Bài 2: Khúc hát ru những em bé lớn trên lưng mẹ trang 13 SGK Tiếng Việt lớp 5 tập 2 Kết nối tri thức

Khởi động

Trả lời câu hỏi khởi động trang 13 SGK Tiếng Việt 5 Kết nối tri thức

Nêu nội dung mỗi bức tranh dưới đây. Theo em, những bức tranh đó thể hiện điều gì?

Phương pháp giải:

Em quan sát kĩ các bức tranh để trả lời câu hỏi.

Lời giải chi tiết:

– Bức tranh 1: Người mẹ ru con còn nhỏ, thể hiện tình yêu của mẹ dành cho con.

– Bức tranh 2: Mẹ đưa con đi học, mẹ rất quan tâm việc học của con.

– Bức tranh 3: Mẹ mang nước tới bàn học của con, mẹ rất lo lắng cho sức khoẻ con.

– Bức tranh 4: Mẹ có mặt và chụp ảnh trong lễ trao bằng cử nhân, mẹ rất tự hào về con.

Theo em, những bức tranh này thể hiện tình yêu quý của mẹ dành cho những người con. Con luôn là niềm khắc khoải và là niềm trăn trở của mẹ.

Nội dung bài đọc

Bài đọc 1

Trả lời câu hỏi 1 trang 14 SGK Tiếng Việt 5 Kết nối tri thức

Khúc hát ru những em bé lớn trên lưng mẹ

(Trích)

Em cu Tai ngủ trên lưng mẹ ơi

Em ngủ cho ngoan đừng rời lưng mẹ

Me giã gạo mẹ nuôi bộ đội

Nhịp chảy nghiêng giấc ngủ em nghiêng

Mồ hôi mẹ rơi má em nóng hổi

Vai mẹ gầy nhấp nhô làm gối

Lưng đưa nôi và tim hát thành lời:

– Ngủ ngoan a-kay ơi, ngủ ngoan a-kay hỡi

Mẹ thương a-kay, mẹ thương bộ đội

Con mơ cho mẹ hạt gạo trắng ngần

Mai sau con lớn vung chày lún sân...

Em cu Tai ngủ trên lưng mẹ ơi

Em ngủ cho ngoan đừng rời lưng mẹ

Mẹ đang tỉa bắp trên núi Ka-lưi

Lưng núi thì to mà lưng mẹ nhỏ

Em ngủ ngoan em đừng làm mẹ mỏi

Mặt trời của bắp thì nằm trên đồi

Mặt trời của mẹ, em nằm trên lưng

– Ngủ ngoan a-kay ơi, ngủ ngoan a-kay hỡi...

                                                                 (Nguyễn Khoa Điềm)

Từ ngữ:

- A-kay (tiếng dân tộc Tà-ôi): con

- Núi Ka-lưi: một ngọn núi ở phía tây Thừa Thiên Huế và Quảng Trị.

Bài thơ như lời ru ngọt ngào của người mẹ dành cho con. Những từ ngữ nào cho em biết điều đó?

Phương pháp giải:

Em đọc kĩ bài thơ để tìm câu trả lời.

Lời giải chi tiết:

Những từ ngữ cho em biết điều đó: Em cu Tai, ơi, hỡi, ngủ ngoan a-kay ơi, ngủ ngoan a-kay hỡi, mẹ thương a-kay.

Bài đọc 2

Trả lời câu hỏi 2 trang 14 SGK Tiếng Việt 5 Kết nối tri thức

Người mẹ làm những công việc gì? Những công việc đó có ý nghĩa như thế nào?

Phương pháp giải:

Em đọc kĩ bài thơ để tìm câu trả lời.

Lời giải chi tiết:

Người mẹ làm những công việc:

+ Gĩa gạo

+ Tỉa bắp

=> Những công việc đó có ý nghĩa nuôi sống gia đình và nuôi bộ đội.

Bài đọc 3

Trả lời câu hỏi 3 trang 14 SGK Tiếng Việt 5 Kết nối tri thức

Những mong ước gì của người mẹ được gửi gắm trong lời ru ở khổ thơ thứ hai?

Phương pháp giải:

Em đọc kĩ khổ thơ thứ hai của bài thơ để tìm câu trả lời.

Lời giải chi tiết:

Người mẹ mong ước có nhiều gạo để cuộc sống gia đình bớt khó khăn, để em cu Tai có cơm ăn, phát triển mạnh khỏe mai sau lớn lên khỏe mạnh hơn người.

Bài đọc 4

Trả lời câu hỏi 4 trang 14 SGK Tiếng Việt 5 Kết nối tri thức

Em hiểu thế nào về hai dòng thơ "Mặt trời của bắp thì nằm trên đồi/ Mặt trời của mẹ, em nằm trên lưng"?

Phương pháp giải:

Em đọc kĩ hai dòng thơ, suy nghĩ và trả lời câu hỏi.

Lời giải chi tiết:

Em hiểu hai dòng thơ "Mặt trời của bắp thì nằm trên đồi/ Mặt trời của mẹ, em nằm trên lưng": Bắp cần mặt trời để sống và phát triển; còn em bé là mặt trời, là niềm tin, hi vọng và là tình yêu lớn nhất của mẹ, động lực để mẹ lao động, sản xuất.

Bài đọc 5

Trả lời câu hỏi 5 trang 14 SGK Tiếng Việt 5 Kết nối tri thức

Nêu chủ đề của bài thơ.

Phương pháp giải:

Em suy nghĩ và trả lời câu hỏi.

Lời giải chi tiết:

Chủ đề của bài thơ: Tình yêu của mẹ

* Học thuộc lòng bài thơ.

Vận dụng 1

Trả lời câu hỏi 1 vận dụng trang 14 SGK Tiếng Việt 5 Kết nối tri thức

Trong đoạn thơ dưới đây, những từ nào được dùng để xưng hô?

– Ngủ ngoan a-kay ơi, ngủ ngoan a-kay hỡi

Mẹ thương a-kay, mẹ thương bộ đội

Con mơ cho mẹ hạt gạo trắng ngần

Mai sau con lớn vung chày lún sân...

Phương pháp giải:

Em đọc kĩ đoạn thơ để trả lời câu hỏi.

Lời giải chi tiết:

Những từ được dùng để xưng hô: mẹ, a-kay, bộ đội, con.

Vận dụng 2

Trả lời câu hỏi21 vận dụng trang 14 SGK Tiếng Việt 5 Kết nối tri thức

Viết 2 – 3 câu về người mẹ trong bài thơ Khúc hát ru những em bé lớn trên lưng mẹ, trong đó có sử dụng ít nhất một câu đơn và một câu ghép.

Phương pháp giải:

Em suy nghĩ và viết câu phù hợp.

Lời giải chi tiết:

Mẹ là người sinh ra a-kay, mẹ cho a-kay được đến với cuộc đời tươi đẹp này. Dù mẹ lao động rất vất vả nhưng mẹ vẫn rất quan tâm, chăm lo cho a-kay.