Nêu tác dụng của biện pháp tu từ được sử dụng trong các trường hợp sau:
a. Em đứng bên đường
như quê hương
(Nguyễn Đình Thi, Lá đỏ)
b. Con đường nhựa ban đêm, sau cơn mưa mùa hạ rộng ra, dài ra, lấp loáng ánh đèn, trông như một con sông nước đen. Những ngọn điện trên quảng trường lung linh như những ngôi sao trong câu chuyện cổ tích nói về những xứ sở thần tiên.
(Lê Minh Khuê, Những ngôi sao xa xôi)
c. Cao điểm bây giờ thật vắng. Chỉ có Nho và chị Thao. Và bom. Và tôi ngồi đây. Và cao xạ đặt bên kia quả đồi. Cao xạ đang bắn.
(Lê Minh Khuê, Những ngôi sao xa xôi)
d. Nho vẫn thì thầm. Nó cũng đang ở trạng thái như tôi. Yêu tất cả. Tình yêu của những con người trong khói lửa. Tình yêu độ lượng, tha thiết, vô tư mà kẻ độc quyền có nó trong tim là những người chiến sĩ.
(Lê Minh Khuê, Những ngôi sao xa xôi)
e. Máy bay trinh sát vẫn nạo vét sự yên lặng của núi rừng.
(Lê Minh Khuê, Những ngôi sao xa xôi)
Phương pháp giải:
Dựa vào đặc điểm của từng biện pháp tu từ để nêu biểu hiện và tác dụng.
Lời giải chi tiết:
Câu
Biện pháp tu từ
Tác dụng
a
So sánh: Em đứng bên đường như quê hương
nhấn mạnh sự giản dị và thân thuộc của hình ảnh “em”, đồng thời cũng nói tới nỗi nhớ nhà da diết.
b
So sánh: như một con sông nước đen; như những ngôi sao trong câu chuyện cổ tích nói về những xứ sở thần tiên.
miêu tả vẻ đẹp của con đường nhựa ban đêm sau cơn mưa, khiến người đọc đắm chìm trong khung cảnh đẹp đẽ và thơ mộng nơi chiến trường tàn khốc.
c
Liệt kê
nhấn mạnh về sự vắng vẻ và tĩnh lặng trên cao điểm. Tạo không khí hồi hộp và lo lắng về một hiểm nguy đang rình rập
d
+ So sánh: Nó cũng đang ở trạng thái như tôi
+ Liệt kê: độ lượng, tha thiết, vô tư
Thể hiện tình yêu tha thiết và bùng cháy, cho thấy một khía cạnh tâm hồn tươi trẻ và tràn đầy nhiệt huyết trong tình cảm của các cô gái thanh niên xung phong.
e
Nhân hóa: Máy bay trinh sát vẫn nạo vét
nhấn mạnh và đặc tả về sự càn quét của máy bay trinh sát trên ngọn núi
Câu 2
Câu 2 (trang 48, SGK Ngữ văn 8, tập 2)
Thử thay thế những từ ngữ in đậm trong các trường hợp sau bằng từ ngữ đồng nghĩa, từ đó nhận xét về giá trị biểu đạt của những từ ngữ được tác giả sử dụng.
a. Gặp em trên cao lộng gió
Rừng lạ ào ào lá đỏ
(Nguyễn Đình Thi, Lá đỏ)
b. Đoàn quân vẫn đi vội vã
Bụi Trường Sơn nhòa trời lửa
(Nguyễn Đình Thi, Lá đỏ)
c. Cười thì hàm răng trắng lóa trên khuôn mặt nhem nhuốc.
(Lê Minh Khuê, Những ngôi sao xa xôi)
Phương pháp giải:
Thay thế các từ in đậm bằng từ đồng nghĩa và nhận xét về giá trị biểu đạt của chúng.
Lời giải chi tiết:
Câu
Thay thế những từ ngữ in đậm
Nhận xét
a
Gặp em trên cao đầy gió
Rừng lạ ầm ầm lá đỏ
Các từ thay thế không thể hiện được khung cảnh hùng tráng và bạt ngàn lá đỏ trong khu rừng.
b
Đoàn quân vẫn đi vội vàng
Bụi Trường Sơn mù mịt trời lửa
Các từ thay thế không thế hiện được tư thế hiên ngang và anh dũng của đoàn quân trong cảnh khói lửa mù mịt