Cùng tái hiện vẻ đẹp của những đoàn quân ra trận, mỗi nhà thơ lại có cách khám phá và thể hiện riêng. Cảm nhận của anh/chị về hai đoạn thơ trong bài "Tây Tiền" và "Việt Bắc.

Đề bài

Cùng tái hiện vẻ đẹp của những đoàn quân ra trận, mỗi nhà thơ lại có cách khám phá và thể hiện riêng.

Trong bài “Tây Tiến”, Quang Dũng viết:

“Tây tiến đoàn binh không mọc tóc

Quân xanh màu lá dữ oai hùm

Mắt trừng gửi mộng qua biên giới

Đêm mơ Hà Nội dáng kiều thơm”

Trong thi phẩm “Việt Bắc”, Tố Hữu viết:

“Những đường Việt Bắc của ta

Đêm đêm rầm rập như là đất rung

Quân đi điệp điệp trùng trùng

Ánh sao đầu súng, bạn cùng mũ nan”

Cảm nhận của anh/chị về hai đoạn thơ trên.

Lời giải chi tiết

1. GIỚI THIỆU CHUNG

- Quang Dũng là gương mặt tiêu biểu của nền thơ ca trong kháng chiến chống Pháp với hồn thơ đầy cảm hứng lãng mạn, hào hoa, thanh lịch, giàu chất mộng mơ. Trong suốt cuộc đời người nghệ sĩ tài hoa ấy, có lẽ khoảng thời gian đáng nhớ nhất là những năm tháng chiến đấu trong đoàn quân Tây Tiến. Biết bao kỉ niệm sâu sắc, bao vẻ đẹp bi tráng và hào hùng của một quãng đời không thể quên nơi miền Tây tổ quốc được Quang Dũng tái hiện trong bài thơ “Tây Tiến”.

- Tố Hữu là lá cờ đầu của thơ ca cách mạng Việt Nam. Đường cách mạng, đường thơ của Tố Hữu gắn liền với các chặng đường của cách mạng Việt Nam. “Việt Bắc” là một trong những đỉnh cao của thơ Tố Hữu. Bài thơ như một khúc hát tâm tình, gợi lại những kỉ niệm gắn bó thủy chung giữa Việt Bắc và Cách mạng.

- Cùng viết về vẻ đẹp hào hùng của hình ảnh đoàn quân ra trận trong kháng chiến chống Pháp những trong hai bài thơ “Tây Tiến” và “Việt Bắc”, mỗi nhà thơ lại có cách khám phá riêng và thể hiện riêng.

2. PHÂN TÍCH

I. Cảm nhận về đoạn trích trong bài thơ “Tây Tiến”

* Vẻ đẹp bi thương và hào hùng của đoàn quân Tây Tiến trên đường hành quân:

Tây Tiến đoàn binh không mọc tóc

Quân xanh màu lá dữ oai hùm

- Sự bi thương:hiện lên qua ngoại hình ốm yếu, tiều tụy của người lính: đầu trọc, nước da xanh xao như màu lá do sốt rét, thiếu thốn, gian khổ.

+ Hình ảnh đáng thương, tiều tụy của những người lính Tây Tiến là kết quả của những trận sốt sét trong những chuỗi ngày hành quân vất vả, luôn trong tình trạng đói, khát và thiếu thốn.

+ Sự bi thương của đoàn quân Tây Tiến, những cơn sốt rét rừng trong thơ Quang Dũng cũng tiêu biểu cho hình ảnh đau thương về những đoàn quân của ta trong kháng chiến chống Pháp nói chung.

+Liên hệ: Thơ ca thời kỳ kháng chiến khi viết về người lính thường nói về căn bệnh sốt rét hiểm nghèo.

Trong kháng chiến chống Pháp:

Anh với tôi biết từng cơn ớn lạnh

Sốt run người vầng trán ướt mồ hôi

(Đồng chí – Chính Hữu)

Giọt giọt mồ hôi rơi

Trên má anh vàng nghệ

Anh vệ quốc quân ơi

Sao mà yêu anh thế

(Cá nước – Tố Hữu).

Và cả trong kháng chiến chống Mĩ sau này:

Nơi thuốc súng trộn vào áo trận

Cơn sốt rừng đi dọc tuổi thanh xuân

- Cái hào hùng:

+ Người lính Tây Tiến không chỉ hiện lên với vẻ bi thương mà từ trong bi thương còn hiện lên cái hào hùng, khí phách. Bằng thủ pháp nghệ thuật đối lập giữa ngoại hình ốm yếu bên ngoài và tâm hồn đầy khí phách bên trong đã làm nổi bật khí chất mạnh mẽ của người lính.

+ “Không mọc tóc”: là cách nói ngang tàng, độc đáo, như là người lính không cần, không thèm mọc tóc. Cách nói rất lính, thể hiện sự hóm hỉnh vui đùa của người lính với khó khăn gian khổ trong kháng chiến.

+ Thể hiện qua cách dùng từ Hán Việt “đoàn binh”. Chữ “đoàn binh” có âm vang mạnh mẽ hơn chữ“đoàn quân” đã gợi lên được sự mạnh mẽ lạ thường, đầy hùng dũng, phi thường của người lính.

+ Ba từ “dữ oai hùm” gợi lên dáng vẻ oai phong lẫm liệt như vị thế oai phong của chúa sơn lâm. Dường như, ở miền đất hoang sơ, bí ẩn đầy đe dọa với “cọp trêu người” thì người lính Tây Tiến cũng mang trong mình cái “oai hùm” dữ dội, uy nghi để chế ngự và chiến thắng mọi khó khăn.

⟹ Bằng cảm hứng anh hùng, đoàn quân Tây Tiến hiện lên với vẻ dữ dội của núi rừng chứ không hề gợi vẻ tiểu tụy, ốm yếu dù cuộc sống của người linh trải qua muôn vàn khó khăn, gian khổ. Người lính Tây Tiến vẫn mạnh mẽ, hiên ngang làm chủ núi rừng, chế ngự mọi khắc nghiệt xung quanh, đạp bằng mọi gian khổ trong chiến đấu. Họ hiện lên với vẻ đẹp kiêu hùng, xem thường mọi khổ ải, thiếu thốn.

* Hình ảnh những chàng trai Hà Nội lãng mạn, hào hoa:

Mắt trừng gửi mộng qua biên giới

Đêm mơ Hà Nội dáng kiều thơm

- “Mắt trừng” là đôi mắt dữ tợn, căm thù, mạnh mẽ, nung nấu quyết đoán làm kẻ thù khiếp sợ. Sự căm thù mạnh mẽ đối với kẻ thù càng làm tăng thêm quyết tâm chiến đấu của những người lính Tây Tiền.

- Đôi mắt ấy cũng là đôi mắt thao thức của những chàng trai Hà Nội nhớ về quê hương, về giấc mộng có bóng hình một “dáng kiều thơm”.

- Mộng và mơ gửi về hai phía của chân trời: biên giới và Hà Nội.

- Liên hệ: Thơ ca kháng chiến chống Pháp cũng có nhiều nhà thơ nói về người lính với nỗi nhớ:

+ Nguyễn Đình Thi rạo rực với nhịp đập con tim:

Những đêm dài hành quân nung nấu

Bỗng bồn chồn nhớ mắt người yêu

+ Chính Hữu: “Giếng nước gốc đa nhớ người ra lính”

+ Hồng Nguyên thì cồn cào, da diết trong tim:

Ba năm rồi gửi lại mái lều tranh

                   Luống cày đất đỏ

                   Tiếng mõ đêm trường

                   Ít nhiều người vợ trẻ

                   Mòn chân bên cối gạo canh khuya

⟹ Những chàng trai của mảnh đất kinh kỳ đầy mộng mơ, họ lên đường ra trận “Tổ quốc gọi chúng tôi sẽ ra đi”, nhưng họ không chỉ biết cầm súng, cầm gươm mà những tâm hồn giàu mơ mộng giữa bao nhiêu gian lao, khắc nghiệt, trái tim họ vẫn rung động, nhớ nhung về vẻ đẹp của Hà Nội: đó có thể là phố cũ, trường xưa, về bóng hình của những dáng yêu kiều, diễm lệ hiện về trong nỗi nhớ da diết. Mảnh đất Hà thành với những “dáng kiều thơm” là cõi đi về trong mơ của những người thanh niên Hà Nội. Đó chính là động lực tiếp thêm sức mạnh để họ vững vàng tay súng, sẵn sàng hi sinh để bảo vệ Tổ quốc.

II. Cảm nhận về đoạn trích trong bài thơ “Việt Bắc”

*Vẻ đẹp hào hùng:

Những đường Việt Bắc của ta

Đêm đêm rầm rập như là đất rung

Quân đi điệp điệp trùng trùng

- Đại từ sở hữu “của ta” được vang lên một cách dõng dạc khẳng định niềm tự hào của những con người ở vị thế làm chủ đất nước. Đồng thời, đại từ sở hữu “của ta” cũng khẳng định sự thắng lợi của cuộc kháng chiến chống Pháp, khẳng định chiến khu Việt Bắc là chiến khu tự do.

-Hai chữ “rầm rập” vừa gợi âm thanh, vừa tạo hình ảnh. Các từ láy “rầm rập”, “điệp điệp" và “trùng trùng" và hình ảnh so sánh “như là đất rung”: vừa tái hiện không khí sôi nổi trong những ngày chiến dịch của cuộc kháng chiến, vừa gợi lên sự đông đảo, vừa gợi lên sức mạnh, khí thế hào hùng của đoàn quân ra trận, giúp ta cảm nhận hình ảnh những đoàn quân đầy khí thế đang ngày đêm tiến về mặt trận.

⟹ Mỗi bước đi của đoàn quân ra trận mang theo sức mạnh của lòng yêu nước, của lí tưởng cách mạng, khát khao chiến đấu và quyết tâm chiến thắng quân thù.

*Vẻ đẹp lãng mạn:

Ánh sao đầu súng bạn cùng mũ nan

- Hình ảnh “ánh sao đầu súng” có thể là hình ảnh thực của ánh sao trên bầu trời đêm Việt Bắc, đồng thời cũng là hình ảnh mang tính biểu tượng: ánh sáng của ngôi sao gắn trên chiếc mũ nan của người lính, ánh sáng của lí tưởng cách mạng đang soi đường chỉ lối, dẫn bước người lính tiến lên.

- Hình ảnh “bạn cùng mũ nan”: những người lính trong kháng chiến, giản dị, đơn sơ, mộc mạc nhưng chứa đựng một sức mạnh phi thương, mang trong mình một lí tưởng cao cả, đẹp đẽ, sẵn sàng cống hiến vì sự nghiệp chung.

⟹ Câu thơ thể hiện niềm tin, sự lạc quan, tin tưởng, niềm vui hân hoan khi hướng về “chiến thắng trăm miền”.

III. So sánh hai đoạn thơ

- Giống nhau: Hai đoạn thơ đều khắc họa người lính với vẻ đẹp vừa hào hùng, vừa lãng mạn.

- Khác nhau:

+ Đoạn thơ trong bài thơ “Tây Tiến”:được viết trong những năm đầu của cuộc kháng chiến chống Pháp, thời kì đầu kháng chiến còn gian khổ, Quang Dũng đã tái hiện vẻ đẹp hào hùng của người lính phảng phất sự bi thương của hiện thực chiến tranh.

+ Đoạn thơ trong bài thơ “Việt Bắc”:sau chiến thắng Điện Biên Phủ 1954, miền Bắc hoàn toàn giải phóng, đất nước hân hoan niềm vui chiến thắng, Tố Hữu ca ngợi vẻ đẹp lãng mạn cách mạng của người lính được gắn liền với hiện thực.

⟹ Cả hai tác giả là những người trực tiếp sống trong cuộc kháng chiến gian khổ, có trải nghiệm từ thực tế chiến đấu nên sáng tác đậm chất hiện thực. Bên cạnh nét chung, mỗi nhà thơ lại có một cách cảm nhận cho riêng mình. Từ một chàng trai Hà thành rất hào hoa, mơ mộng nên thơ Quang Dũng mang đậm chất lãng mạn rất riêng của người Hà Nội; còn ở Tố Hữu – đỉnh cao của thơ trữ tình chính trị, nhà thơ của lí tưởng cộng sản nênsáng tác của ông luôn có cái nhìn đầy hiện thực, lạc quan, tin tưởng vào cách mạng.

3. ĐÁNH GIÁ CHUNG

- Hai đoạn thơ vừa có điểm tương đồng (cùng thể hiện hình ảnh đoàn quân trong kháng chiến chống Pháp), vừa có nét riêng biệt (Phong cách nghệ thuật của mỗi nhà thơ, thời điểm sáng tác…). Tất cả góp phần thể hiện tài năng và phong cách riêng của mỗi nhà thơ.

- Khẳng định vị trí của hai tác giả trong nền thơ ca cách mạng nói riêng cũng như trong nền văn học Việt Nam và trong lòng độc giả nói chung.

Loigiaihay.com