Phân tích bài thơ "Sóng" để làm nổi bật rõ quan điểm về tình yêu của Xuân Quỳnh trong bài thơ này

Dàn ý chi tiết

1. Mở bài

- Tình yêu trong thơ ca.
- Sóng của Xuân Quỳnh và quan điểm về tình yêu.

2. Thân bài

a. Bài thơ khởi đầu:

- Quan điểm về tình yêu của Xuân Quỳnh vừa mang tính truyền thống, thủy chung, lại cũng hiện đại với khao khát và tự do. Khích lệ phụ nữ tự tin, chủ động tìm kiếm tình yêu đích thực.
- Gợi mở cảm xúc đa dạng trong tình yêu, từ sôi nổi, mãnh liệt đến tình tự, sâu sắc, thấu hiểu giữa hai tâm hồn hòa mình.

b. Khổ thơ thứ hai: “Ôi con sóng…rung động trong trái tim trẻ”

- Đặc trưng thủy chung, bền vững trong tình yêu của người phụ nữ.
- Khao khát tình yêu mãnh liệt, thể hiện quy luật vĩnh cửu của tình yêu, luôn kích thích con người khám phá.

c. Khổ thơ thứ ba, bốn “Trước muôn trùng…khi nào ta yêu nhau”

- Sự thắc mắc muốn giải thích về tình yêu, nhưng tác giả nhận ra đó chỉ là vô nghĩa.
- Mở ra quan điểm về tình yêu, hướng tới nó bằng tất cả trái tim, sống và hiến dâng mình cho tình yêu, làm cho niềm hạnh phúc trở nên sâu sắc, lắng nghe mỗi nhịp đập của trái tim để cảm nhận rõ hơn niềm hạnh phúc quý giá khi còn có thể. 

d. Ba khổ thơ kế tiếp: “Con sóng…vươn ra một hướng”:

- Tâm hồn chung thủy, sâu sắc hiện lên qua nỗi nhớ vượt bậc không gian và thời gian của tác giả.

e. Ba khổ thơ cuối:

- Biểu tượng sóng là hình ảnh của con người trong hành trình tìm kiếm tình yêu. Tình yêu luôn đối mặt với khó khăn, nhưng chỉ cần giữ vững hy vọng và niềm tin, vượt qua mọi thách thức, chắc chắn tình yêu sẽ đến bến bờ. Xuân Quỳnh nhận thức rằng thời gian trôi đi, nhưng cô vẫn muốn bước tiếp trên con đường hạnh phúc, đẩy mạnh khao khát mạnh mẽ về một tình yêu đích thực, hòa mình vào biển lớn tình yêu vô tận, sống hết mình vì tình yêu một lần trong đời. 

3. Kết bài

Đưa ra cảm nhận cá nhân.

Bài tham khảo Mẫu 1

Viết về chủ đề tình yêu trong thi ca Nga thế kỷ XIX, với Puskin và tác phẩm vĩ đại Tôi yêu em, Việt Nam ta cũng có hai nhà thơ tài năng, Xuân Diệu và Xuân Quỳnh, với những bài thơ tình xuất sắc. Dù tên của cả hai mang chữ “Xuân,” cảm xúc của họ đối với mùa xuân cuộc đời và tình yêu lại khác biệt. Thơ của Xuân Quỳnh, dù nền nã, tế nhị, vẫn ghi lại những cảm xúc tinh tế và vẻ đẹp trong sáng của tình yêu, đặc biệt là của phụ nữ. Bài thơ tiêu biểu cho tác phẩm về tình yêu của bà chính là Sóng.

Sóng được sáng tác năm 1967, khi Xuân Quỳnh mới 25 tuổi, là giai đoạn đẹp nhất của người phụ nữ. Nữ nhà thơ này, từng trải qua đổ vỡ tình yêu, có gia đình hạnh phúc nhưng lại cảm thấy chán chường. Xuân Quỳnh không nhìn nhận thất bại mà càng khao khát một tình yêu đích thực, sự thấu hiểu chung. Trước sóng biển Diêm Điền, với những con sóng dạt dào, bà tưởng về hình bóng người đàn ông trong vận mệnh, để viết nên những vần thơ sâu sắc và chân thành về tình yêu.

Trong tác phẩm Sóng, quan điểm về tình yêu của Xuân Quỳnh rất độc đáo, kết hợp sự truyền thống đằm thắm, thủy chung với vẻ hiện đại đầy khao khát và tự do. 

“Dữ dội và dịu êm
Ồn ào và lặng lẽ
Sông không hiểu nổi mình
Sóng tìm ra tận bể”

Xuân Quỳnh sử dụng hình tượng sóng làm biểu tượng cho tình yêu và nhân vật trữ tình “em” trong tác phẩm, thể hiện sự truyền đạt tinh tế về cá tính của phụ nữ trong tình yêu. Tình yêu của nhân vật trữ tình được thể hiện qua sự mạnh mẽ, chủ động và tự tin, không chờ đợi vào “duyên phận”. Với những cơn sóng mạnh mẽ và đầy hy vọng, bà nhấn mạnh tình yêu không giới hạn. Hình tượng sóng còn thể hiện vẻ đẹp truyền thống của người phụ nữ Việt Nam, sự “dịu êm” và “lặng lẽ” khi bộc lộ tình cảm. Sóng mang đến cảm xúc nồng nàn, cháy bỏng cũng như sự lắng đọng, thấu hiểu giữa hai tâm hồn. 

“Ôi con sóng ngày xưa
Và ngày sau vẫn thế
Nỗi khát vọng tình yêu
Bồi hồi trong ngực trẻ”

Trong những dòng thơ tiếp theo, nét đẹp đặc biệt trong tình yêu của người phụ nữ vẫn được khen ngợi là đức tính thủy chung, son sắt. Tình yêu từng ngày trở nên lớn mạnh, thêm tha thiết, chân thành và đằm thắm. Xuân Quỳnh đặt hai dấu mốc thời gian, “ngày xưa” và “ngày sau”, tức là quá khứ và tương lai, nhấn mạnh sự chân thành, nhiệt huyết với “Nỗi khát vọng tình yêu/vẫn bồi hồi trong ngực trẻ”. Dù là tuổi xuân sắc, trẻ trung, hay trung niên với những trải nghiệm đắng cay, niềm khao khát tình yêu vẫn luôn hiện hữu, là động lực giúp con người giữ vững ý nghĩa cuộc sống và tìm kiếm hạnh phúc. 

“Trước muôn trùng sóng bể
Em nghĩ về anh, em
Em nghĩ về biển lớn
Từ nơi nào sóng lên?

Sóng bắt đầu từ gió
Gió bắt đầu từ đâu?
Em cũng không biết nữa
Khi nào ta yêu nhau”

Có lẽ khi yêu, ai cũng muốn lý giải rằng, tình yêu đôi ta bắt đầu từ đâu, từ khi nào, tại sao ta yêu nhau. Tuy nhiên, việc lý giải về tình yêu là khó khăn. Xuân Quỳnh suy nghĩ về mình và người ấy, về nguồn gốc của tình yêu, nhận ra rằng định nghĩa lý trí về tình yêu là vô nghĩa. Thay vào đó, tâm huyết của con người nên được dành cho tình yêu để làm cho nó thêm nồng nàn sâu sắc, lắng nghe từng nhịp đập của đôi tim để cảm nhận hạnh phúc. 

“Sóng âm thầm dưới đáy biển
Sóng hòa mình trên mặt nước
Ôi sóng nhớ bờ dù đêm ngày
Lòng em nhung nhớ không gặp mặt
Trí ảo tưởng đưa tới hình bóng anh
Mỗi đêm trắng bên chiếc gối

Dù về phương bắc hay phương nam
Không gì làm em quên đi anh
Khắc sâu hướng về anh - một nguồn ánh sáng”

Sau những suy tư về tình yêu, Xuân Quỳnh bước vào thế giới của những kỷ niệm, nơi những nỗi nhớ lưu luyến lan tỏa không gian và thời gian. Dù ở “dưới lòng sâu” hay “trên mặt nước”, nỗi nhớ vẫn tồn tại mạnh mẽ và trọn vẹn. Nỗi nhớ đến mức “ngày đêm không ngủ”, ngay cả khi đã chìm vào giấc ngủ, hình ảnh của người yêu vẫn hiện hữu trong những giấc mơ. Đi khắp nơi, nhưng tâm trí vẫn chăm chú về hình bóng đặc biệt của người kia, làm nổi bật đức tính thủy chung, son sắt trong tình yêu. Đối với nữ sĩ, người đó là người đàn ông ở Hà Nội!

“Ở ngoài đại dương vô tận
Hàng ngàn con sóng trỗi dậy
Chẳng một con sóng nào quên bờ
Dù bao cách trở chông gai”

“Cuộc đời trải qua bao năm tháng dài
Như biển rộng vẫn vững vàng mây vẫn trôi xa”

“Không có cách nào chia rời
Trăm con sóng nhỏ hình thành biển lớn tình yêu
Đó là điều muôn thuở, kéo dài qua ngàn năm”

Sau những ký ức tha thiết, Xuân Quỳnh mở lời về quan điểm cá nhân về tình yêu. Sóng, biểu tượng cho cuộc hành trình tìm kiếm tình yêu, không phải lúc nào cũng trôi chảy thuận lợi. Nhưng chỉ cần giữ vững hy vọng, tin tưởng vào tình yêu và bản thân, vượt qua khó khăn, người sẽ gặt hái hạnh phúc. Xuân Quỳnh nhấn mạnh sự mạnh mẽ và tự tin của người phụ nữ, khuyến khích họ tìm kiếm hạnh phúc và sống đúng với bản thân mình. Thời gian trôi qua, nhưng khao khát tình yêu và ý nghĩa cuộc sống vẫn nguyên vẹn trong tâm hồn nữ sĩ.

Bài thơ Sóng, dù đơn giản về cấu trúc, nhưng đã thành công trong việc thể hiện tâm hồn và quan điểm tiến bộ của Xuân Quỳnh về tình yêu. Hơn nữa, bài thơ còn là sự kết hợp hài hòa giữa truyền thống và hiện đại, tôn vinh đức tính thủy chung và tôn trọng giữa những khát vọng cá nhân và giá trị cộng đồng.

Bài tham khảo Mẫu 2

Sóng là bài thơ tình nổi tiếng của Xuân Quỳnh. Bài thơ được trích trong tập thơ Hoa dọc chiến hào (1968). Bài thơ này được in lại trong Tuyển tập thơ Việt Nam năm 1945 - 1985 của NXB Giáo dục 1985. Bài thơ đã bộc lộ một tâm hồn đắm say tha thiết và hồn nhiên, trong sáng, chung thủy và cao vời trong tình yêu của Xuân Quỳnh. Hay nói một cách khác, bài thơ đã bộc lộ khá rõ quan điểm về tình yêu của Xuân Quỳnh.

"Sóng" là một hình tượng đẹp của thiên nhiên. Các thi nhân thường mượn hình tượng sóng để biểu đạt những sắc thái tình cảm của mình. Sóng có khi gợi lên một nỗi buồn mênh mang bất tận, "Sóng gợn tràng giang buồn điệp điệp" - Huy Cận, có khi nó vừa gợi lên niềm vui, vừa gợi lên nỗi buồn "Ta nghe ý sóng từ thơ bé - Một nửa tràn vui, nửa quặn đau" - Huy Cận, có khi sóng là hình ảnh tượng trưng cho tình yêu ào ạt của người con trai:

“Anh xin làm sóng biếc
Hôn bãi cát vàng em
Hôn thật khẽ, thật êm
Hôn êm đềm mãi mãi
Đã hôn rồi hôn lại
Cho đến mãi muôn đời
Đến tan cả đất trời
Anh mới thôi dào dạt”

(Biển - Xuân Diệu)

Có khi sóng là nhân vật trung gian, ngàn cách giữa hai kẻ yêu nhau: "Sắp gặp em rồi sóng lại đẩy xa thêm" - Chế Lan Viên. Còn sóng trong bài thơ này củaa Xuân Quỳnh là hình tượng biểu hiện cho một tình yêu nồng nàn, dào dạt, thiết tha, cao vời, bền bỉ và vĩnh hằng. Sóng và em trong bài thơ có mối quan hệ mật thiết với nhau. Sóng chính là biểu tượng tình yêu của em - người con gái đang yêu nồng nàn, say đắm.

Hai đối cực của sóng và cũng là hai hai đối cực của tình yêu: Xuân Quỳnh trong bài thơ Sóng đã mượn hình tượng sóng, chính là một hình tượng ẩn dụ để nói lên tính chất của tình yêu. Mở đầu bài thơ, Xuân Quỳnh đã đưa ra hai tính chất đối lập của sóng:

“Dữ dội và dịu êm
Ồn ào và lặng lẽ”

Thật vậy, những khi biển động, sóng trào lên một cách dữ dội, biển lặng thì sóng lại dịu êm và lặng lẽ. Hai tính chất đối lập này của sóng cũng chính là hai tính chất đối lập của tình yêu. Tình yêu cũng như sóng, có lúc khát khao cháy bỏng, mãnh liệt, ào ạt nhưng có lúc lại dịu êm, lặng lẽ, mơ màng đi vào chiều sâu của sự trân trọng, lòng nhớ thương mong đợi.

Ta nhận thấy ở đây tâm hồn đang yêu của nhà thơ đã tự nhận thức về những biến động khác thường của lòng mình và khát khao vượt ra khỏi những cái tầm thường nhỏ bé của tình yêu để tìm đến những niềm bao la, vô tận, vĩnh cửu giữa cuộc đời như con sóng kia từ những dòng sông chật chội, giới hạn bởi đôi bờ tìm về với biển cả mênh mông:

“Sông không hiểu nổi mình
Sóng tìm ra tận bể”

Xuân Quỳnh nói nhiều đến nỗi nhớ của người con gái trước hình tượng sóng:

“Trước muôn trùng sóng bể
Em nghĩ về anh, em
Em nghĩ về biển lớn
Từ nơi nào sóng lên.”

Nỗi nhớ của nhà thơ được khơi đi từ những cái cao cả, lớn lao mà không hề tủn mủn, tầm thường, nhỏ nhặt chút nào. Nhà thơ như muốn đi tìm căn nguyên của tình yêu, tìm ta nơi khởi đầu của sóng: "Từ nơi nào sóng lên" để tìm ra nơi khởi đầu của tình yêu, nhưng quy luật của sóng là quy luật của tự nhiên nên có thể giải thích được, còn đi tìm căn nguyên của tình yêu và tìm câu giải đáp cho thật thỏa đáng thì thật là vô cùng khó khăn bởi tình yêu thuộc phạm trù tình cảm, mà chiều sâu lòng người và chiều sâu trái tim của mỗi con người làm sao hiểu hết được. Vì thế, trong tình yêu thì muôn đời có những câu hỏi mà ta không bao giờ ta trả lời được: "Vì sao ta yêu nhau?", "Khi nào ta yêu nhau?" cho nên nhà thơ cảm thấy lo lắng, thảng thốt:

“Sóng bắt đầu từ gió
Gió bắt đầu từ đâu
Em cũng không biết nữa
Khi nào ta yêu nhau?”

"Em cũng không biết nữa", câu thơ vừa chứa đựng một sự ngây thơ, bối rối, vừa chứa đựng đôi chút bất lực của nhà thơ trước câu hỏi: "Khi nào ta yêu nhau?". Câu hỏi mà muôn đời các thế hệ thi nhân vẫn chưa trả lời được. Ngay cả Xuân Diệu, một nhà thơ được mệnh danh là nhà thơ của tình yêu cũng đành bất lực:

“Con nào cũng tới bờ
Dù muôn vời cách trở”

Đó chính là một niềm tin mãnh liệt vào một tình yêu chân chính, đích thực của Xuân Quỳnh. Thật vậy, một tình yêu chân chính, đích thực, cao cả sẽ giúp con người vượt qua bao sóng gió của cuộc đời để đưa "thuyền yêu" cập bến bờ hạnh phúc, yêu thương. Và nó như là một chân lí hiển nhiên:

“Cuộc đời tuy dài thế
Năm tháng vẫn đi qua
Như biển kia dẫu rộng
Mây vẫn bay về xa”

Và cũng chính là từ sự khái quát ấy, niềm tin mãnh liệt ấy mà tình yêu ở đây không mang màu sắc vị kỉ, tầm thường, nhỏ hẹp mà thật lớn lao và cao thượng. Cái niềm hạnh phúc riêng của nhà thơ như hòa chung vào cái niềm hạnh phúc của cuộc đời rộng lớn, cái riêng tồn tại trong cái chung bao la, rộng lớn ấy nên trở thành vĩnh cửu:

“Làm sao được tan ra
Thành trăm con sóng nhỏ
Giữa biển lớn tình yêu
Để ngàn năm còn vỗ”

Sóng là một trong những bài thơ tình nổi tiếng của Xuân Quỳnh. Bài thơ đã bộc lộ một tình yêu tha thiết, trong sáng, thủy chung, cao thượng với bao nỗi nhớ thương, niềm khao khát, sự tin yêu đầy hi vọng và khát khao. Đó cũng chính là lòng yêu đời, yêu cuộc sống và là niềm tin vào những gì tốt đẹp của cuộc đời, sở dĩ có được một tình yêu như vậy là vì lúc này Xuân Quỳnh chưa gặp những nỗi đau, niềm bất hạnh trong tình yêu như sau này.