người có tài năng và đạo đức; có một sở trường nào đó, những người có tài năng, năng lực vượt trội ở lĩnh vực nào đó như kinh tế, chính trị, xã hội, khoa học... và có đóng góp cho xã hội
b. Yếu tố “nhân” có 2 cách hiểu:
- nhân: con người (1) Cách 1 (Nhân: con người): nhân loại, thi nhân, cử nhân…
- nhân: tình người (2) Cách 2 (Nhân: tình người): nhân hậu, nhân cách…
Câu 2
Câu 2 (trang 84, SGK Ngữ văn 8, tập 1)
Kẻ bảng vào vở theo mẫu sau và tìm từ có yếu tố Hán Việt tương ứng:
Yếu tố Hán Việt
Từ có yếu tố Hán Việt tương ứng
gian1 (lừa dối, xảo trá)
gian2 (giữa, khoảng giữa)
gian3 (khó khăn, vất vả)
Phương pháp giải:
Kẻ bảng theo mẫu và tìm từ Hán Việt có chứa yếu tố theo nghĩa đã cho.
Giải nghĩa các từ ngữ đã cho để xếp thành nhóm tương ứng.
Lời giải chi tiết:
a.
Phân loại
Giải nghĩa
Nhóm 1 (chỉ phương hướng)
Kim chỉ nam
kim có nam châm dùng để chỉ phương hướng. Khi nói về chủ trương, đường lối … và nói một cách văn vẻ hơn, nó còn có ý "điều chỉ dẫn đường lối đúng".
Nam phong
Chỉ gió thổi từ phía Nam
Phương nam
chỉ một phương trong bốn phương, nằm ở phía tay phải của người đang ngoảnh mặt về phía Mặt Trời
Nhóm 2 (chỉ giới tính)
Nam quyền
khái niệm chỉ các phái võ ở miền Nam Trung Hoa và có nguồn gốc từ Nam Thiếu Lâm ở Toàn Châu và tỉnh Phúc Kiến là chủ yếu.
Nam sinh
chỉ học sinh nam
Nam tính
chỉ tính nam
b.
Phân loại
Giải nghĩa
Nhóm 1 (nước)
thủy triều
hiện tượng nước biển, nước sông... lên xuống trong một chu kỳ thời gian phụ thuộc biến chuyển thiên văn
thủy lực
môn khoa học lý giải về sự chuyển động cũng như vận chuyển lực của một chất lỏng tồn tại trong môi trường giới hạn nào đó.
hồng thủy
đại thảm họa khủng khiếp được nhắc đến trong truyền thuyết của nhiều tôn giáo và nhiều dân tộc trên thế giới. Nó được miêu tả là một trận lụt cực lớn và đối với Kinh Thánh là sự trừng phạt của Thiên Chúa do sự suy đồi đạo đức, thoái hóa biến chất của loài người
Nhóm 2 (thứ tự đầu tiên)
thủy tổ
là vị tổ đầu tiên, người khai sinh, người sáng lập ra một dòng họ, một cộng đồng tộc người, một dân tộc, một quốc gia thậm chí cả loài người
khởi thủy
là đầu tiên, trước hết bắt đầu cho một quá trình nào đó thường là lâu dài
nguyên thủy
thuộc về giai đoạn hình thành và phát triển đầu tiên của loài người, cho đến trước khi bước vào xã hội có giai cấp và có nhà nước.
c.
Phân loại
Giải nghĩa
Nhóm 1 (ý nói về dài, nhiều)
Giai cấp
những tập đoàn người có địa vị khác nhau trong một hệ thống sản xuất nhất định. Giai cấp không phải tồn tại trong tất cả các xã hội khác nhau của lịch sử và nó không thể tồn tại vĩnh viễn hay tuyệt đối
Giai đoạn
phần thời gian trong một quá trình phát triển dài, phân biệt với những phần thời gian khác bởi những hiện tượng, những đặc điểm riêng
Bách niên giai lão
ngụ ý vợ chồng cùng nhau sống đến trăm tuổi, bên nhau đến già. Dùng để chỉ toàn bộ thời gian mà một người sống trên cõi đời này.
Nhóm 2
Giai điệu
một chuỗi nối tiếp của các nốt nhạc (các cấp độ hay tầng dao động sóng âm thanh) mà người nghe nhận thức như một thực thể duy nhất
Giai nhân
chỉ người đàn bà đẹp
Giai phẩm
một phong trào văn hóa mang xu hướng chính trị của một số văn nghệ sĩ, trí thức sống ở miền Bắc dưới chính quyền Việt Nam
Giai thoại
một truyện ngắn và hấp dẫn về một sự việc hoặc nhân vật có thật. Tuy được dựa trên một việc hoặc người có thật, nhưng vì được truyền tải qua nhiều thế hệ, nên giai thoại có thể trở thành "hơi phi lý"
Giải nghĩa từng yếu tố để hiểu nghĩa thành ngữ và đặt câu có thành ngữ đó.
Lời giải chi tiết:
Câu
Giải nghĩa
Đặt câu
a
Điều chưa từng xảy ra trong quá khứ và cũng rất khó xảy ra trong tương lai.
Messi lập kỷ lục “vô tiền khoáng hậu” trong lịch sử bóng đá
b
Ý nghĩa cả câu khuyên con người ta giao tiếp hòa thuận, hòa nhã khi tiếp xúc lẫn nhau. Việc hòa hợp, nhường nhịn lẫn nhau sẽ giúp cải thiện mối quan hệ giữa hai người.
Anh em chung sống một nhà nên lấy dĩ hòa vi quý làm đầu
c
(Nghĩa đen) Cùng nằm một giường mà giấc mơ khác nhau. (Nghĩa bóng) Sống gần nhau, nhưng không cùng một chí hướng
Hai đứa nó là vợ chồng với nhau nhưng đồng sàng dị mộng