Bài 11: Tập làm văn trang 48 SGK Tiếng Việt lớp 4 tập 1 Kết nối tri thức với cuộc sống

Khởi động

Trao đổi với bạn: Khi muốn miêu tả một sự vật, làm thế nào để tả đúng đặc điểm của sự vật đó? 

Phương pháp giải:

Em dựa vào hiểu biết của bản thân để trao đổi với bạn. 

Lời giải chi tiết:

Khi muốn miêu tả một sự vật, cần quan sát, nhìn nhận, xem xét các góc độ, bộ phận khác nhau của sự vật đó. Có thể đưa ra các nhận xét, liên tưởng, hình dung về sự vật đặt trong tương quan với các sự vật xung quanh. Ngoài ra, người viết còn có thể ví von, so sánh để thể hiện sự liên tưởng độc đáo riêng của người viết hình dung, cảm nhận về sự vật, hiện tượng miêu tả. 

Nội dung bài đọc

Bài đọc

TẬP LÀM VĂN 

Cuối tuần, ba cho tôi về quê để tôi tìm được nhiều ý cho bài văn "Tả cây hoa nhà em". Ngồi đò dọc ba mươi cây số, tôi đã viết mở bài thế này: 

Chiều thứ Bảy về quê, tôi gặp lại cây hoa hồng mà ngoại đã trồng ở mảnh vườn trước cửa.

Nhưng về tới quê thì trời sập tối. Bụi hồng, bụi dạ lí, bụi mẫu đơn trông không khác gì nhau nên tôi đành để dở dang bài văn.

Hôm sau, trời còn mù sương, tôi đã có mặt ngoài vườn. Gió xào xạc trên tàu dừa. Cây hoa hồng bỗng giật mình, rung rinh, những giọt sương từ mặt lá rơi xuống. Ý văn cũng như sương lã chã:

Thân cây hoa to bằng ngón tay cái. Cành hoa nhỏ như ngón tay út, xoè ra nhiều lá hình trái tim viền răng cưa. Sương như những hòn bi ve tí xíu tụt từ lá xanh xuống bông đỏ, đi tìm mùi thơm ngào ngạt núp đâu giữa những cánh hoa ...

Tới đây thì bí quá! Tôi định chạy lại bậc thềm để đọc câu hỏi gợi ý trong sách, chẳng may đánh rơi cuốn vở dưới gốc cây hồng. Cúi xuống nhặt vở thì tay tôi bị gai cào một vết. Hoá ra cây hoa hồng còn có gai. Quên xuýt xoa, tôi nghĩ tiếp về bài văn của mình:

Hồng không phải mít mà cũng có gai. Gai hồng không nhể được ốc luộc như gai bưởi. Gai hồng giữ cho bông hồng thả sức đẹp…

Tới đây có thể kết luận được rồi. Tôi đọc gợi ý cuối cùng trong sách: “Em đã chăm sóc, bảo vệ cây hoa đó như thế nào?". Khó ghê! Ông bà trồng và chăm sóc đấy chứ! Nhưng vẫn còn kịp. Tôi vào bếp lấy cái bình, múc nước rồi hăm hở bước theo ý văn của mình và té cái “oạch” trước khi viết đoạn kết:

Từ tay tôi, cái bình tưới như chú voi con dễ thương đung đưa vòi, rắc lên cây hoa hồng một cơn mưa rào nhỏ. 

(Theo Trần Quốc Toàn)

Từ ngữ

- Xào xạc: từ mô phỏng tiếng như tiếng lá cây lay động va chạm nhẹ vào nhau. 

- Lã chã (nước mắt, mồ hôi): nhỏ xuống thành giọt, nối tiếp nhau không dứt. 

Câu 1

Mục đích về quê của bạn nhỏ là gì? 

Phương pháp giải:

Em đọc câu văn đầu tiên của bài đọc để tìm câu trả lời.

“Cuối tuần, ba cho tôi về quê để tôi tìm được nhiều ý cho bài văn "Tả cây hoa nhà em".

Lời giải chi tiết:

Mục đích về quê của bạn nhỏ là tìm được nhiều ý cho bài văn "Tả cây hoa nhà em". 

Câu 2

Khi ở quê, bạn nhỏ đã làm gì để tả được cây hoa theo yêu cầu? 

Phương pháp giải:

Em đọc kĩ bài đọc để tìm câu trả lời. 

Lời giải chi tiết:

Khi ở quê, trời còn sương mù, bạn nhỏ đã dậy từ sớm ra vườn để có thể ngắm nghía được cây hoa hồng. Sau đó khi bí quá thì bạn định chạy lại bậc thềm để đọc câu hỏi gợi ý trong sách, chẳng may đánh rơi cuốn vở dưới gốc cây hồng. Cúi xuống nhặt vở thì tay bị gai cào một vết. Rồi bạn vào bếp lấy cái bình, múc nước rồi hăm hở bước ra vườn nhưng lại bị ngã. 

Câu 3

Những câu văn nào là kết quả của sự quan sát kết hợp với trí tưởng tượng phong phú của bạn nhỏ? 

Phương pháp giải:

Em đọc các câu văn in nghiêng trong bài đọc để tìm câu trả lời. 

Lời giải chi tiết:

Những câu văn đó là:

- Thân cây hoa to bằng ngón tay cái.

- Cành hoa nhỏ như ngón tay út xòe ra nhiều lá hình trái tim viền răng cưa.

- Sương như những hòn bi ve tí xíu tụt từ lá xanh xuống bông đỏ, đi tìm mùi thơm ngào ngạt núp đâu giữa những cánh hoa...

- Hồng không phải mít mà cũng có gai. 

- Gai hồng không nhể được ốc luộc như gai bưởi.

- Gai hồng giữ cho bông hồng thả sức đẹp. 

- Từ tay tôi, cái bình tưới như chú voi con dễ thương đung đưa vòi, rắc lên cây hoa hồng một cơn mưa rào nhỏ. 

Câu 4

Em thích câu văn nào nhất trong bài văn của bạn nhỏ? Theo em, bài văn của bạn nên viết thêm những ý nào? 

Phương pháp giải:

Em dựa vào suy nghĩ của bản thân và trả lời câu hỏi. 

Lời giải chi tiết:

Em thích câu văn "Sương như những hòn bi ve tí xíu tụt từ lá xanh xuống bông đỏ, đi tìm mùi thơm ngào ngạt núp đâu giữa những cánh hoa...".

Theo em, bạn nên bổ sung những câu văn miêu tả về bông hoa có màu sắc và hình dạng, cấu tạo như thế nào.

Câu 5

Em học được điều gì về cách viết văn miêu tả sau khi đọc câu chuyện trên? 

Phương pháp giải:

Em dựa vào nội dung bài đọc để rút ra bài học cho bản thân về cách viết văn miêu tả sau khi đọc câu chuyện trên. 

Lời giải chi tiết:

- Muốn miêu tả được một sự vật, trước hết người viết phải biết quan sát, rồi từ đó nhận xét, liên tưởng, tưởng tượng, ví von, so sánh,… để làm nổi bật lên những đặc điểm tiêu biểu của sự vật.

+ Quan sát: nhìn nhận, xem xét sự vật.

+ Nhận xét liên tưởng: hình dung về sự vật đặt trong tương quan các sự vật xung quanh.

+ So sánh, ví von: Thể hiện tư duy liên tưởng độc đáo riêng của người viết hình dung, cảm nhận về sự vật, hiện tượng miêu tả.