Viết một bài văn phân tích nhân vật tôi trong truyện ngắn “Tôi đi học” của nhà văn Thanh Tịnh

Dàn ý

1. Mở bài

- Giới thiệu nhân vật và nêu ngắn gọn ấn tượng ban đầu của em về nhân vật

+ Trong cuộc đời mỗi chúng ta, kỉ niệm trong sáng của tuổi học trò, nhất là buổi tựu trường đầu tiên thường được ghi nhớ mãi. Thanh Tịnh đã diễn tả tinh tế cảm xúc này qua dòng cảm nghĩ của nhân vật “tôi” về những kỉ niệm ngày đầu tiên đi học trong truyện ngắn “Tôi đi học”.

+ Những cảm xúc trong trẻo, hồn nhiên, đáng yêu của nhân vật “tôi” trong câu chuyện đã để lại dư vị ngọt ngào cho bạn đọc về những kỉ niệm trong sáng, đẹp để trong cuộc đời mỗi người về ngày tựu trường đầu tiên của mình.

2. Thân bài

a. Bối cảnh và những mối quan hệ làm nổi bật đặc điểm nhân vật

- Không gian đậm chất thu với “lá ngoài đường rụng nhiều và trên không có những đảm máy bàng bạc” chính là những tác nhân khiến nhân vật tôi mơn man nhớ đến những kỉ niệm về ngày đầu tiên đến trường. Và cũng từ đây những cảm xúc, những kỉ niệm về ngày đầu tiên ấy cứ thế ùa về trong tâm trí nhân vật tôi.

- Nhân vật tôi nhớ lại những ngày tựu trường: “Tôi không thể nào quên được những cảm giác trong sáng ấy nảy nở trong lòng tôi như mấy cành hoa tươi mỉm cười giữa trời quang đãng.” Đó là khoảnh khắc đẹp đẽ, dấu yêu nhất trong cuộc đời mỗi con người và in đậm trong sâu thẳm trái tim mỗi chúng ta.

b. Những đặc điểm nổi bật của nhân vật thể hiện qua các bằng chứng trong tác phẩm (chi tiết về ngoại hình, ngôn ngữ, hành động, suy nghĩ...của nhân vật)

Kỉ niệm trong sáng, đẹp đẽ của nhân vật “tôi” về ngày đầu tiên đi học được hiện ra như một thước phim quay chậm rất chân thực, sinh động và hấp dẫn, làm xao xuyến tâm hồn người đọc.

Đặc điểm 1: Tâm trạng, cảm giác của “tôi”

- Cảm nhận của nhân vật “tôi” về buổi sáng mùa thu trong ngày đầu tiên đi học được diễn tả bằng những câu văn đượm chất thơ: “Buổi mai hôm ấy, một buổi mai đầy sương thu và gió lạnh. Mẹ tôi âu yếm nắm lấy tay tôi dẫn đi trên con đường làng dài và hẹp”.

- Tâm bồi hồi, cảm giác mới mẻ của cậu khi được mẹ dắt đến trường trên con đá Nam trạng

tả rất tinh tế: Con đường nay tôi quen đi lại lắm lần, nhưng lần này tự nhiên thấy lạ bởi cảnh vật xung quanh đều thay đổi. Cậu bé nhanh chóng tìm ra nguyên nhân của sự lạ lùng ấy: Vì chính lòng tôi đang có sự thay đổi lớn: Hôm nay tôi đi học. Đó là những cảm nhận chân thực, tinh tế của một tâm hồn trong sáng trẻ thơ. Đọc đến đấy bất giác trong lòng chúng ta cũng trào dâng cảm xúc xao xuyến về ngày đầu tiên đến trường của mình.

- Đi học là một sự kiện trọng đại trong đời. Điều đó có nghĩa là cậu bé đã lớn và từ nay cậu sẽ không được nô nghịch như đứa trẻ khờ dại vô ý thức. Không còn được lội qua sông thả diều như thằng Qúy và không ra đồng nô đùa như thằng Sơn. Ý nghĩ ngây thơ trong sáng và nghiêm túc của cậu học trò trong buổi đầu tiên đi học thật hồn nhiên và đáng yêu biết chừng nào.

- Không chỉ thấy sự thay đổi khung cảnh bên ngoài mà còn thấy cả sự thay đổi lớn lao trong con người mình: “Trong chiếc áo vải dù đen dài tôi cảm thấy mình trang trọng và đứng đắn… Hai quyển vở mới đang ở trên tay tôi đã bắt đầu thấy nặng. Tôi bặm tay ghì thật chặt, nhưng một quyển vở cũng xệch ra và chênh đầu chúi xuống đất…”

- Cậu xin mẹ được cầm cả bút thước, nghe mẹ bảo để mẹ cầm thì trong đầu cậu nảy ra ý nghĩ ngây thơ: Chắc chỉ người thạo mới cầm nổi bút thước. Hồi tưởng lại tâm trạng hồi ấy, tác giả đã thích thú mà nhận xét: Ý nghĩ ấy thoáng qua trong trí tôi nhẹ nhàng như một làn mây lướt ngang trên ngọn núi.

Đặc điểm 2: Tâm trạng, cảm giác của “tôi” khi đứng trước ngôi trường làng Mĩ Lí.

- Cậu bé choáng ngợp trước khung cảnh sân trường làng Mĩ Lí dày đặc cả người, người nào cũng quần áo sạch sẽ, gương mặt vui tươi sáng sủa. Cậu nhớ lại cảm tưởng của mình về ngôi trường lúc cậu chưa đi học, đó là thái độ dửng dưng: “Trước đó mấy hôm, lúc đi ngang qua làng Hòa An bẫy chim quyên với thằng Minh, tôi có ghé lại trường một lần, lần ấy trường đối với tôi là một nơi xa lạ...”. Giữa một không gian rộng lớn nhường vậy, câu bé đâm ra lo sợ vẩn vơ.

- Nhân vật “tôi” cũng như mấy cậu học trò mới bỡ ngỡ đứng nép bên người thân hồi hộp, lo lắng “chỉ dám nhìn một nửa hay dám đi từng bước nhẹ”. Nhà văn diễn tả thật sống động, thật chính xác, cảm giác của nhân vật “tôi” qua hình ảnh so sánh độc đáo, ấn tượng, phù hợp với tâm lí trẻ thơ: “như con chim non đứng bên bờ tổ, nhìn quãng trời rộng muốn bay nhưng còn ngập ngừng e sợ”.

Đặc điểm 3: Tâm trạng, cảm giác của “tôi” khi vào lớp học và đón giờ học đầu tiên.

- Sau một hồi trống thúc vang dội, nhân vật “tôi” cùng các bạn sắp hàng dưới hiên rồi đi vào lớp. Không còn người thân ở bên cạnh, cậu “Cảm thấy mình chơ vơ là lúc này”. Cảm giác vừa lo sợ, vừa lạc lõng dâng lên trong tâm hồn, trong cảm xúc của cậu học trò nhỏ.

- Khi bước vào lớp học không còn sự ngập ngừng, rụt rè, mà thay vào đó là sự mạnh dạn, tự nhiên. Cậu cảm nhận được một mùi hương lạ bay lên mũi, thấy mọi vật được treo trong lớp học đều hay hay. Những bàn những ghế vốn là của chung nhân vật tôi cũng lạm nhận là của riêng mình. Đặc biệt với người bạn ngồi kế bên, dù chưa một lần gặp gỡ cậu vẫn cảm thấy có một sự thân thuộc, quyến luyến đến lạ...

- Tiếng phấn ấy đã đưa nhân vật “tôi” trở lại với không khí của lớp học: “Tôi vòng tay lên bắn chăm chỉ nhìn thầy viết và lẩm nhầm đánh vần đọc: Bài viết tập: Tôi ở học”. Đó là cách kết thúc tự nhiên, bất ngờ. Dòng chữ: “Tôi đi học” vừa khép lại bài văn và mở ra một thế giới mới, một bầu trời mới, một khoảng không gian, thời gian mới, một tâm trạng, một tình cảm mới trong cuộc đời đứa trẻ. Dòng chữ ấy xuất hiện theo bàn tay viết phấn của thầy trên bảng, những dòng chữ mà cậu bé đánh vần lần đầu trong cuộc đời đi học như một niềm tự hào hồn nhiên và trong sáng của nhân vật tôi và cũng là của chính nỗi lòng chúng ta khi nhớ về lần đầu tiên đi học đó.

c. Nghệ thuật xây dựng nhân vật (cách sử dụng chi tiết, ngôn ngữ, biện pháp nghệ thuật…)

- “Tôi đi học” đã xây dựng một tình huống truyện thật đặc biệt – ngày đầu tiên đến trường với biết bao cảm xúc, tâm trạng về dấu mốc quan trọng trong cuộc đời mỗi người.

- Kết cấu câu chuyện phù hợp: theo dòng hồi tưởng. Kết hợp linh hoạt các phương thức biểu đạt tự sự, miêu tả, biểu cảm diễn tả đầy đủ và hợp lí các cung bậc cảm xúc nhân vật của nhân vật “tôi” trong buổi tựu trường đầu tiên của cuộc đời.

- Ngôn ngữ nhẹ nhàng, sâu lắng, giọng văn thơ mộng, mượt mà, tinh tế đã diễn tả được diễn biến tâm lí của nhân vật “tôi” một cách chân thực, sinh động

- “Tôi đi học” đã chạm đến trái tim bạn đọc bằng chất thơ (chất trữ tình) mang một vẻ đẹp riêng, hấp dẫn người đọc. “Tôi đi học” tựa như một bài thơ trữ tình “đem đến cho người đọc một cái gì nhẹ nhõm, thơm lành và mát dịu” (Nguyễn Tuân)

d. Ý nghĩa của hình tượng nhân vật

Diễn biến tâm trạng nhân vật “tôi” để lại nhiều cảm xúc trong lòng người đọc, không chỉ bởi sự hồn nhiên, ngây thơ mà còn bởi nó khiến mỗi chúng ta nhớ về tuổi thơ của chính bản thân mình. Đọc truyện ngắn “Tôi đi học” vào những ngày đầu của năm học, chúng ta thấm thía rằng: Trong cuộc đời mỗi người, kỉ niệm trong sáng của tuổi học trò, nhất là buổi tựu trường đầu tiên, thường sẽ được ghi nhớ mãi. Những kỉ niệm trong sáng, đẹp đẽ ấy sẽ là hành trang theo chúng ta đi suốt cả chặng đường đời tương lai.

3. Kết bài

- Nêu những bài học, suy nghĩ, ấn tượng sâu sắc mà nhân vật để lại trong tâm trí em: Với giọng văn nhẹ nhàng, đầy chất thơ, truyện ngắn “Tôi đi học” của Thanh Tịnh đã chạm vào trái tim của bao thế hệ độc giả khi được nhớ, được sống lại quãng thời gian đẹp nhất của tuổi thơ với ngôi trường, lớp học đầu tiên. Những kỷ niệm của tác giả được gửi gắm vào nhân vật “tôi” cũng là kỷ niệm của nhiều người, của nhiều thế hệ học sinh. Những ngỡ ngàng, những cảm xúc bồi hồi khi lần đầu tiên được đến trường. Và dù thời gian qua đi ai trong chúng ta cũng muốn được một lần sống lại với những kỷ niệm mà nhân vật “tôi” từng trải qua.

Bài mẫu 1

Trong cuộc đời mỗi chúng ta, kỉ niệm trong sáng của tuổi học trò, nhất là buổi tựu trường đầu tiên thường được ghi nhớ mãi. Thanh Tịnh đã diễn tả tinh tế cảm xúc này qua dòng cảm nghĩ của nhân vật “tôi” về những kỉ niệm ngày đầu tiên đi học trong truyện ngắn “Tôi đi học”.  Những cảm xúc trong trẻo, hồn nhiên, đáng yêu của nhân vật “tôi” trong câu chuyện đã để lại dư vị ngọt ngào cho bạn đọc về những kỉ niệm trong sáng, đẹp để trong cuộc đời mỗi người về ngày tựu trường đầu tiên của mình.

Không gian đậm chất thu với “lá ngoài đường rụng nhiều và trên không có những đảm máy bàng bạc” chính là những tác nhân khiến nhân vật tôi mơn man nhớ đến những kỉ niệm về ngày đầu tiên đến trường. Và cũng từ đây những cảm xúc, những kỉ niệm về ngày đầu tiên ấy cứ thế ùa về trong tâm trí nhân vật tôi. Nhân vật “tôi” nhớ lại những ngày tựu trường: “Tôi không thể nào quên được những cảm giác trong sáng ấy nảy nở trong lòng tôi như mấy cành hoa tươi mỉm cười giữa trời quang đãng.” Đó là khoảnh khắc đẹp đẽ, dấu yêu nhất trong cuộc đời mỗi con người và in đậm trong sâu thẳm trái tim mỗi chúng ta.

Kỉ niệm trong sáng, đẹp đẽ của nhân vật “tôi” về ngày đầu tiên đi học được hiện ra như một thước phim quay chậm rất chân thực, sinh động và hấp dẫn, làm xao xuyến tâm hồn người đọc.

Cảm nhận của nhân vật “tôi” về buổi sáng mùa thu trong ngày đầu tiên đi học được diễn tả bằng những câu văn đượm chất thơ: “Buổi mai hôm ấy, một buổi mai đầy sương thu và gió lạnh. Mẹ tôi âu yếm nắm lấy tay tôi dẫn đi trên con đường làng dài và hẹp”. Tâm bồi hồi, cảm giác mới mẻ của cậu khi được mẹ dắt đến trường trên con đá Nam trạng

tả rất tinh tế: Con đường nay tôi quen đi lại lắm lần, nhưng lần này tự nhiên thấy lạ bởi cảnh vật xung quanh đều thay đổi. Cậu bé nhanh chóng tìm ra nguyên nhân của sự lạ lùng ấy: Vì chính lòng tôi đang có sự thay đổi lớn: Hôm nay tôi đi học. Đó là những cảm nhận chân thực, tinh tế của một tâm hồn trong sáng trẻ thơ. Đọc đến đấy bất giác trong lòng chúng ta cũng trào dâng cảm xúc xao xuyến về ngày đầu tiên đến trường của mình. Đi học là một sự kiện trọng đại trong đời. Điều đó có nghĩa là cậu bé đã lớn và từ nay cậu sẽ không được nô nghịch như đứa trẻ khờ dại vô ý thức. Không còn được lội qua sông thả diều như thằng Qúy và không ra đồng nô đùa như thằng Sơn. Ý nghĩ ngây thơ trong sáng và nghiêm túc của cậu học trò trong buổi đầu tiên đi học thật hồn nhiên và đáng yêu biết chừng nào. Không chỉ thấy sự thay đổi khung cảnh bên ngoài mà còn thấy cả sự thay đổi lớn lao trong con người mình: “Trong chiếc áo vải dù đen dài tôi cảm thấy mình trang trọng và đứng đắn… Hai quyển vở mới đang ở trên tay tôi đã bắt đầu thấy nặng. Tôi bặm tay ghì thật chặt, nhưng một quyển vở cũng xệch ra và chênh đầu chúi xuống đất…”. Cậu xin mẹ được cầm cả bút thước, nghe mẹ bảo để mẹ cầm thì trong đầu cậu nảy ra ý nghĩ ngây thơ: Chắc chỉ người thạo mới cầm nổi bút thước. Hồi tưởng lại tâm trạng hồi ấy, tác giả đã thích thú mà nhận xét: Ý nghĩ ấy thoáng qua trong trí tôi nhẹ nhàng như một làn mây lướt ngang trên ngọn núi.

Cậu bé choáng ngợp trước khung cảnh sân trường làng Mĩ Lí dày đặc cả người, người nào cũng quần áo sạch sẽ, gương mặt vui tươi sáng sủa. Cậu nhớ lại cảm tưởng của mình về ngôi trường lúc cậu chưa đi học, đó là thái độ dửng dưng: “Trước đó mấy hôm, lúc đi ngang qua làng Hòa An bẫy chim quyên với thằng Minh, tôi có ghé lại trường một lần, lần ấy trường đối với tôi là một nơi xa lạ...”. Giữa một không gian rộng lớn nhường vậy, câu bé đâm ra lo sợ vẩn vơ. Nhân vật “tôi” cũng như mấy cậu học trò mới bỡ ngỡ đứng nép bên người thân hồi hộp, lo lắng “chỉ dám nhìn một nửa hay dám đi từng bước nhẹ”. Nhà văn diễn tả thật sống động, thật chính xác, cảm giác của nhân vật “tôi” qua hình ảnh so sánh độc đáo, ấn tượng, phù hợp với tâm lí trẻ thơ: “như con chim non đứng bên bờ tổ, nhìn quãng trời rộng muốn bay nhưng còn ngập ngừng e sợ”.

Sau một hồi trống thúc vang dội, nhân vật “tôi” cùng các bạn sắp hàng dưới hiên rồi đi vào lớp. Không còn người thân ở bên cạnh, cậu “Cảm thấy mình chơ vơ là lúc này”. Cảm giác vừa lo sợ, vừa lạc lõng dâng lên trong tâm hồn, trong cảm xúc của cậu học trò nhỏ. Khi bước vào lớp học không còn sự ngập ngừng, rụt rè, mà thay vào đó là sự mạnh dạn, tự nhiên. Cậu cảm nhận được một mùi hương lạ bay lên mũi, thấy mọi vật được treo trong lớp học đều hay hay. Những bàn những ghế vốn là của chung nhân vật tôi cũng lạm nhận là của riêng mình. Đặc biệt với người bạn ngồi kế bên, dù chưa một lần gặp gỡ cậu vẫn cảm thấy có một sự thân thuộc, quyến luyến đến lạ... Tiếng phấn ấy đã đưa nhân vật “tôi” trở lại với không khí của lớp học: “Tôi vòng tay lên bắn chăm chỉ nhìn thầy viết và lẩm nhầm đánh vần đọc: Bài viết tập: Tôi ở học”. Đó là cách kết thúc tự nhiên, bất ngờ. Dòng chữ: “Tôi đi học” vừa khép lại bài văn và mở ra một thế giới mới, một bầu trời mới, một khoảng không gian, thời gian mới, một tâm trạng, một tình cảm mới trong cuộc đời đứa trẻ. Dòng chữ ấy xuất hiện theo bàn tay viết phấn của thầy trên bảng, những dòng chữ mà cậu bé đánh vần lần đầu trong cuộc đời đi học như một niềm tự hào hồn nhiên và trong sáng của nhân vật tôi và cũng là của chính nỗi lòng chúng ta khi nhớ về lần đầu tiên đi học đó.

“Tôi đi học” đã xây dựng một tình huống truyện thật đặc biệt – ngày đầu tiên đến trường với biết bao cảm xúc, tâm trạng về dấu mốc quan trọng trong cuộc đời mỗi người. Kết cấu câu chuyện phù hợp: theo dòng hồi tưởng. Kết hợp linh hoạt các phương thức biểu đạt tự sự, miêu tả, biểu cảm diễn tả đầy đủ và hợp lí các cung bậc cảm xúc nhân vật của nhân vật “tôi” trong buổi tựu trường đầu tiên của cuộc đời. Ngôn ngữ nhẹ nhàng, sâu lắng, giọng văn thơ mộng, mượt mà, tinh tế đã diễn tả được diễn biến tâm lí của nhân vật “tôi” một cách chân thực, sinh động. “Tôi đi học” đã chạm đến trái tim bạn đọc bằng chất thơ (chất trữ tình) mang một vẻ đẹp riêng, hấp dẫn người đọc. “Tôi đi học” tựa như một bài thơ trữ tình “đem đến cho người đọc một cái gì nhẹ nhõm, thơm lành và mát dịu” (Nguyễn Tuân)

Diễn biến tâm trạng nhân vật “tôi” để lại nhiều cảm xúc trong lòng người đọc, không chỉ bởi sự hồn nhiên, ngây thơ mà còn bởi nó khiến mỗi chúng ta nhớ về tuổi thơ của chính bản thân mình. Đọc truyện ngắn “Tôi đi học” vào những ngày đầu của năm học, chúng ta thấm thía rằng: Trong cuộc đời mỗi người, kỉ niệm trong sáng của tuổi học trò, nhất là buổi tựu trường đầu tiên, thường sẽ được ghi nhớ mãi. Những kỉ niệm trong sáng, đẹp đẽ ấy sẽ là hành trang theo chúng ta đi suốt cả chặng đường đời tương lai.

Với giọng văn nhẹ nhàng, đầy chất thơ, truyện ngắn “Tôi đi học” của Thanh Tịnh đã chạm vào trái tim của bao thế hệ độc giả khi được nhớ, được sống lại quãng thời gian đẹp nhất của tuổi thơ với ngôi trường, lớp học đầu tiên. Những kỷ niệm của tác giả được gửi gắm vào nhân vật “tôi” cũng là kỷ niệm của nhiều người, của nhiều thế hệ học sinh. Những ngỡ ngàng, những cảm xúc bồi hồi khi lần đầu tiên được đến trường. Và dù thời gian qua đi ai trong chúng ta cũng muốn được một lần sống lại với những kỷ niệm mà nhân vật “tôi” từng trải qua.

Bài mẫu 2

Thanh Tịnh đã diễn tả được những kỉ niệm trong sáng của tuổi học trò, đặc biệt là buổi đầu đi học qua dòng suy tư, hồi tưởng của nhân vật tôi trong truyện ngắn “Tôi đi học”.

Mở đầu, tôi đã nhắc đến cơ sở để nhớ lại những kỉ niệm của buổi tựu trường. Đó là thời gian, không gian quen thuộc: “hằng năm cứ vào cuối thu khi lá ngoài đường rụng nhiều, trên không có những đám mây bàng bạc” hay hình ảnh vẫn thường thấy: “những em bé núp dưới nón mẹ trong buổi đầu đến trường”. Trong lòng của nhân vật tôi lúc này: “lòng tôi lại nao nức những kỉ niệm mơn man”, “quên thế nào được những cảm giác trong sáng ấy”, “lòng tôi lại tưng bừng rộn rã”. Các từ láy được sử dụng để diễn tả tâm trạng, cảm xúc của nhân vật khi nhớ lại buổi tựu trường như nao nức, mơn man, tưng bừng, rộn rã,… đã góp phần thể hiện sự chuyển biến của tâm trạng từ trong sâu kín đang dần bộc lộ ra bên ngoài. Đó là những cảm xúc trong sáng, thuần khiết biết bao.

Tiếp đến, nhân vật tôi hồi tưởng lại kỉ niệm khi cùng mẹ đến trường. Cảnh vật, con đường vốn đi lại nhiều lần nhưng hôm nay bỗng nhiên thấy lạ. Tôi cũng cảm nhận thấy bản thân dường như đã thay đổi: “Trong chiếc áo vải dù đen dài tôi cảm thấy mình trang trọng và đứng đắn hơn”. Đặc biệt suy nghĩ của tôi khi muốn thử sức tự cầm sách vở. Và chính bản thân tôi cũng cảm thấy bỡ ngỡ trong buổi đầu đến trường.

Khi đến trường, khung cảnh trước sân trường Mĩ Lí dày đặc người, ai cũng quần áo sạch sẽ. Không khí tựu trường vui tươi, nhộn nhịp. Điều đó khiến tôi cảm thấy bỡ ngỡ, có chút rụt rè. Đến khi ông đốc gọi tên, tôi lo sợ và nép vào lòng mẹ bật khóc. Nhưng những lời an ủi của ông đốc vang lên khiến đám học sinh an tâm hơn, theo thầy giáo bước vào lớp học.

Khi ngồi trong lớp học, tôi đã cảm thấy mùi hương lạ xông vào lớp học, ngắm nhìn mọi vật xung quanh, không cảm thấy xa lạ với người bạn bên cạnh, nhìn theo cánh chim ngoài kia để nhớ lại kỉ niệm cũ. Và rồi, t ôi trở lại với không khí của lớp học: “Tôi vòng tay lên bàn chăm chỉ nhìn thầy viết và lẩm nhẩm đánh vần đọc: Bài viết tập: Tôi đi học”. Đó là cách kết thúc tự nhiên, bất ngờ. Dòng chữ: “Tôi đi học” khép lại truyện ngắn nhưng mở ra một bầu trời mới.

Văn bản Tôi đi học đã nói hộ được những suy nghĩ và tình cảm của rất nhiều người đọc: những cảm xúc của buổi đầu tựu trường, gợi lên trong mỗi người nhớ về những kỉ niệm đó.

Bài mẫu 3

Ai trong số người học sinh chúng ta đều có cho mình kỉ niệm về buổi tựu trường đầu tiên, đó mãi là những kỉ niệm đẹp nhất, sâu sắc và in đậm nhất trong tâm trí mỗi người. Nhà văn Thanh Tịnh - một nhà văn trữ tình với những vẻ đẹp đằm thắm, êm dịu và trong trẻo đã mang đến cho chúng ta truyện ngắn "Tôi đi học" (in trong tập "Quê mẹ"), người đọc như được sống lại với chính kỉ niệm của mình với tâm trạng hồi hộp, cảm giác bỡ ngỡ của nhân vật tôi trong buổi tựu trường đầu tiên.

Nhân vật tôi nhớ lại kỉ niệm mơn man của buổi tựu trường và gọi đó là "những cảm giác trong sáng ấy nảy nở trong lòng tôi như mấy cành hoa tươi mỉm cười giữa bầu trời quang đãng". Tiết trời cuối thu đặc trưng với những buổi sáng dày sương và gió heo may lạnh, cậu bé được mẹ âu yếm dắt tay đi trên con đường làng tới trường dự buổi tựu trường đầu tiên. Bước đi trên con đường quen thuộc nhưng nhân vật tôi lại cảm nhận được những thay đổi lớn, cảm thấy bản thân mình đã lớn, đã chững chạc và đứng đắn hơn, "cảnh vật chung quanh tôi đều thay đổi, vì chính lòng tôi đang có sự thay đổi lớn", "trong chiếc áo vải dù đen dài tôi cảm thấy mình trang trọng và đứng đắn".

Cậu nhìn những cậu nhỏ khác nhí nhảnh trao sách vở cho nhau xem mà "thèm", đó là nỗi khao khát của một cậu bé cũng có sách vở mới nhưng chưa có bạn, cậu cẩn thận và nâng niu giữ chặt hai quyển vở mới của mình. Bước vào trong sân trường, nhân vật tôi có phần ngỡ ngàng trước cảnh tượng "dày đặc cả người" bởi cậu nhớ lại lần cậu ghé trường "trước mắt tôi trường Mĩ Lí trông vừa xinh xắn vừa oai nghiêm như cái đình làng Hòa Ấp...". Trước khung cảnh có phần khác lạ ấy, cậu bé đâm ra lo sợ những nỗi sợ vẩn vơ, cùng với sự bỡ ngỡ cậu trở nên rụt rè, khép nép bên người thân "chỉ dám nhìn một nửa hay dám đi từng bước nhẹ".

Nỗi lo lắng, e dè và lo sợ của cậu khiến cậu ước muốn được là những người học sinh cũ, đã quen thầy, quen trường và quen lớp không còn rụt rè trước cảnh xa lạ như bây giờ. Cậu cảm thấy những người học trò mới "như con chim con đứng bên bờ tổ, nhìn quãng trời rộng muốn bay, nhưng còn ngập ngừng e sợ". Tâm trạng bơ vơ, lạc lõng và lúng túng nhất chính là lúc nhân vật tôi nghe tiếng trống vào lớp, khi xung quanh các học sinh cũ đã xếp hàng vào lớp cả thì các học trò mới như cậu không đi, không biết đi và không muốn đi "hai chân các cậu cứ dềnh dàng mãi. Hết co lên một chân, các cậu lại duỗi như đá một quả banh tưởng tượng".

Nghe tiếng đọc tên của ông đốc mà cậu bé cảm thấy "quả tim tôi ngừng đập", "quên cả mẹ tôi đứng sau", khi nghe đến tên lại giật mình lúng túng, quả thực đó chính là những phản xạ tự nhiên vô điều kiện đã xảy đến với cậu. Tuy có phần nhút nhát và lo sợ nhưng cậu vẫn cảm nhận được sự hiền từ và tận tình của ông đốc, đã vơi đi phần nào sự bỡ ngỡ với trường với thầy. Bước đến lớp, dường như bước đi của cậu không hề theo ý muốn "người tôi lúc ấy tự nhiên thấy nặng nề một cách lạ", rồi bất chợt nghe đâu tiếng khóc, mọi cảm xúc dồn nén trong lòng cậu đã vỡ òa, tuôn trào ra "Tôi bất giác quay lưng lại rồi dúi đầu vào lòng mẹ tôi nức nở khóc theo".

Rồi giây phút đó cũng qua đi, cậu trở lại với nhiệm vụ của mình - vào lớp, chấp nhận xa mẹ dù cậu đã từng xa mẹ cả ngày nhưng chẳng lần nào lạ như lần này. Ngồi trong lớp, nhân vật tôi cảm thấy cái gì cũng lạ và hay, bạn mới tuy chưa quen biết nhưng lại cảm thấy gần gũi "sự quyến luyến tự nhiên và bất ngờ quá đến tôi cũng không dám tin có thật". Tâm trạng cậu đan xen giữa những kỉ niệm trong quá khứ và hiện tại, tiếng chim và cánh chim gợi kỉ niệm đi bẫy chim còn tiếng phấn thầy gạch trên bảng là hiện thực về một chặng đường mới, giai đoạn mới - trở thành người học sinh.

Buổi tựu trường đầu tiên của nhân vật tôi đã được tác giả Thanh Tịnh tái hiện rất chân thực, sinh động và tràn đầy cảm xúc, từng trạng thái và diễn biến tâm trạng của nhân vật được thể hiện theo trình tự không gian, thời gian rõ ràng. Với mỗi không gian, thời gian tâm trạng ấy lại thay đổi, lại có những điểm nhấn riêng, chung quy lại tất cả những tâm trạng ấy đã làm nên một kỉ niệm sâu sắc, đẹp đẽ, khó có thể phai mờ trong tâm trí của nhân vật nói riêng và người đọc nói chung.

Bài mẫu 4

Thanh Tịnh là một nhà văn khá thầm lặng trên nền văn học Việt Nam thế kỉ XX. Nhưng những tác phẩm của ông với một phong cách riêng đủ sức làm ông nổi bậc một cách kín đáo và nhã nhặn. Truyện ngắn Thanh Tịnh hướng đến những góc khuất nhẹ nhàng và êm ái của đời thường. Ông rất chú trọng đến việc khắc họa cảm xúc nhân vật một cách chân thực và sâu sắc. Bởi thế, văn ông rất gần với sự thật cuộc sống. Truyện ngắn Tôi đi học phản ánh đậm nét văn phong ấy.

Kết cấu truyện khá đơn giản. Dường như lúc nào, Thanh Tịnh cũng muốn đơn giản trong xây dựng cốt truyện cho tác phẩm để tìm kiếm một lối khai phá sáng tạo nhất. Tác phẩm là hồi ức của nhân vật tối về những kỉ niệm mơn man của buổi tựu trường đầu tiên bao năm trước. Từ nhà đến trường, rồi bước vào lớp học, mỗi khoảnh khắc đều khiến cho nhân vật tôi nảy nở biết bao cảm xúc mới mẻ.

Tác giả đã rất khéo léo khi trình bày những kỉ niệm theo trật tự thời gian từ quá khứ đến hiện tại. Bắt đầu với tiết trời cuối thu se lạnh, hình ảnh các em nhỏ trong chiếc áo mới vui vẻ đến trường gợi cho nhân vật tôi nhớ lại những kỉ niệm của buổi tựu trường năm xưa. Tiếp đó, từng từng kỉ niệm được được khắc họa một cách nhẹ nhàng, tinh tế theo trật tự không gian, thời gian. Tất cả trở nên thật lung linh và đầy rung cảm khi nhà văn phủ lên nó một lớp mờ của hồi ức.

Kỉ niệm bắt đầu bằng cảm giác quen thuộc mà lạ lẫm trên con đường đến trường. Cảnh vật chung quanh dường như có sự thay đổi lớn theo sự thay đổi tâm trạng của nhân vật tôi. Đây không phải là lần đầu tiên nhân vật tôi bước đi trên con đường ấy. Như cậu trình bày: “con đường ấy tôi đã đi lại nhiều lần”. Thế nhưng, lần này thật khác. Tự nhiên cậu thấy lạ lẫm với mọi thứ xung quanh. Lối đi dài hơn, hoa cỏ xanh mượt, những tàn lá cứ xòe ra như trêu đùa với cậu. Cậu thấy cái gì cũng đẹp, cũng xinh, và tràn trào sức sống.

Khi đứng trước sân trường, tâm trạng của nhân vật tôi cũng có nhiều biến chuyển. Những cảm giác khác lạ cứ liên tục nảy nở. Cũng sân trường ấy, ngôi trường ấy, gắn bó với cậu từng ngày, ấy thế mà sáng nay nó bỗng trở nên oai nghiêm lạ thường. Mọi người xung quanh đều quen thuộc cả nhưng giờ có cái gì đó thật nghiêm trang. Khi nhìn các bạn học sinh lần lượt xếp hàng bước vào lớp học, nhân vật tôi bắt đầu thấy lo sợ vẩn vơ. Cậu lo sợ là bởi sẽ phải rời xa bàn tay mẹ, tự mình làm mọi việc khi ở trong lớp. Cậu vẫn biết mẹ ở ngoài kia thôi và sau buổi học này cậu sẽ trở về. Ấy thế mà cậu có cảm giác cách xa mẹ hàng bao thế giới. Thế nên, khi nghe gọi đến tên mình, tim cậu như muốn ngừng đập, hai chân không thể đứng vững. Phút chốc, cậu mới lấy được bình tĩnh và bước vào lớp.

Khi bước vào chỗ ngồi, tâm trạng nhân vật tôi có sự chuyển biến mạnh mẽ. Lúc đầu, cậu còn bỡ ngỡ nhưng sau thấy thân thuộc dần. Cậu tự lạm nhận đó là chỗ ngồi của mình. Còn các bạn xung quanh là bạn bè của cậu. Tất cả các sự kiện được kể theo trình tự thời gian tuyến tính hết sức tự nhiên và sinh động. Cùng tham gia với các em học sinh còn có hững người lớn. Họ đại diện cho gia đình và xã hội cùng chăm lo cho việc học tập của các em học sinh, thế hệ tương lai của đất nước.

Nhân vật người lớn xuất hiện trong buổi học đầu tiên khá đông đảo. Đầu tiên là các bậc phụ huynh cũng náo nức đưa con em đến tựu trường. Các bậc phụ huynh chuẩn bị chu đáo và cùng dự buổi học đầu tiên cùng con để con yên tâm và tin tưởng vào tiến trình vĩ đại này. Về phía nhà trường có ông Đốc và thầy giáo trẻ. Ông Đốc hiền từ, nhân ái, giọng nói trầm ấm là đại điện cho nền học vấn và tâm hồn dân tộc. Thầy giáo trẻ với nụ cười tươi niềm nở đón từng học sinh vào lớp. Thầy giáo trẻ là đại điện cho nền giáo dục năng động, tận tâm và cống hiến vì sự tiến bộ.

Điều đó chứng tỏ xã hội rất quan tâm đến việc giáo dục thế hệ tương lai và thái độ xem trọng việc học, kính trọng thầy giáo của mọi người. Những việc làm đó tạo ra ấn tượng tốt đẹp trong các em học sinh ngay những ngày đầu đi học. Đó là nền tảng quyết định chất lượng giáo dục đạo đức cho con người trong giáo dục.

Tác phẩm kết thúc với hình ảnh nhân vật tôi “đưa mắt thèm thuồng nhìn theo cánh chim. Một kỉ niệm cũ đi bẫy chim giữa cánh đồng lúa hay bên bờ sông Viêm sống lại đầy rẫy trong trí tôi” nhẹ nhàng đóng khép lại cảm xúc của người đọc. Từ tâm trạng của nhân vật tôi, ta cũng thấy lâng lâng, hồi hộp và vui sướng khi nghĩ về ngày đầu tiên đi học. những kỉ niệm thơ ngây bỗng sống lại, cuộn trào trong từng hơi thở.

Bài mẫu 5

“Tôi đi học” như là một bức tranh tuổi thơ nhiều màu sắc mà mảng màu nào cũng rộn ràng, cũng đẹp đẽ. Song có thể nói tất cả những màu sắc đều gắn với “màu nền” là dòng cảm xúc của cậu học trò. Những biến thái liên tiếp ấy trong dòng cảm xúc của nhân vật tôi thực giống như những đốm lửa hồng thắp dần lên những kỷ niệm tuổi học trò.

Có thể nói, những cảm xúc “ngây thơ và non nớt” của cậu học trò trong truyện ngắn của Thanh Tịnh cũng là cảm xúc của tôi, của bạn và của tất cả chúng ta, những ai đã từng một lần chập chững cấp sách tới trường. Dòng cảm xúc của nhân vật tôi tôi đã khái quát cảm giác chung của mọi người.

Tôi nghĩ, nếu như truyện không phải là dòng hoài niệm thì hẳn những ấn tượng về mặt thời gian ở đầu truyện chỉ là một sự tình cờ. Cái đầu tiên được cảm nhận bằng ấn tượng chứ không phải theo kiểu một thói quen. Người đọc hình dung khá dễ cảm xúc của nhân vật tôi trong truyện ngắn này. Đó là dòng cảm xúc được kết nối từ ba mạch ngắn độc lập mà thống nhất.

Phần đầu truyện, ta bắt đầu xúc động và dường như cũng giống nhân vật, ta “mơn man” với những kỷ niệm ngày xưa. Ôi, kỷ niệm đó dù đã rất xa nhưng sao vẫn ngọt ngào biết mấy. Nhớ lúc đó vào quá nửa mùa thu, mùa của ngày hội khai trường. Ta ngại ngùng theo chân mẹ bước từng bước trên con đường quen thuộc mà lòng đầy băn khoăn thắc mắc. Con đường với ta đã quá quen nay sao có cái gì xa lạ. Phải chăng vì ta đã lớn khôn, ta đã bắt đầu cắp sách tới trường. Cảm xúc ấy hẳn chúng ta đều đã từng trải qua. Trong cái ngày khó quên ấy có một thứ hiện diện quen thuộc với tất cả những cô cậu học trò: Đồ dùng học tập. Nhân vật tôi cảm nhận về nó mới độc đáo làm sao “hai quyển vở mới ở trên tay tôi đã bắt đầu thấy nặng”. Tôi “ghì chặt” mà “một quyển vở cũng xệch ra và chênh đầu chúi xuống đất”. Thế là từ nay ta bắt đầu gắn với cái nợ bút nghiên, đèn sách.

Cổng trường mở ra, cũng mở luôn tiếp phần tiếp theo của dòng cảm xúc. Bây giờ không phải lạ lẫm với con đường, cảnh vật mà là lạ lẫm với ngôi trường tiểu học. Ngôi trường trông “xinh xắn và oai nghiêm”. Cái liên tưởng của nhân vật tôi thật là thú vị. Tất cả đều lạ, nhưng đang dần thân thiện và hòa hợp. tôi xúc động và xao xuyến nhất là khi nghe tiếng trống giục tiết học đầu tiên. Nhưng rồi “tôi sợ”, tôi ngập ngừng nghe theo lời ông đốc. Cảm giác lúc ấy đúng là sung sướng nhưng quả thật sao ta lại thấy xa mẹ ta đến thế. Ta nhớ mẹ vô cùng, muốn sà ngay vào lòng mẹ và chẳng còn muốn đi đâu nữa.

Rồi buổi học đầu tiên cũng bắt đầu. Nhân vật tôi miễn cưỡng bước vào trong lớp sau những lời dỗ ngọt ngào của mẹ. Phòng học mới có bao điều lạ, lạ thầy, lạ bạn và cả chỗ ngồi của mình đây nữa. Nhưng sao rồi ta lại thấy quen thân nhanh thế: Chỗ ngồi ngày sẽ là của ta, nhưng cậu bạn kia chưa biết tên, chưa dám hỏi tên nhưng sao vẫn thấy quen quen. Cái cảm giác đầu tiên vào lớp ấy đúng như cái cảm giác vừa quen vừa lạ.

Dòng cảm xúc của nhân vật tôi là dòng biến thái giản dị mà tinh tế. Những cảm xúc đầy ấn tượng chắc chắn không chỉ khơi lại trong tôi mà còn là ở tất cả mọi người những kỉ niệm về cái ngày đầu tiên chạy lon ton theo mẹ đến trường. Cái ngày ấy đầy ý nghĩa. Nó khởi đầu cho con đường chinh phục tri thức của mỗi người chúng ta.