Soạn bài Ôn tập bài 10 SGK Ngữ văn 9 tập 2 Chân trời sáng tạo

Câu 1

Trả lời Câu hỏi 1 Ôn tập trang 138 SGK Ngữ văn 9 Chân trời sáng tạo

Nêu và giải thích một trong những biểu hiện cho thấy sự phù hợp giữa hình thức và nội dung của một trong các văn bản Nhớ rừng, Mùa xuân chín, Sông Đáy.

Phương pháp giải:

Gợi nhớ kiến thức và thực hiện yêu cầu.

Lời giải chi tiết:

* Sông Đáy

- Thể thơ:

+ Bài thơ được viết theo thể thơ tự do, không tuân theo luật bằng trắc hay số câu quy định.

+ Việc sử dụng thể thơ tự do giúp cho tác giả thể hiện được cảm xúc một cách tự nhiên, tuôn trào, không bị gò bó bởi những quy tắc.

- Từ ngữ:

+ Sử dụng nhiều từ ngữ giản dị, mộc mạc, gần gũi với đời sống thường nhật như "mẹ", "sông", "bến", "cát", "bẹ ngô",...

+ Sử dụng một số từ ngữ gợi tả, gợi cảm như "mồ hôi mát", "mảnh sông đêm", "tiếng cá quẫy tuột câu", "tiếng lá reo",...

+ Sử dụng một số hình ảnh ẩn dụ, so sánh như "sông Đáy chảy vào đời tôi như mẹ tôi", "đôi mắt nhớ thương của tôi như hai hốc đất ven bờ",...

- Hình ảnh:

+ Hình ảnh sông Đáy được sử dụng xuyên suốt bài thơ như một biểu tượng cho quê hương, cho tuổi thơ và cho tình mẫu tử.

+ Một số hình ảnh khác như "mẹ", "bến", "cát", "bẹ ngô",... gợi lên những ký ức tuổi thơ bình dị, thân thương.

- Biện pháp tu từ:

+ Sử dụng nhiều biện pháp tu từ như so sánh, ẩn dụ, nhân hóa,... giúp cho bài thơ thêm sinh động, gợi cảm và thể hiện được sâu sắc nội dung.

+ So sánh: "sông Đáy chảy vào đời tôi như mẹ tôi", "đôi mắt nhớ thương của tôi như hai hốc đất ven bờ",...

+ Ẩn dụ: "sông Đáy" là biểu tượng cho quê hương, cho tuổi thơ và cho tình mẫu tử.

+ Nhân hóa: "sông Đáy ơi", "mẹ tôi đã già như cát bên bờ",...

- Vần, nhịp:

+ Bài thơ không tuân theo luật bằng trắc, nhịp điệu tự do, nhưng vẫn có sự hài hòa, uyển chuyển.

+ Nhịp điệu chậm rãi, da diết ở những khổ thơ đầu, thể hiện nỗi nhớ quê da diết.

+ Nhịp điệu nhanh, dồn dập ở khổ thơ cuối, thể hiện niềm xúc động khi được trở lại quê hương

=> Cho thấy sự phù hợp giữa hình thức và nội dung:

+ Hình thức thơ tự do giúp cho tác giả thể hiện được cảm xúc một cách tự nhiên, tuôn trào.

+ Từ ngữ giản dị, mộc mạc, gần gũi với đời sống thường nhật giúp cho bài thơ dễ đi vào lòng người.

+ Hình ảnh thơ giàu sức gợi tả, gợi cảm, thể hiện được sâu sắc nội dung bài thơ.

+ Biện pháp tu từ giúp cho bài thơ thêm sinh động, gợi cảm.

+ Vần, nhịp điệu hài hòa, uyển chuyển, phù hợp với nội dung và cảm xúc của bài thơ.

Câu 2

Trả lời Câu hỏi 2 Ôn tập trang 138 SGK Ngữ văn 9 Chân trời sáng tạo

Kẻ bảng sau vào vở và điền nội dung phù hợp vào bảng:

Phương pháp giải:

Gợi nhớ kiến thức để hoàn thành bảng.

Lời giải chi tiết:

Câu 3

Trả lời Câu hỏi 3 Ôn tập trang 138 SGK Ngữ văn 9 Chân trời sáng tạo

Qua việc đọc hiểu các văn bản trong bài học, em rút ra được điều gì về ý nghĩa/ vai trò của kí ức trong đời sống tinh thần của bản thân?

Phương pháp giải:

Gợi nhớ kiến thức để rút ra ý nghĩa/ vai trò của kí ức trong đời sống tinh thần

Lời giải chi tiết:

Kí ức có ý nghĩa và vai trò hết sức quan trọng trong đời sống tinh thần của bản thân. Nhờ có kí ức chúng ta sẽ cố gắng sống tốt hơn ở hiện tại.

Câu 4

Trả lời Câu hỏi 4 Ôn tập trang 138 SGK Ngữ văn 9 Chân trời sáng tạo

Nêu một số ví dụ về từ ngữ mới và nghĩa mới.

Phương pháp giải:

Gợi nhớ kiến thức để thực hiện yêu cầu.

Lời giải chi tiết:

- “Cóc”:

+ Nghĩa gốc: Chỉ con vật.

+ Nghĩa mới: “Quán cóc” – quán bán hàng nhỏ, bé, tạm bợ.

Câu 5

Trả lời Câu hỏi 5 Ôn tập trang 138 SGK Ngữ văn 9 Chân trời sáng tạo

Làm thế nào để bài văn thuyết minh về một danh lam thắng cảnh hay di tích lịch sử hấp dẫn, thu hút người đọc?

Phương pháp giải:

Gợi nhớ kiến thức thực hiện yêu cầu.

Lời giải chi tiết:

Để bài văn thuyết minh hấp dẫn người đọc cần đưa ra các thông tin xác thực. Sử dụng linh hoạt các phương pháp thuyết minh. Các thông tin cần được giới thiệu sâu, tỉ mỉ, chi tiết và có thể thêm cách để thưởng ngoạn đối tượng.

Câu 6

Trả lời Câu hỏi 6 Ôn tập trang 138 SGK Ngữ văn 9 Chân trời sáng tạo

Chỉ ra ít nhất một điểm tiến bộ của em so với những bài học trước về một trong số những kĩ năng sau: trình bày ý kiến về một sự việc có tính thời sự; nghe và nhận biết được tính thuyết phục của một ý kiến.

Phương pháp giải:

Gợi nhớ kiến thức để đưa ra lưu ý

Lời giải chi tiết:

Điểm tiến bộ: Biết cách trình bày luận điểm chặt chẽ thuyết phục hơn

Câu 7

Trả lời Câu hỏi 7 Ôn tập trang 138 SGK Ngữ văn 9 Chân trời sáng tạo

Viết đoạn văn nói về vai trò của kí ức trong sáng tác thơ ca.

Phương pháp giải:

Gợi nhớ kiến thức để viết đoạn văn

Lời giải chi tiết:

Mỗi người đều có cho mình những khoảng trời riêng, những kỉ niệm và kí ức riêng. Những kỉ niệm, kí ức đó vô cùng quan trọng đối với cuộc sống con người, đặc biệt là kí ức tuổi thơ. Kí ức tuổi thơ chính là những kỉ niệm thời thơ ấu khi chúng ta còn bé, vô lo vô nghĩ, hồn nhiên vui chơi tinh nghịch. Mỗi người ai cũng có cho mình những kí ức tuổi thơ, dù vui dù buồn nhưng nó là một phần đáng nhớ theo ta đến suốt cuộc đời và hình thành nên con người của ta. Ký ức tuổi thơ có vai trò quan trọng đối với tinh thần mỗi người. Khi nhớ về những kỷ niệm hạnh phúc, chúng ta sẽ cảm thấy hạnh phúc và trân trọng quãng thời gian tốt đẹp đã qua đó. Đồng thời, từ những kỷ niệm đẹp đẽ ấy, chúng ta sẽ hiểu bản thân mình trân quý điều gì mà cố gắng gặt hái trong tương lai. Kí ức tuổi thơ của chúng ta gắn với mái nhà, với gia đình, với bạn bè, với đường làng ngõ xóm, nơi chúng ta sinh ra, góp phần nuôi nấng tâm hồn ta ngay từ thuở ban đầu. Chính những kí ức tuổi thơ khiến con người trưởng thành hơn, chín chắn hơn, mang đến cho ta những bài học quý giá không gì sánh được. Kí ức tuổi thơ không chỉ là kỉ niệm của mỗi người mà nó còn là nguồn gốc làm nên tâm hồn của chính họ, giúp chúng ta biết yêu thương, trân trọng cuộc sống này hơn. Chúng ta khi còn trẻ, còn chung sống, được cha mẹ nuôi nấng, bao bọc hãy cố gắng học tập, rèn luyện bản thân cũng như giữ những kí ức tốt đẹp nhất cho mình. Lớn hơn một chút, chúng ta hãy trân trọng những kỉ niệm đó cũng như cố gắng học tập để xây dựng quê hương đất nước giàu đẹp hơn để con cháu đời sau khắc ghi. Thời gian qua đi sẽ không lấy lại được, kỉ niệm sẽ theo chúng ta đến hết đời. Hãy luôn trân trọng và khắc ghi những kỉ niệm đó và sống tốt hơn mỗi ngày để cống hiến những điều tốt đẹp nhất cho xã hội.