Tóm tắt, bố cục, nội dung chính văn bản Đi san mặt đất

Tóm tắt, bố cục, nội dung chính, văn bản Đi san mặt đất giúp học sinh soạn bài dễ dàng, chính xác.

Tổng hợp đề thi học kì 1 lớp 10 tất cả các môn - Chân trời sáng tạo

Toán - Văn - Anh - Lí - Hóa - Sinh - Sử - Địa...

Quảng cáo
Lựa chọn câu để xem lời giải nhanh hơn

Tóm tắt

Mẫu 1

Văn bản nói về công cuộc san đất của con người thủa đầu khai thiên lập địa, cho thấy công lao to lớn của con người cùng khát vọng chinh phục thiên nhiên to lớn của người xưa và sức mạnh của con người trước thiên nhiên.

Mẫu 2

Văn bản "Đi san mặt đất" mở ra một khung cảnh sơ khai của vũ trụ, nơi trời đất còn chưa được định hình rõ ràng, vạn vật còn trong tình trạng hỗn độn và chưa có trật tự. Vào thuở ấy, bầu trời và mặt đất dường như vẫn còn dính liền hoặc rất gần nhau, tạo nên một không gian chật chội, bức bối, chưa thích hợp cho sự sinh tồn và phát triển của con người. Những ngọn núi cao thấp bất thường, những thung lũng sâu thẳm hiểm trở khiến cho việc đi lại và sinh sống trở nên vô cùng khó khăn. Trước thực trạng hoang sơ ấy, con người không cam chịu sống trong sự tù túng mà đã nảy sinh một khát vọng vĩ đại là cải tạo lại thiên nhiên. Họ không chờ đợi sự sắp đặt của thần linh mà tự mình đứng lên, kêu gọi nhau cùng chung tay thực hiện công việc san bằng mặt đất. Ý chí này thể hiện sức mạnh nội tại và niềm tin mãnh liệt của cộng đồng người Lô Lô cổ xưa vào khả năng của chính mình. Họ nhìn thấy tiềm năng của một vùng đất bằng phẳng, nơi có thể dựng nhà, làm ruộng và an cư lạc nghiệp. Công cuộc "đi san mặt đất" không chỉ là hành động lao động thuần túy mà còn là một cuộc cách mạng đầu tiên của loài người chống lại sự khắc nghiệt của tự nhiên. Đó là khởi nguồn của ý thức làm chủ, muốn sắp xếp lại trật tự thế giới theo ý muốn của con người. Qua đó, văn bản khẳng định vị thế chủ động và tư thế hiên ngang của con người ngay từ những ngày đầu lập địa.

Mẫu 3

Đoạn trích nổi bật với không khí lao động khẩn trương và sự đoàn kết thống nhất của cả một tập thể rộng lớn, không phân biệt giống loài. Ngay khi ý tưởng san đất được đưa ra, nó lập tức trở thành một mệnh lệnh chung, một lời hiệu triệu lan tỏa khắp không gian, thôi thúc mọi người cùng tham gia. Không khí của buổi đi san đất được miêu tả vô cùng nhộn nhịp, ồn ào với tiếng gọi nhau í ới, tiếng bước chân rầm rập rung chuyển cả núi rừng. Con người không làm việc đơn lẻ mà kết thành một khối sức mạnh tổng hợp, cùng ăn, cùng ở, cùng làm với tinh thần tập thể cao độ. Sự tham gia của các loài vật như trâu, ếch, cóc... đã nhân hóa thiên nhiên, biến công cuộc này thành ngày hội chung của muôn loài. Hình ảnh mọi người cùng nhau kéo gỗ, đắp đất, san đồi thể hiện sự phối hợp nhịp nhàng và ý chí đồng lòng nhất quán. Không ai tị nạnh ai, tất cả đều hướng về một mục tiêu duy nhất là làm cho mặt đất trở nên bằng phẳng và tươi đẹp hơn. Sức mạnh của lời kêu gọi cộng đồng đã xóa tan sự tĩnh lặng đáng sợ của thời hồng hoang, thay vào đó là âm thanh của sự sống và lao động. Tinh thần ấy phản ánh tính chất cộng đồng bền chặt, vốn là đặc trưng sinh hoạt của người dân miền núi từ xa xưa. Đó là bài ca về tình đoàn kết, nơi sức mạnh của số đông có thể dời non lấp bể.




Xem thêm

Mẫu 4

Thông qua văn bản, người đọc cảm nhận được sức mạnh phi thường và nguồn năng lượng dồi dào của con người trong công cuộc chinh phục thiên nhiên. Công việc san mặt đất là một công việc khổng lồ, đòi hỏi sức vóc và sự kiên trì bền bỉ mà tưởng chừng như chỉ có thần thánh mới làm được. Thế nhưng, trong "Đi san mặt đất", chính những con người trần mắt thịt đã đảm nhận vai trò của những người khổng lồ kiến tạo thế giới. Họ dùng đôi tay và những công cụ thô sơ để bạt núi, lấp sông, biến những địa hình hiểm trở thành đồng bằng phì nhiêu. Sức mạnh của họ không chỉ nằm ở cơ bắp mà còn nằm ở sự bền gan, vững chí, không ngại khó khăn gian khổ. Hình ảnh dòng người đi san đất kéo dài bất tận gợi lên sự hùng hậu và áp đảo của con người trước thiên nhiên hoang dã. Họ làm việc ngày đêm, quên ăn quên ngủ, với một niềm say mê lao động cháy bỏng. Sức mạnh ấy còn được thể hiện qua cách họ huy động và chỉ huy cả các loài vật cùng tham gia vào công việc chung. Con người hiện lên như những vị chúa tể thực sự, có khả năng cải tạo hoàn cảnh sống để phục vụ cho nhu cầu của mình. Đây là bản hùng ca ca ngợi lao động, ca ngợi bàn tay và khối óc của con người.

Mẫu 5

Văn bản "Đi san mặt đất" mang đậm dấu ấn tư duy hồn nhiên, ngộ nghĩnh và giàu chất thơ của người dân tộc Lô Lô. Cách họ nhìn nhận và giải thích nguồn gốc của địa hình mặt đất vô cùng đơn giản nhưng lại rất độc đáo và thú vị. Trong mắt họ, thế giới ban đầu không phải do quy luật địa chất tạo nên mà do chưa được con người "san" cho phẳng. Các loài vật tham gia san đất cũng được miêu tả với những đặc điểm tính cách rất người: con ếch, con nhái cũng biết làm việc, biết kêu gọi. Sự liên tưởng giữa việc san nền nhà, làm nương rẫy với việc san cả thế giới cho thấy một trí tưởng tượng bay bổng, phóng khoáng. Người xưa không bị ràng buộc bởi các quy tắc khoa học, họ dùng trực giác và kinh nghiệm đời sống để kiến giải vũ trụ. Chính sự ngây thơ trong tư duy ấy đã tạo nên vẻ đẹp lãng mạn, kỳ ảo cho tác phẩm. Những hình ảnh so sánh, nhân hóa được sử dụng dày đặc khiến cho câu chuyện trở nên gần gũi, dễ hiểu và đi vào lòng người. Đằng sau sự hồn nhiên ấy là một khát vọng nghiêm túc về cuộc sống ổn định và trật tự. Đó là cách người Lô Lô gửi gắm ước mơ của mình vào những câu chuyện kể truyền đời.

Mẫu 6

Trong công cuộc vĩ đại này, các loài vật không đứng ngoài cuộc mà trở thành những người bạn đồng hành đắc lực, chia sẻ gánh nặng với con người. Tác giả dân gian đã khéo léo đưa các con vật quen thuộc như trâu, cóc, ếch, nhái vào câu chuyện với tư cách là những thành viên tích cực của đội quân đi san đất. Con trâu với sức khỏe vô địch được giao những việc nặng nhọc như cày bừa, san ủi đất đai. Những loài vật nhỏ bé hơn như ếch, nhái cũng góp sức bằng tiếng kêu, bằng sự cổ vũ động viên tinh thần. Sự phân công lao động này phản ánh cái nhìn bình đẳng và thân thiện của người xưa đối với thế giới tự nhiên. Họ không coi vật nuôi là công cụ vô tri mà xem chúng như những người trợ thủ, những người anh em cùng chung sống trong một mái nhà trái đất. Sự hiện diện của các loài vật làm cho bức tranh lao động thêm phần sinh động, vui tươi và bớt đi sự nhọc nhằn. Nó cũng cho thấy con người đã biết thuần hóa và sử dụng sức mạnh của loài vật để phục vụ cho mục đích của mình từ rất sớm. Mối quan hệ hài hòa giữa người và vật là yếu tố quan trọng giúp công việc san đất đạt được kết quả tốt đẹp. Đây là nét đẹp văn hóa thể hiện sự tôn trọng tự nhiên của người miền núi.

Mẫu 7

Sâu xa trong hành động đi san mặt đất là khát vọng cháy bỏng về một cuộc sống định cư, ổn định và an toàn của người Lô Lô. Thời kỳ đầu, khi mặt đất còn gập ghềnh, cuộc sống của con người hẳn là rất bấp bênh, nay đây mai đó, phụ thuộc hoàn toàn vào thiên nhiên. Việc quyết tâm san phẳng mặt đất chính là bước chuẩn bị đầu tiên và quan trọng nhất để xây dựng bản làng, lập nên cơ nghiệp lâu dài. Họ muốn tạo ra những mặt bằng rộng lớn để dựng nhà sàn, để làm nương rẫy canh tác hoa màu. Khát vọng ấy lớn đến mức họ sẵn sàng dời non lấp biển, bỏ ra bao nhiêu mồ hôi công sức cũng không nề hà. Một mặt đất bằng phẳng tượng trưng cho sự bình yên, trật tự và khả năng kiểm soát cuộc sống. Nó đối lập với sự hỗn độn, bất trắc của địa hình hoang sơ ban đầu. Hành động san đất cũng là hành động đánh dấu chủ quyền của con người đối với vùng đất mình sinh sống. Từ đây, họ không còn là những kẻ lang thang mà trở thành những người chủ thực sự, gắn bó máu thịt với đất đai. Khát vọng định cư ấy chính là động lực thúc đẩy sự phát triển của nền văn minh nương rẫy.

Mẫu 8

Văn bản đã tái hiện lại một công trường lao động thủ công nhưng có quy mô hoành tráng và vĩ đại chưa từng có trong lịch sử. Không gian của công việc trải rộng khắp mọi miền, từ vùng thấp đến vùng cao, không bỏ sót bất cứ ngóc ngách nào. Thời gian lao động kéo dài đằng đẵng, từ ngày này qua tháng khác, thể hiện sự kiên trì bền bỉ của con người. Số lượng người tham gia đông đảo đến mức không thể đếm xuể, tạo nên một biển người mênh mông cùng chung một ý chí. Những ngọn núi cao ngất bị san phẳng, những khe sâu hun hút được lấp đầy, tất cả đều minh chứng cho quy mô khổng lồ của dự án cải tạo thiên nhiên này. Tác giả dân gian đã sử dụng thủ pháp phóng đại để làm nổi bật tầm vóc vũ trụ của con người. Công việc san đất không chỉ là sửa sang một vài mảnh ruộng mà là kiến tạo lại toàn bộ bề mặt trái đất. Sự hoành tráng ấy gợi lên cảm giác choáng ngợp và khâm phục đối với sức mạnh của tập thể. Nó khẳng định rằng không có trở ngại nào của thiên nhiên mà con người không thể vượt qua nếu có sự đồng lòng. Đây là một bản hùng ca về sức mạnh dời non lấp biển của nhân dân lao động.

Mẫu 9

Mặc dù công việc san mặt đất vô cùng nặng nhọc và vất vả, nhưng bao trùm lên toàn bộ văn bản lại là một tinh thần lạc quan và niềm vui lao động phơi phới. Người ta không thấy tiếng than vãn hay sự mệt mỏi, chán nản trong từng câu chữ, mà chỉ thấy sự hăng say, nhiệt huyết. Tiếng cười nói rộn ràng, tiếng gọi nhau í ới làm xôn xao cả một vùng trời đất, biến công trường thành ngày hội. Con người tìm thấy niềm vui trong sự kiến tạo, trong việc nhìn thấy thành quả lao động của mình biến đổi từng ngày. Sự lạc quan ấy bắt nguồn từ niềm tin sắt đá vào một tương lai tươi sáng, nơi cuộc sống sẽ tốt đẹp hơn trên mặt đất bằng phẳng. Những khó khăn, thử thách của thiên nhiên chỉ càng làm tăng thêm khí thế và quyết tâm của con người. Họ làm việc với tâm thế của người chiến thắng, người làm chủ, tận hưởng từng khoảnh khắc được cống hiến sức mình. Tinh thần lạc quan này là vũ khí tinh thần quan trọng giúp người xưa vượt qua mọi gian khổ của thời kỳ sơ khai. Nó là minh chứng cho sức sống mãnh liệt và tâm hồn yêu đời của dân tộc Lô Lô.

Mẫu 10

Văn bản "Đi san mặt đất" cũng đóng vai trò như một truyền thuyết giải thích nguồn gốc của các dạng địa hình tự nhiên ngày nay theo quan niệm dân gian. Trong quá trình san đất, không phải lúc nào công việc cũng diễn ra suôn sẻ và hoàn hảo như ý muốn. Có những nơi đất được san phẳng thì thành đồng bằng, thành thung lũng rộng lớn trù phú. Nhưng cũng có những nơi công việc bị dang dở, hoặc do sự vụng về, sơ suất của một số loài vật mà tạo thành gò đồi, khe suối. Sự lồi lõm của mặt đất hiện tại được giải thích là dấu tích còn lại của công cuộc san đất vĩ đại năm xưa. Cách giải thích này tuy không dựa trên cơ sở khoa học địa chất nhưng lại rất giàu hình ảnh và nhân văn. Nó biến những ngọn núi vô tri thành chứng nhân lịch sử, ghi dấu mồ hôi công sức của cha ông. Đồng thời, nó cũng phản ánh sự chấp nhận của con người đối với những khiếm khuyết của tự nhiên. Dù không thể san phẳng tuyệt đối mọi thứ, nhưng những gì con người đã làm được cũng đủ để tạo nên một thế giới đáng sống. Đây là cách người Lô Lô "đánh dấu" ký ức cộng đồng lên cảnh quan quê hương.

Mẫu 11

Một trong những thông điệp sâu sắc nhất mà văn bản mang lại chính là bài học về sức mạnh vô địch của sự đoàn kết. Công cuộc san mặt đất là một nhiệm vụ bất khả thi nếu chỉ dựa vào sức lực của một cá nhân hay một nhóm nhỏ lẻ. Nó đòi hỏi sự chung tay, góp sức của toàn bộ cộng đồng, từ người già đến người trẻ, từ con người đến loài vật. Sự đoàn kết trong văn bản được thể hiện qua sự thống nhất về mục tiêu và hành động: tất cả cùng đi, cùng làm, cùng nghỉ. Không có sự phân biệt cao thấp, sang hèn, mọi thành viên đều là một mắt xích quan trọng trong bộ máy lao động khổng lồ ấy. Chính sự liên kết chặt chẽ này đã tạo nên sức mạnh tổng hợp, giúp con người chiến thắng sự khắc nghiệt và to lớn của thiên nhiên. Bài học này vẫn còn nguyên giá trị trong cuộc sống hiện đại, nhắc nhở chúng ta về tầm quan trọng của tinh thần tập thể. Muốn làm được việc lớn, muốn thay đổi thế giới, con người buộc phải biết nương tựa và hợp tác với nhau. Đoàn kết là chìa khóa để mở cánh cửa thành công cho mọi công trình vĩ đại.

Mẫu 12

Văn bản phản ánh mối quan hệ biện chứng và phức tạp giữa con người và thiên nhiên trong tư duy của người xưa. Một mặt, thiên nhiên hiện lên như một đối tượng cần phải chinh phục, cải tạo để phục vụ cho nhu cầu sinh tồn của con người. Con người không chấp nhận sự sắp đặt sẵn có của tạo hóa mà muốn can thiệp để làm cho nó phù hợp hơn với mình. Mặt khác, thiên nhiên cũng là người bạn đồng hành, là môi trường sống mà con người gắn bó mật thiết. Việc huy động các loài vật cùng tham gia san đất cho thấy con người không tách mình ra khỏi tự nhiên mà hòa mình vào đó. Họ cải tạo thiên nhiên nhưng không hủy diệt nó, mà hướng tới sự chung sống hài hòa, bền vững. Mối quan hệ này vừa có sự đấu tranh, vừa có sự nương tựa, tạo nên sự cân bằng sinh thái trong nhận thức sơ khai. Con người Lô Lô ý thức được rằng sức mạnh của mình nằm trong sự hòa hợp với vạn vật. Qua đó, văn bản giáo dục ý thức tôn trọng và bảo vệ môi trường sống cho các thế hệ sau.

Mẫu 13

Khác với nhiều sử thi hay thần thoại khác thường tập trung ca ngợi một cá nhân anh hùng xuất chúng, "Đi san mặt đất" lại xây dựng hình tượng người anh hùng tập thể. Nhân vật chính trong văn bản không phải là một vị thần hay một tù trưởng cụ thể nào, mà là "mọi người", là quần chúng nhân dân lao động. Chính tập thể vô danh ấy mới là người làm nên lịch sử, là người kiến tạo nên diện mạo của thế giới. Họ hiện lên với vẻ đẹp của sự giản dị, chân chất nhưng cũng đầy phi thường và dũng mãnh. Sức mạnh của họ không đến từ phép thuật siêu nhiên mà đến từ đôi bàn tay lao động cần cù và khối óc sáng tạo. Việc tôn vinh người anh hùng tập thể cho thấy quan điểm dân chủ và nhân văn của người Lô Lô. Họ tin rằng mỗi người dân bình thường đều đóng góp một phần quan trọng vào công cuộc xây dựng cộng đồng. Hình tượng này tạo nên sự gần gũi, thân thuộc, giúp mỗi người đọc đều có thể thấy bóng dáng của mình trong đó. Đây là sự khẳng định vai trò chủ thể của nhân dân trong lịch sử phát triển của nhân loại.

Mẫu 14

Văn bản mang đậm âm hưởng hào hùng, tráng lệ đặc trưng của thể loại sử thi, thể hiện qua giọng điệu và nhịp điệu của lời kể. Những câu thơ ngắn gọn, dồn dập như nhịp bước chân đi, như tiếng cuốc xẻng va vào đất đá, tạo nên khí thế hừng hực. Ngôn ngữ mộc mạc, khỏe khoắn, giàu hình ảnh đã tái hiện sống động không khí lao động khẩn trương của thuở khai thiên lập địa. Sự lặp lại của các điệp từ, điệp ngữ như những đợt sóng trào dâng, nhấn mạnh sự liên tục và bền bỉ của hành động san đất. Âm hưởng này không bi lụy, than van mà luôn vang lên đầy tự hào, kiêu hãnh về sức mạnh của con người. Nó như một khúc quân hành ca, thôi thúc người nghe, người đọc hòa mình vào dòng chảy của lịch sử. Chất sử thi không chỉ nằm ở quy mô sự kiện mà còn nằm ở cảm hứng ngợi ca, tôn vinh những giá trị cao đẹp của cộng đồng. Đọc văn bản, ta như nghe thấy tiếng vọng của ngàn xưa dội về, nhắc nhở về một thời kỳ vàng son của lao động và sáng tạo. Đó là sức hấp dẫn nghệ thuật độc đáo của tác phẩm này.

Mẫu 15

Điểm nổi bật trong "Đi san mặt đất" là ý thức chủ động, tích cực của con người trước hoàn cảnh sống đầy khó khăn, thử thách. Thay vì ngồi chờ đợi sự ban ơn của thần linh hay phó mặc cho số phận, con người đã tự mình đứng lên để thay đổi thực tại. Họ nhận thấy sự bất tiện của địa hình lồi lõm và quyết định hành động ngay lập tức để khắc phục nó. Sự chủ động này thể hiện một bước tiến dài trong tư duy của nhân loại: từ chỗ thụ động thích nghi sang chủ động cải tạo thế giới. Nó chứng tỏ con người đã bắt đầu nhận thức được sức mạnh và vai trò của mình trong vũ trụ. Ý thức này là tiền đề cho mọi sự phát triển, sáng tạo và tiến bộ của xã hội loài người sau này. Con người Lô Lô xưa kia đã dạy cho con cháu bài học về sự tự lực cánh sinh, dám nghĩ dám làm. Không có khó khăn nào là không thể vượt qua nếu con người có đủ ý chí và sự chủ động. Đây là một triết lý sống tích cực, mạnh mẽ và đầy bản lĩnh.

Mẫu 16

Văn bản cung cấp một cái nhìn sinh động về văn hóa sinh hoạt cộng đồng của người Lô Lô trong quá khứ xa xưa. Công việc đi san đất không chỉ là lao động sản xuất mà còn là dịp để mọi người gặp gỡ, giao lưu và thắt chặt tình làng nghĩa xóm. Hình ảnh mọi người cùng ăn chung, làm chung, cùng chia sẻ những vất vả nhọc nhằn phản ánh lối sống tập thể đầm ấm, gắn bó. Trong không gian lao động ấy, các giá trị văn hóa, các quy tắc ứng xử xã hội được hình thành và củng cố. Tinh thần tương thân tương ái, sự sẻ chia và giúp đỡ lẫn nhau trở thành chuẩn mực đạo đức cao nhất. Việc huy động cả cộng đồng tham gia vào một công việc chung cho thấy cơ chế tổ chức xã hội sơ khai nhưng khá chặt chẽ và hiệu quả. Lãnh đạo không bằng mệnh lệnh hành chính mà bằng uy tín và sự đồng thuận của tập thể. Văn hóa cộng đồng này là cội nguồn sức mạnh giúp người Lô Lô tồn tại và phát triển qua hàng ngàn năm lịch sử. Nó là bản sắc văn hóa quý báu cần được gìn giữ và phát huy.

Mẫu 17

"Đi san mặt đất" như một sợi dây vô hình kết nối quá khứ hồng hoang với cuộc sống hiện tại của người Lô Lô. Những dấu tích địa hình ngày nay là minh chứng sống động cho công lao của tổ tiên trong việc khai phá và kiến tạo đất đai. Mỗi khi nhìn ngắm những ruộng bậc thang, những thung lũng bằng phẳng, người đời sau lại nhớ về huyền thoại đi san đất năm nào. Câu chuyện không chỉ là hoài niệm mà còn là lời nhắc nhở về trách nhiệm giữ gìn và phát triển những gì cha ông để lại. Nó tạo nên niềm tự hào dân tộc, củng cố lòng yêu quê hương đất nước trong mỗi người dân. Sự kết nối này giúp cho dòng chảy văn hóa được liên tục, không bị đứt gãy giữa các thế hệ. Qua văn bản, người hiện đại hiểu rõ hơn về nguồn cội, về những gian lao mà cha ông đã trải qua để có được cuộc sống hôm nay. Từ đó, biết trân trọng giá trị của lao động và sống xứng đáng với truyền thống của dân tộc. Quá khứ luôn hiện hữu trong hiện tại, là bệ phóng cho tương lai.

Mẫu 18

Mặc dù chỉ nói về việc san đất, nhưng sâu xa trong văn bản là ước mơ chinh phục vũ trụ bao la của con người thủa sơ khai. Việc muốn tách trời và đất, muốn làm cho mặt đất phẳng phiu cho thấy khát vọng muốn sắp xếp lại trật tự của cả thiên hà theo ý mình. Con người không chấp nhận sự hỗn mang, họ muốn áp đặt lý trí và trật tự của mình lên vạn vật. Ước mơ này tuy có phần ngây thơ so với khả năng thực tế lúc bấy giờ, nhưng nó thể hiện tầm vóc tư duy vĩ đại. Con người không cam chịu thân phận nhỏ bé, yếu ớt mà muốn vươn lên ngang hàng với thần thánh, làm chủ vận mệnh của mình. Khát vọng chinh phục ấy chính là động lực thúc đẩy sự tìm tòi, khám phá và phát minh trong suốt lịch sử nhân loại. Từ việc san đất, con người tiến tới chinh phục đại dương, bầu trời và cả không gian vũ trụ. "Đi san mặt đất" là khởi điểm của hành trình chinh phục không giới hạn ấy. Nó cho thấy tiềm năng vô hạn của con người là không thể đo đếm được.

Mẫu 19

Đặc trưng của thần thoại và sử thi là tính chất phóng đại và kỳ ảo, và "Đi san mặt đất" đã vận dụng thủ pháp này một cách triệt để. Những hành động của con người được mô tả với quy mô và sức mạnh vượt xa thực tế, mang màu sắc thần thánh. Việc san phẳng cả thế giới, dời non lấp biển được thực hiện như những công việc thường ngày, nhẹ nhàng và đơn giản. Các loài vật biết nói năng, suy nghĩ và hành động như con người tạo nên một thế giới huyền ảo, đầy màu sắc. Sự phóng đại này không nhằm mục đích lừa dối mà để tô đậm, ngợi ca sức mạnh và ý chí của con người. Nó giúp cho câu chuyện trở nên hấp dẫn, lôi cuốn và dễ nhớ, dễ truyền miệng trong dân gian. Đồng thời, nó cũng phản ánh niềm tin ngây thơ của người xưa vào khả năng phi thường của cộng đồng mình. Yếu tố kỳ ảo làm cho hiện thực lao động vất vả trở nên bay bổng, lãng mạn hóa. Nhờ đó, văn bản có sức sống lâu bền trong đời sống tinh thần của người dân tộc.

Mẫu 20

Phẩm chất nổi bật nhất của con người được khắc họa trong văn bản chính là sự kiên trì và bền bỉ đến kinh ngạc. Công cuộc san đất không phải là chuyện một sớm một chiều mà là cả một quá trình đằng đẵng, kéo dài từ thế hệ này sang thế hệ khác. Con người không hề nản lòng trước khối lượng công việc khổng lồ hay sự trở ngại của địa hình hiểm trở. Họ cứ làm, cứ đi, từng chút một, với niềm tin mãnh liệt rằng "kiến tha lâu cũng đầy tổ", đất san mãi cũng phải bằng. Sự bền bỉ này giống như dòng nước chảy đá mòn, âm thầm nhưng đầy sức mạnh hủy diệt mọi chướng ngại vật. Nó là biểu hiện của một ý chí sắt đá, một tinh thần thép đã được tôi luyện qua gian khó. Chính sự kiên trì này đã giúp con người tồn tại và phát triển trong những điều kiện khắc nghiệt nhất của lịch sử. Bài học về sự bền bỉ trong "Đi san mặt đất" là hành trang quý giá cho mỗi con người trên con đường chinh phục ước mơ. Chỉ có sự kiên trì mới biến những điều không thể thành có thể.

Mẫu 21

Văn bản "Đi san mặt đất" thấm đẫm một tình yêu nồng nàn đối với cuộc sống trần thế, thực tại. Con người không mơ tưởng về một thiên đường xa xôi nào đó trên trời cao, mà dồn hết tâm sức để xây dựng thiên đường ngay trên mặt đất này. Họ muốn biến nơi mình đang sống thành một nơi trù phú, thuận lợi cho việc sinh hoạt và sản xuất. Mọi nỗ lực san đất đều hướng tới mục đích phục vụ cho hạnh phúc con người: có đất để ở, có ruộng để cày, có nơi để múa hát vui chơi. Tình yêu cuộc sống thể hiện qua sự trân trọng từng tấc đất, từng ngọn cỏ, qua niềm vui hân hoan khi thấy đất đai bằng phẳng. Họ yêu mảnh đất dưới chân mình vì đó là nơi nuôi dưỡng sự sống, là nơi lưu giữ mồ hôi và ký ức của cộng đồng. Chính tình yêu này là động lực để họ không ngừng lao động, sáng tạo và bảo vệ quê hương. Nó khẳng định giá trị của cuộc sống hiện thực, đề cao hạnh phúc bình dị nhưng bền vững. Đây là triết lý sống nhân văn và thực tế của người Lô Lô.

Mẫu 22

Qua câu chuyện, ta cũng thấy thấp thoáng bóng dáng của sự phân công lao động xã hội ở trình độ sơ khai. Mặc dù là công việc chung, nhưng dường như đã có sự phân chia nhiệm vụ dựa trên khả năng và đặc điểm của từng đối tượng. Con trâu khỏe mạnh thì làm việc nặng, con ếch con nhái nhỏ bé thì làm việc nhẹ hoặc cổ vũ. Con người đóng vai trò là người tổ chức, chỉ huy và thực hiện những công đoạn phức tạp nhất. Sự phân công này tuy chưa chuyên môn hóa cao nhưng đã cho thấy tư duy tổ chức khoa học, biết tận dụng tối đa nguồn lực. Nó giúp cho bộ máy lao động vận hành trơn tru, hiệu quả, tránh được sự lãng phí sức lực. Đồng thời, nó cũng tạo nên sự công bằng tương đối, ai cũng có việc làm phù hợp với mình. Sự phân công lao động là bước tiến quan trọng trong sự phát triển của xã hội loài người, giúp nâng cao năng suất lao động. "Đi san mặt đất" đã ghi lại dấu ấn của bước tiến này dưới hình thức văn học dân gian.

Mẫu 23

Hành động đi san mặt đất chính là biểu tượng cô đọng nhất cho quá trình khai hoang, mở đất của cha ông ta từ ngàn xưa. Đó là cuộc hành trình đầy gian nan để biến những vùng đất hoang vu, rậm rạp thành những bản làng trù phú, những cánh đồng thẳng cánh cò bay. Những nhát cuốc, nhát xẻng đầu tiên bổ xuống mặt đất nguyên thủy mang ý nghĩa thiêng liêng như nghi thức đánh thức đất đai. Nó tượng trưng cho sự can thiệp của văn minh vào thế giới hoang dã, mang lại trật tự và sự sống mới. Hình ảnh san đất gợi nhớ đến công cuộc mở cõi, lập nghiệp của bao thế hệ người Việt trên dải đất hình chữ S. Đó là mồ hôi, nước mắt và cả máu xương đã đổ xuống để tạo dựng nên hình hài đất nước hôm nay. Biểu tượng này nhắc nhở chúng ta về cái giá của sự bình yên và no ấm. Nó khơi dậy lòng biết ơn đối với những người đi trước đã "khai sơn phá thạch". Đồng thời, nó cũng là nguồn cảm hứng cho công cuộc xây dựng và bảo vệ đất nước trong thời đại mới.

Mẫu 24

Văn bản còn thể hiện cái nhìn thẩm mỹ độc đáo của người xưa về vẻ đẹp của thiên nhiên và cảnh quan. Đối với họ, vẻ đẹp không nằm ở sự hoang sơ, gồ ghề, bí ẩn mà nằm ở sự bằng phẳng, trật tự và quy củ. Một mặt đất được san phẳng, có thể canh tác và sinh sống mới là mặt đất đẹp, mặt đất "có hồn". Quan niệm thẩm mỹ này gắn liền với tư duy thực tiễn của cư dân nông nghiệp, lấy sự hữu dụng làm thước đo giá trị. Họ tìm thấy vẻ đẹp trong những đường cày thẳng tắp, trong những thửa ruộng bậc thang đều đặn. Công cuộc san đất chính là quá trình con người dùng bàn tay của mình để tạc nên vẻ đẹp cho thiên nhiên, biến thiên nhiên thành tác phẩm nghệ thuật khổng lồ. Sự hài hòa giữa tính hữu dụng và tính thẩm mỹ là đích đến của mọi hoạt động kiến tạo. Qua đó, ta thấy được tâm hồn tinh tế, yêu cái đẹp và khát khao hoàn thiện thế giới của người Lô Lô. Họ là những nghệ sĩ thực thụ trên chính mảnh đất quê hương mình.

Mẫu 25

"Đi san mặt đất" không chỉ là một văn bản văn học mà còn là một di sản văn hóa phi vật thể quý giá của dân tộc Lô Lô nói riêng và Việt Nam nói chung. Nó chứa đựng kho tàng tri thức dân gian, quan niệm vũ trụ, nhân sinh và các giá trị đạo đức truyền thống. Qua hàng ngàn năm truyền miệng, câu chuyện vẫn giữ được sức sống mãnh liệt, trở thành món ăn tinh thần không thể thiếu trong đời sống của bà con. Nó là cầu nối văn hóa, giúp các thế hệ sau hiểu và tự hào về nguồn cội của mình. Việc bảo tồn và phát huy giá trị của văn bản này là nhiệm vụ quan trọng để giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc trong bối cảnh hội nhập. Nó cần được trân trọng như một viên ngọc quý trong kho tàng văn học dân gian Việt Nam. Mỗi lần kể lại câu chuyện là một lần chúng ta tôn vinh trí tuệ và tâm hồn của cha ông. Nó là minh chứng cho sức sáng tạo không ngừng nghỉ của nhân dân lao động.

Mẫu 26

Văn bản "Đi san mặt đất" là lời tuyên ngôn hùng hồn nhất về vị thế làm chủ của loài người. Dù nhỏ bé trước sự mênh mông của đất trời, nhưng với ý chí, trí tuệ và sự đoàn kết, con người có thể làm nên những điều kỳ diệu. Họ không cúi đầu khuất phục trước khó khăn mà hiên ngang đứng dậy cải tạo hoàn cảnh. Hành trình san đất là hành trình khẳng định bản lĩnh, khẳng định giá trị tồn tại của nhân loại. Sức mạnh ấy không phải là sự phá hủy tàn bạo mà là sự kiến tạo đầy nhân văn, hướng tới một cuộc sống tốt đẹp hơn. Câu chuyện về những người đi san mặt đất sẽ mãi là bài ca hào hùng, tiếp thêm sức mạnh cho chúng ta trong công cuộc chinh phục những đỉnh cao mới. Con người, với tất cả sự vĩ đại của mình, xứng đáng là "hoa của đất", là linh hồn của vũ trụ.

Bố cục

Văn bản chia thành 2 phần:

- Phần 1: Từ đầu đến “cùng ở và cùng đi”: Cuộc sống con người từ thời kì khởi thủy

- Phần 2: Còn lại: Con người vận động các loài vật cùng nhau san trời, san đất để làm ăn sinh sôi.

Nội dung chính

Văn bản cho thấy công lao to lớn của con người trong việc cải tạo thiên nhiên và khát vọng chinh phục thiên nhiên của người xưa.

PH/HS Tham Gia Nhóm Lớp 10 Để Trao Đổi Tài Liệu, Học Tập Miễn Phí!

close