Phân tích bài thơ Thuyền và biển

Dàn ý chi tiết

I. Mở bài

-Giới thiệu vấn đề cần phân tích: bài thơ Thuyền và biển.

-Giới thiệu nhà thơ Xuân Quỳnh

II. Thân bài

-Giới thiệu tổng quan về tác giả Xuân Quỳnh, những tác phẩm tiêu biểu đã viết và vai trò của bà trong văn học Việt Nam.

- Trình bày hoàn cảnh và ngữ cảnh sáng tác của bài thơ, nhấn mạnh tầm quan trọng của tình yêu trong cuộc sống và tác phẩm văn học.

Phân tích chi tiết bài thơ:

+ Bắt đầu với 6 câu đầu "em sẽ kể...còn xa": Tác giả sử dụng hình ảnh tuyệt đẹp của thuyền và biển để tượng trưng cho tình yêu chân thành, sâu sắc và không thể tách rời. Bằng cách này, bài thơ tạo ra một hình ảnh mạnh mẽ về sự khăng khít và bền chặt của tình yêu.

+ Tiếp theo là 4 câu "những đêm...sóng vỗ": Thuyền và biển, như tình anh và em, đã đối mặt với những cảm xúc của tình yêu, nhưng vẫn còn một chút ngại ngùng và e ngại khi đối diện với nhau. Điều này thể hiện rõ ràng qua những cung bậc cảm xúc trong tình yêu.

+ Rồi đến 8 câu tiếp theo "cũng có khi...về đâu": Tình yêu của em êm đềm, nhẹ nhàng và sâu lắng, trong khi biển lại mạnh mẽ, có thể trở nên hung hãn. Mặc dù như vậy, qua những điệu bộ, những hành động và ánh mắt, hai người đã hiểu rõ tâm tư của nhau và tạo nên một mối quan hệ đáng tự hào và tin tưởng khi ở bên nhau.

+ Các câu còn lại: Thể hiện khát khao sống một cuộc sống trọn vẹn với tình yêu, không thể rời xa nhau dù chỉ trong một khoảnh khắc. Nhà thơ mong muốn được bên nhau mãi mãi và tận hưởng tình yêu trong toàn bộ cuộc đời.

III. Kết bài

-Đánh giá khái quát lại vấn đề và liên hệ cảm nhận của bản thân.

Bài tham khảo Mẫu 1

Thuyền và biển là một bài thơ tiêu biểu của nhà thơ Xuân Quỳnh. Bài thơ đã gây được nhiều tiếng vang tới công chúng, nó được ghi chép lại trong rất nhiều cuốn sổ tay và truyền qua nhiều thế hệ. Chắc hẳn những người đã yêu, đang yêu và sẽ yêu khi thưởng thức bài thơ này sẽ vô cùng muốn cảm ơn nữ thi sĩ.

“Em sẽ kể anh nghe
Chuyện con thuyền và biển:
Từ ngày nào chẳng biết
Thuyền nghe lời biển khơi
Cánh hải âu, sóng biếc
Đưa thuyền đi muôn nơi”

Những câu thơ đầu tựa như những lời thủ thỉ tâm tình ngọt ngào mà người con gái đang chia sẻ, giãi bày tâm sự với chàng trai, qua đó gợi mở về một câu chuyện mộng mơ, lãng mạn. Bài thơ bắt đầu với hai hình tượng là thuyền và biển. Đó là là hai hình tượng sóng đôi, có mối quan hệ gắn kết chặt chẽ với nhau, không thể tách rời, đồng thời mang trong mình một vẻ đẹp trữ tình mà mộc mạc, giản dị. Trong ca dao có câu:

“Thuyền ơi có nhớ bến chăng?
Bến thì một dạ khăng khăng đợi thuyền!”

Hay Xuân Diệu, chính nữ thi sĩ cũng đã từng viết nên những vần thơ:

“Anh không xứng là biển xanh
Nhưng anh muốn em là bờ cát trắng
Bờ cát dài phẳng lặng
Soi ánh nắng pha lê...”

Qua đây càng chứng tỏ, thuyền và biển là hai hình ảnh quen thuộc, gần gũi trong những bài thơ, bài ca dao về tình yêu đôi lứa. Và rồi theo dòng cảm xúc, câu chuyện của tác giả dần được hé mở. Đó là câu chuyện về một tình yêu thủy chung “Từ ngày nào chẳng biết/Thuyền nghe lời biển khơi”. Câu thơ hiện lên như một lời thú nhận ngại ngùng, e thẹn, bẽn lẽn, nàng bày tỏ rằng mình đã phải lòng chàng từ lâu, nguyện đời này cùng anh xây nên hạnh phúc đôi ta. Chẳng biết em đã yêu anh từ lúc nào, em chỉ biết tình yêu đó là sự chân thật, chân thành và là vĩnh cửu. Quả là một câu chuyện tình yêu tràn ngập niềm hạnh phúc:

“Cánh hải âu, sóng biếc
Đưa thuyền đi muôn nơi”

Không khó để cảm nhận được, tiếng sóng lòng tràn ngập trong câu thơ trên, vỗ về trái tim nhỏ bé đang loạn nhịp của người con gái, ta nghe thấy âm vang của biển cả bao la, dường như đang bảo vệ cho tình yêu của mình. Gợi cảm giác thật bình yên, êm ả, du dương như những xúc cảm ban đầu của tình yêu.

Như vậy, cứ một câu thơ nói về biển thì lại được xen kẽ với một lời thơ viết về thuyền. Sự sóng đôi này đã ngầm khẳng định sự gắn bó mật thiết, khăng khít không thể tách rời của hai hình tượng. Quả thật, chỉ có thuyền mới có thể “xô sóng dậy” và chỉ có sóng mới “đẩy thuyền lên”.

“Lòng thuyền nhiều khát vọng
Và tình biển bao la
Thuyền đi hoài không mỏi
Biển vẫn xa… còn xa”

Câu thơ như một lời khẳng định chắc nịch cho tình yêu bền vững giữa thuyền và biển, và hình ảnh sóng đôi càng giúp làm nổi bật ý nghĩa đó.

“Những đêm trăng hiền từ
Biển như cô gái nhỏ
Thầm thì gửi tâm tư
Quanh mạn thuyền sóng vỗ”

Theo lẽ thường, biển sẽ tượng trưng cho hình ảnh người con trai bởi sự dữ dội, mạnh mẽ của nó, song với Xuân Quỳnh, nữ thi sĩ lại có sự đảo ngược rất độc đáo và thú vị. Nhà thơ đã sử dụng biển để ẩn dụ cho hình ảnh người con gái, bởi qua đôi mắt của mình, bà thấy biển cũng có sự dịu dàng, êm ả, đặc biệt có sự rộng lớn, bao la như chính tình cảm của nhà thơ trong tình yêu.

“Cũng có khi vô cớ
Biển ào ạt xô thuyền

(Vì tình yêu muôn thuở
Có bao giờ đứng yên?)”

Đây là những cảm xúc rất chân thật khi yêu, nó mạnh mẽ và ồ ạt vì vậy chẳng thể dự đoán được chính xác phương hướng. Khi đắm chình trong tình yêu con người ta chỉ nghe theo cảm xúc, mặc mình để tình yêu dẫn lối.

Không phải ai cũng có thể miêu tả, hay viết nên những câu thơ về tình yêu, nhưng với Xuân Quỳnh, bà đã làm rất tốt công việc đó. Và vì vậy mà Xuân Quỳnh đã nói hộ nỗi lòng của biết bao đôi lứa. Nhà thơ đã biến hóa đầy sáng tạo và độc đáo cách nói của dân gian:

“Thuyền ơi có nhớ bến chăng?
Bến thì một dạ khăng khăng đợi thuyền!”

Nhà thơ đan diễn tả rất rõ nét về tâm trạng chung của những người đang yêu:

“Chỉ có thuyền mới hiểu
Biển mênh mông nhường nào
Chỉ có biển mới biết
Thuyền đi đâu về đâu”

Người ta vẫn thường nói rằng khi yêu hai người rất có thể sẽ đoán được ý nghĩ của nhau, dường như họ vẫn truyền cho nhau những thông tin, tín hiệu, bức điện vô hình, giữa những người đang yêu dường như tồn tại một trường "điện từ" có lẽ vậy nên họ có "thần giao cách cảm”. Bằng kinh nghiệp và sự từng trải, Xuân Quỳnh đã khẳng định và diễn tả rất rõ nét điều này.

Đọc tác phẩm Thuyền và biển của nữ thi sĩ Xuân Quỳnh, chắc hẳn độc giả sẽ cảm nhận được rõ nét những tâm sự, niềm khao khát hạnh phúc cùng, những lo âu và trăn trở trong chuyện tình yêu. Thuyền và Biển là hai hình tượng được hoài thai khi tác giả còn là một tâm hồn giàu ước mơ, nhiệt huyết say mê với vẻ đẹp của một tình yêu chân thành, trọn vẹn – một tình yêu mang đậm tính chất lý tưởng.

Bài tham khảo Mẫu 2

Xuân Quỳnh, nữ thi sĩ của tình yêu lãng mạn trữ tình đã nhiều lần làm đảo lộn trái tim độc giả bằng những cảm xúc giản đơn nhất của người con gái khi yêu. Tình yêu trong tác phẩm của Xuân Quỳnh không chỉ lãng mạn mà còn mãnh liệt, đủ sức để mô tả chi tiết tình yêu của người con gái. “Thuyền và biển” là một trong những bài thơ tình đẹp của Xuân Quỳnh, nói lên tấm lòng của tình yêu. Làm cho mọi trái tim, dù cứng rắn nhất, phải rung động.

“Em sẽ chia sẻ với anh

…

Đưa thuyền khắp nơi”

Những dòng thơ đầu tiên như những lời thì thầm ngọt ngào của người con gái chia sẻ với chàng trai, mở đầu cho một câu chuyện lãng mạn. Bài thơ bắt đầu với hình ảnh của thuyền và biển. Thuyền và biển là hai hình tượng hòa quyện với nhau, không thể tách rời, mang đến vẻ đẹp trữ tình giản dị và tạo nên sự gắn kết mạnh mẽ. Có một câu ca dao nói như sau:

“Thuyền ơi, có nhớ bến không?

Bến vẫn kiên trì đợi thuyền!”

Xuân Diệu cũng từng có những câu thơ như:

“Anh không xứng làm biển xanh

Nhưng anh muốn em là bờ cát trắng

Bờ cát dài bằng phẳng lặng

Soi ánh nắng như pha lê…”

Điều đó chứng tỏ, biển và thuyền thường xuất hiện trong những bài thơ về tình yêu đôi lứa. Và qua dòng thuyền biển, những câu chuyện của nhà thơ dần dần được mở ra.

Đó là câu chuyện của một tình yêu chung thủy “Từ ngày nào không biết. Thuyền nghe theo lời biển khơi”. Câu thơ như một sự thú nhận ngần ngại, e ấp, rằng từ lâu em đã thích anh, sẵn sàng xây dựng hạnh phúc lứa đôi với anh. Không biết từ khi nào em đã yêu anh, nhưng tình yêu ấy là chân thành và vĩnh cửu. Câu chuyện tình yêu rộn ràng hạnh phúc:

“Cánh hải âu, sóng biếc

Đưa thuyền đi khắp mọi nơi”

Chúng ta có thể cảm nhận sự hồn nhiên của những dòng thơ, âm vọng của sóng biển rộng lớn, bảo vệ tình yêu của mình. Câu thơ hiện ra như một bức tranh tĩnh lặng, nhẹ nhàng như những cảm xúc ban đầu của tình yêu.

Do đó, mỗi câu thơ về thuyền cũng tương ứng với một lời thơ về biển. Sự đồng điệu này thể hiện sự gắn bó không thể tách rời giữa hai hình ảnh thuyền và biển. Đúng như câu ca dao nói:

“Thuyền ơi, có nhớ bến không?

Bến vẫn kiên trì đợi thuyền!”

Tình yêu tìm kiếm một không gian và thời gian lãng mạn:

“Lòng thuyền nhiều ước mơ

Và tình biển bao la

Thuyền đi mãi không mệt

Biển vẫn xa… mãi xa”

Câu thơ là sự khẳng định của tình yêu vững chắc giữa thuyền và biển, hình ảnh sóng biển càng làm nổi bật hơn điều đó.

“Những đêm trăng hiền tháng

Biển như cô gái nhỏ

Thầm thì gửi tâm tư

Xung quanh thuyền sóng vỗ”

Thông thường, biển thường tượng trưng cho người con trai vì sức mạnh của nó, nhưng Xuân Quỳnh đã tạo ra một sự đảo ngược, sử dụng hình ảnh của biển để biểu hiện người con gái, vì biển cũng có sự dịu dàng, chân thật, đặc biệt là với sự rộng lớn như tình yêu của nhà thơ.

Biển rộng lớn nhưng giờ đây được ví như “cô gái nhỏ” dễ thương, đáng yêu. Cô ấy đang thầm thì chia sẻ tâm tư, bao bọc “quanh thuyền sóng vỗ”. Và đột ngột “đột nhiên”: “Ào ạt xô thuyền”:

“Cũng có lúc không rõ lý do

Biển đẩy mạnh thuyền”

(Vì tình yêu bất ngờ

Bao giờ cũng không ngừng chuyển động?)

Đây là những cảm xúc thực tế khi yêu, mạnh mẽ và đầy bất ngờ, không thể dự đoán được hướng đi. Trong tình yêu, con người ta thường theo đuổi theo cảm xúc, để tình yêu dẫn đường.

Cảm xúc của đôi lứa không ngừng chuyển động, không bao giờ có thể nén trong vài câu từ, nó là một thế giới sống động và tuyệt vời, tình yêu không phải ai cũng có thể diễn đạt được, nhưng Xuân Quỳnh đã thực hiện nhiệm vụ đó rất tốt.

Với Xuân Quỳnh, tình yêu được định nghĩa bởi sự cảm thông, sự thấu hiểu và lòng hy sinh:

“Chỉ có thuyền mới hiểu được

Biển lớn như thế nào

Chỉ có biển mới biết

Thuyền đi đâu, về đâu”

Tình yêu là sự kết nối tất yếu với sự khao khát tìm kiếm, mong muốn hiểu rõ lòng nhau. Trong bài thơ, Xuân Quỳnh thông minh tách “hiểu” và “biết”, cùng lúc sử dụng hai lần từ “chỉ có”, làm nổi bật sự riêng tư của “thuyền và biển”, cũng như của “anh và em”, không có ai thứ ba nào thấu hiểu.

Đó là cảm giác tự hào, tự tin trong tình yêu của chúng ta. Đó là cảm xúc và là khao khát của mỗi người khi yêu. Hình ảnh thuyền và biển vẫn liên quan chặt chẽ với nhau, biểu tượng cho tình yêu không thể chia rẽ.

Trái tim của Xuân Quỳnh, khi “Thuyền và biển” ra đời, vẫn còn trẻ và ấm áp. Như một ước mơ, một định mệnh, Xuân Quỳnh trở thành thi sĩ của tình yêu, sống vì tình yêu. Có lẽ đó là sự bù đắp cho cuộc đời của Xuân Quỳnh, cũng như là cơ hội để Quỳnh có thể trở thành chính bản thân mình.

Yêu thương và khao khát, cuộc sống của Xuân Quỳnh trở thành một hành trình tìm kiếm hạnh phúc. Với trái tim hồn nhiên trong thời kỳ đó, Xuân Quỳnh mong muốn một tình yêu lý tưởng, chung thủy, duy nhất và hiểu biết tận cùng.

Những dòng thơ cuối cùng là những lời chân thật của nhà thơ:

“Những ngày không gặp nhau

….

Em chỉ còn cơn bão”

Một khẳng định rằng anh là hơi thở, không khác gì cây già thiếu nắng, cây thiếu nước cũng như vậy, trái tim em làm sao có thể đập nếu thiếu anh? Một tình yêu trọn vẹn, chung thủy và cao quý.

Vì vậy, bài thơ “Thuyền và biển” đã làm xao lạc trái tim những người yêu thơ từ trước đến nay, vẫn đủ sức làm rung động những trái tim đang trải qua thần kỳ của mối tình đầu, vẫn làm xúc động mọi người đang trăn trở với những khao khát luyến ái.

Bài thơ thật sự là một lời tâm sự về tình yêu, đầy cảm xúc và mãnh liệt, đã làm nổi bật tình yêu lớn lao và cao quý của nhà thơ.

Bài tham khảo Mẫu 3

Trong những lời của Tolkien, “Thế giới thực sự đầy hiểm họa, và nơi nào cũng tồn tại những bóng tối; nhưng đằng sau tất cả, thế giới vẫn tồn tại những vẻ đẹp tinh khôi, và dù cuộc sống nhiều thách thức, tình yêu vẫn nở rộ hơn mọi thứ khác.” Đúng vậy, không ai có thể tránh khỏi niềm đam mê yêu đương, vì vậy mọi người luôn khát khao một tình yêu trọn vẹn.

Như lời nhạc sĩ Trịnh Công Sơn mô tả, “Thơ của Xuân Quỳnh là những cánh chuồn chuồn bay tìm chỗ nương thân trong nắng gió cuộc đời giông bão.” Bà sáng tác về nhiều điều nhỏ bé, như cỏ, hoa lá, thuyền... những thứ dễ bị lãng quên, nhưng chính những hình ảnh ấy lại là cách Xuân Quỳnh miêu tả về cuộc sống, về số phận luân phiên của chính bản thân bà. Xuân Quỳnh là biểu tượng của văn hóa Việt Nam, mang trong mình tình yêu mãnh liệt. Trong bài thơ “Thuyền và biển”, bà chia sẻ những nỗi niềm, mong mỏi và lo âu về tình yêu.

Tình yêu được kể qua hình ảnh thuyền và biển, với mong muốn diễn đạt sự gắn bó, mạnh mẽ và trung thành của tình yêu. Ngay từ những dòng đầu, người đọc đã cảm nhận được sự chân thành, sâu sắc của tác giả đối với người đồng hành của mình. Tình yêu mang lại niềm ngọt ngào, hạnh phúc, nhưng cũng gây ra những đau khổ khi phải xa cách, là nỗi buồn lẫn trong trái tim, nhớ thương về tình yêu ấy:

“Em sẽ kể anh nghe

Chuyện con thuyền và biển:”

Dù đơn giản, không sử dụng từ ngữ phức tạp, nhưng những dòng văn này vẫn chứa đựng bao nhiêu kỷ niệm và cảm xúc của nhà thơ.

“Lòng thuyền nhiều khát vọng

Và tình biển bao la

Thuyền đi hoài không mỏi

Biển vẫn xa... còn xa”

Biển mênh mông, thuyền bốn bể đều đến, lắng nghe những lời gọi của biển. Vì thuyền, biển sẵn sàng đưa thuyền đi muôn nơi theo những “khát vọng” kia. Nếu thuyền đầy “khát vọng”, thì biển lại rộng lớn, không giới hạn. Thuyền và biển gắn bó với nhau, như một câu chuyện tình không thể tách rời. Thuyền là nguồn động viên, và biển là nguồn năng lượng, giúp thuyền vượt qua mọi thử thách.

“Những đêm trăng hiền từ

Biển như cô gái nhỏ bé

Thầm thì gửi tâm tư

Quanh mạn thuyền sóng vỗ”

Biển lớn nhưng như một cô gái bé, dễ thương và yếu đuối. Biển gửi “tâm tư” của mình qua sóng vỗ đến thuyền, như một bí mật tình yêu.

“Cũng có khi vô cớ

Biển ào ạt xô thuyền”

(Vì tình yêu muôn thuở

Có bao giờ đứng yên?)

Tình yêu không có lý do, biển sóng cao để thuyền được trải nghiệm mọi cảm xúc của tình yêu. Tình yêu không bao giờ đứng yên, luôn hướng về phía trước, giống như biển không ngừng sóng vỗ.

“Chỉ có thuyền mới thấu hiểu

Biển mênh mông

Chỉ có biển mới biết

Thuyền đi đâu về đâu”

Thuyền là người duy nhất hiểu biết biển mênh mông. Thuyền và biển không thể thiếu nhau, điều này thể hiện sự gắn bó mãi mãi giữa tình yêu và trách nhiệm.

“Những ngày không gặp nhau

Biển bạc đầu thương nhớ

Những ngày không gặp nhau

Lòng thuyền đau – rạn vỡ

Nếu từ giã thuyền rồi

Biển chỉ còn sóng gió”

Ngày không gặp nhau, biển trở nên buồn bã và thuyền cảm thấy đau lòng. Nếu thuyền rời bỏ, biển chỉ còn lại sóng gió, trở nên hỗn loạn và không thể kiểm soát.

Mỗi câu thơ là một tình cảm, một cảm xúc riêng, nói lên sự trăn trở và mong đợi của tình yêu. Xuân Quỳnh đã tài tình sử dụng hình ảnh nhân hóa để tạo ra một câu chuyện tình yêu sâu sắc. Tình yêu không chỉ ngọt ngào mà còn chứa đựng những kỷ niệm, những thách thức và những cảm xúc đắng ngắt. Bài thơ Thuyền và biển là một tác phẩm đầy tình cảm và tư duy sâu sắc của nhà thơ tài năng, để lại ấn tượng mạnh mẽ trong lòng người đọc.