Bài 36. Khái quát về di truyền học Vở thực hành Khoa học tự nhiên 9

36.1

Nêu khái niệm về di truyền và biến dị.

Phương pháp giải:

Dựa vào khái niệm di truyền và biến dị.

Lời giải chi tiết:

- Di truyền: Là hiện tượng truyền đạt các tính trạng của bố mẹ tổ tiên cho các thế hệ con cháu. 

- Biến dị: Là hiện tượng con sinh ra khác bố, mẹ, tổ tiên và khác nhau ở nhiều chi tiết.

36.2

Lấy thêm ví dụ về hiện tượng di truyền và biến dị trong thực tế.

Phương pháp giải:

Dựa vào khái niệm di truyền và biến dị.

Lời giải chi tiết:

VD1: Một gia đình có bố tóc xoăn, mắt nâu, mẹ tóc thẳng, mắt đen. Sinh được 3 người con:

+ Người con cả tóc xoăn, mắt đen

+ Người con thứ 2 tóc thẳng, mắt đen

+ Người con thứ 3 tóc xoăn, mắt nâu.

→ Cả 3 người con đều được di truyền các tính trạng có sẵn ở bố mẹ.

VD2: Khi lai 2 cây hoa màu đỏ và màu trắng ta nhận được đời con có xuất hiện hoa màu hồng → biến dị

36.3

Quan sát thí nghiệm trong Hình 36.1 và thực hiện các yêu cầu sau:

1. Trình bày các bước tiến hành và kết quả thí nghiệm

2. Ở thế hệ F1 và F2 có xuất hiện dạng màu hoa pha trộn giữa hoa tím và hoa trắng hay không? Yếu tố quy định tính trạng hoa trắng (ở thế hệ P) có biến mất trong phép lai không?

Phương pháp giải:

Quan sát hình 36.1

Lời giải chi tiết:

1. Các bước thí nghiệm: Cho lai 2 câu đậu hà lan thuần chủng hoa tím và hoa trắng thu được F1 có 100% hoa tím. Tiếp tục cho F1 tự thụ phấn thu được F2. Kết quả: F1 có 3 tím: 1 hoa trắng

2. Ở thế hệ F1 và F2 không có sự xuất hiện dạng màu hoa pha trộn giữa hoa tím và hoa trắng. Yếu tố quy định tính trạng hoa trắng (ở thế hệ P) không bị biến mất trong phép lai.

36.4

Thế nào là nhân tố di truyền? Chỉ ra tính trạng tương phản, tính trạng trội, tính trạng lặn trong phép lai của Mendel.

Phương pháp giải:

Lý thuyết ý tưởng của Mendel về nhân tố di truyền.

Lời giải chi tiết:

- Nhân tố di truyền là đơn vị quy định sự di truyền của một tính trạng tồn tại thành từng cặp, gọi là cặp nhân tố di truyền (ngày nay gọi là cặp allele, ký hiệu bằng cùng một chữ cái).

- Tính trạng tương phản: hoa tím >< hoa trắng

- Tính trạng trội: hoa tím

- Tính trạng lặn: hoa trắng

36.5

Vì sao ý tưởng của Mendel về nhân tố di truyền là cơ sở cho việc nghiên cứu về gene sau này.

Phương pháp giải:

Lý thuyết ý tưởng của Mendel về nhân tố di truyền.

Lời giải chi tiết:

Nhân tố di truyền là đơn vị quy định sự di truyền của một tính trạng tồn tại thành từng cặp, gọi là cặp nhân tố di truyền (ngày nay gọi là cặp allele, ký hiệu bằng cùng một chữ cái); các nhân tố di truyền không pha trộn vào nhau → khái niệm đầu tiên về gene → cơ sở cho việc nghiên cứu về gene sau này.

36.6

Lấy ví dụ về tính trạng, tính trạng tương phản, kiểu hình, kiểu gene ở đậu hà lan.

Phương pháp giải:

Lý thuyết một số thuật ngữ trong nghiên cứu di truyền

Lời giải chi tiết:

- Tính trạng: màu hoa

- Tính trạng tương phản: hoa tím >< hoa trắng

- Kiểu hình: hoa tím, hoa trắng

- Kiểu gene: AA, Aa, aa.

36.7

Ở đậu hà lan, tiến hành lai giữa hai cá thể thuần chủng thân cao với thân thấp thu được F1 có tỉ lệ 100% cây thân cao, F2 thu được tỉ lệ 3 cây thân cao: 1 cây thân thấp.

1. Hãy sử dụng các ký hiệu và thuật ngữ để mô tả thí nghiệm trên bằng sơ đồ lai.

2. Dự đoán tính trạng trội lặn trong phép lai trên.

Phương pháp giải:

Dựa vào thuật ngữ và ký hiệu di truyền học.

Lời giải chi tiết:

1. Sơ đồ lai:

2. Dự đoán: thân cao là tính trạng trội, thân thấp là tính trạng lặn.

36.8

Sử dụng các thuật ngữ dùng trong di truyền học để hoàn thành các nội dung sau:

a) Ở đậu cây đậu Hà Lan, màu hoa, chiều cao cây, hình dạng quả,... được gọi là …

b) Ở cây đậu Hà Lan, hoa màu đỏ và hoa màu trắng, cây cao và cây thấp, vỏ quả trơn và vỏ quả nhăn được gọi là các cặp …

c) Tổ hợp toàn bộ các tính trạng của cơ thể sinh vật được gọi là …

d) Tổ hợp toàn bộ gene trong tế bào của cơ thể sinh vật được gọi là …

Phương pháp giải:

Dựa vào thuật ngữ và ký hiệu di truyền học

Lời giải chi tiết:

a) Ở đậu cây đậu Hà Lan, màu hoa, chiều cao cây, hình dạng quả,... được gọi là tính trạng.

b) Ở cây đậu Hà Lan, hoa màu đỏ và hoa màu trắng, cây cao và cây thấp, vỏ quả trơn và vỏ quả nhăn được gọi là các cặp tính trạng tương phản.

c) Tổ hợp toàn bộ các tính trạng của cơ thể sinh vật được gọi là kiểu hình.

d) Tổ hợp toàn bộ gene trong tế bào của cơ thể sinh vật được gọi là bộ gene.

36.9

Ghép các nội dung ở cột 1 với nội dung cột 2 và điền kết quả vào cột 3 cho phù hợp.

Phương pháp giải:

Dựa vào thuật ngữ và ký hiệu di truyền học

Lời giải chi tiết: