chỉnh đoạn văn sau:

Hồ về thu, nước (trong vắt, trong trẻo), mênh mông. Trăng tỏa sáng rọi vào các gợn sóng (ào ạt, lăn tăn). Thuyền ra khỏi bờ thì hây hẩy gió đông nam, sóng vỗ rập rình. Một lát, thuyền vào gần một đám sen. Bấy giờ, sen trên hồ đã gần tàn nhưng vẫn còn lơ thơ mấy đóa hoa nở muộn. Mùi hương đưa theo chiều gió (ngào ngạt, sực nức). Thuyền theo gió cứ từ từ mà đi ra từ giữa khoảng (vô tận, mênh mông).

Theo PHAN KẾ BÍNH

Hây hẩy: (gió thổi) nhẹ, thành từng làn ngắn.

Phương pháp giải:

HS đọc đoạn văn và tìm từ thích hợp trong ngoặc điền vào chỗ trống.

Lời giải chi tiết:

Hồ về thu, nước trong vắt, mênh mông. Trăng tỏa sáng rọi vào các gợn sóng lăn tăn. Thuyền ra khỏi bờ thì hây hẩy gió đông nam, sóng vỗ rập rình. Một lát, thuyền vào gần một đám sen. Bấy giờ, sen trên hồ đã gần tàn nhưng vẫn còn lơ thơ mấy đóa hoa nở muộn. Mùi hương đưa theo chiều gió ngào ngạt. Thuyền theo gió cứ từ từ mà đi ra từ giữa khoảng mênh mông.

Câu 3

Viết một đoạn văn ngắn về người thiếu niên dũng cảm trong bài thơ Em bé Bảo Ninh. Chọn một từ em thích trong đoạn văn và cho biết từ đó phản ánh đúng cảm nghĩ của em về nhân vật như thế nào. 

Phương pháp giải:

Em chủ động hoàn thành bài tập. 

Lời giải chi tiết:

Bảo Ninh là một thiếu niên anh hùng trong thời kì kháng chiến chống Mỹ. Em bé Bảo Ninh một thời là biểu tượng về lòng dũng cảm của bao lớp thanh thiếu niên. Khi bầu trời Đồng Hới lúc đó như bị xé toạc bởi hàng trăm quả bom dội xuống thì có một cậu bé băng mình qua những đồi cát đang bị cày xới nham nhở, bụi tung mù mịt để tiếp đạn cho bộ đội và dân quân bắn máy bay. Đó là một tấm gương sáng về lòng dũng cảm mà thế hệ thanh thiếu niên chúng ta ngày nay nên noi theo.

- Từ dũng cảm phản ánh cảm nhận của em về nhân vật Bảo Ninh là một người rất gan dạ, dũng cảm không sợ chết.