Xem lại năm bài học ở học kì 1, lập bảng hệ thống hóa thông tin về các văn bản đọc theo mẫu sau:
Bài
Văn bản
Tác giả
Loại, thể loại
Đặc điểm nổi bật
Nội dung
Hình thức
Phương pháp giải:
Xem lại các tác phẩm đã học để trả lời.
Lời giải chi tiết:
Bài
Văn bản
Tác giả
Loại, thể loại
Đặc điểm nổi bật
Nội dung
Hình thức
1
Lá cờ thêu sáu chữ vàng
Nguyễn Huy Tưởng
Truyện lịch sử
Ca ngợi lòng yêu nước của người anh hùng trẻ tuổi Trần Quốc Toản
Trang trọng, giản dị
1
Quang Trung đại phá quân Thanh
Ngô gia văn phái
Truyện lịch sử
Chiến thắng lừng lẫy của nghĩa quân Tây Sơn dưới sự chỉ huy của Quang Trung
Trang nghiêm, giản dị
2
Thu Điếu
Nguyễn Khuyến
Thơ Đường luật
Bài thơ thể hiện sự cảm nhận và nghệ thuật gợi tả tinh tế của Nguyễn Khuyến về cảnh sắc mùa thu đồng bằng Bắc Bộ, đồng thời cho thấy tình yêu thiên nhiên, đất nước, tâm trạng thời thế và tài thơ Nôm của tác giả.
Vận dụng tài tình nghệ thuật đối và nghệ thuật lấy động tả tĩnh.
2
Thiên Trường vãn vọng
Trần Nhân Tông
Thơ Đường luật
Bức tranh cảnh vật làng quê trầm lặng mà ko đìu hiu. Thiên nhiên và con người hòa quyện một cách nên thơ. Qua đó, ta thấy cái nhìn "vãn vọng" của vị vua thi sĩ có tâm hồn gắn bó máu thịt với cuộc sống bình dị...
- Kết hợp điệp ngữ và tiểu đối sáng tạo. - Nhịp thơ êm ái, hài hòa.
- Sử dụng ngôn ngữ miêu tả đậm chất hội họa.
3
Hịch tướng sĩ
Trần Quốc Tuấn
Nghị luận
Bài Hịch phản ánh tinh thần yêu nước nồng nàn của dân tộc trong cuộc kháng chiến chống quân xâm lược, thể hiện lòng căm thù giặc và ý chí quyết thắng.
- Hịch tướng sĩ là một áng văn chính luận xuất sắc
- Lập luận chặt chẽ, lý lẽ rõ ràng, giàu hình ảnh, có sức thuyết phục cao
- Kết hợp hài hòa giữa lý trí và tình cảm
- Lời văn giàu hình ảnh nhạc điệu
3
Tinh thần yêu nước của nhân dân ta
Hồ Chí Minh
Nghị luận
Văn bản ca ngợi và tự hào về tinh thần yêu nước từ đó kêu gọi mọi người cùng phát huy truyền thống yêu nước quý báu của dân tộc
- Xây dựng luận điểm ngắn gọn, súc tích; lập luận chặt chẽ; dẫn chứng toàn diện, chọn lọc tiêu biểu theo các phương diện: lứa tuổi, tầng lớp, vùng miền,...
- Sử dụng từ ngữ gợi hình ảnh: làn sóng, lướt qua,... và câu văn nghị luận hiệu quả
- Sử dụng phép so sánh, liệt kê nêu tên các anh hùng dân tộc trong lịch sử chống giặc ngoại xâm, nêu các biểu hiện của lòng yêu nước
4
Lễ xướng danh khoa Đinh Dậu
Trần Tế Xương
Thơ Đường luật
Tác phẩm này tập trung miêu tả tình trạng thảm hại của kỳ thi năm Đinh Dậu (1897) tại trường Hà Nam, đồng thời thể hiện sự đau đớn, xót xa của nhà thơ đối với tình cảnh hiện thực nhốn nháo và bất ổn của xã hội thực dân nửa phong kiến ở thời điểm đó.
Dử dụng nghệ thuật đối, đảo ngữ trong việc tái hiện cảnh thảm hại của kỳ thi và nói lên tâm sự của tác giả. Ngôn ngữ được sử dụng trong bài thơ có tính chất khẩu ngữ, trong sáng, giản dị nhưng đầy sức biểu cảm.
4
Lai Tân
Hồ Chí Minh
Thơ Đường luật
Bài thơ miêu tả thực trạng thối nát của chính quyền Trung Quốc dưới thời Tưởng Giới Thạch và thái độ châm biếm, mỉa mai sâu cay
Ngòi bút miêu tả giản dị, chân thực.
Lối viết mỉa mai sâu cay.
Bút pháp trào phúng.
5
Trưởng giả học làm sang
Mô-li-e
Hài kịch
Văn bản khắc họa tính cách lố lăng của một tên trưởng giả đã dốt nát còn đòi học làm sang, tạo nên tiếng cười cho đọc giả.
Sử dụng lời thoại sinh động, chân thực và phù hợp, nghệ thuật tăng cấp khiến cho lớp kịch càng ngày càng hấp dẫn, tính cách nhân vật được khắc họa thành công, rõ nét.
5
Chùm truyện cười dân gian Việt Nam
Truyện cười
Phê phán những thói hư tật xấu của con người trong xã hội.
Truyện cười dân gian ngắn gọn với những tình huống hài hước, gây bất ngờ.
Câu 2
Câu 2 (trang 124, SGK Ngữ văn 8, tập 1)
Lập bảng so sánh đặc điểm các thể loại theo mẫu sau:
Thể loại
Những điểm giống nhau
Những điểm khác nhau
Hài kịch
Truyện cười
Thơ trào phúng
Phương pháp giải:
Dựa vào kiến thức đã được học để trả lời.
Lời giải chi tiết:
Thể loại
Những điểm giống nhau
Những điểm khác nhau
Hài kịch
Thông qua tiếng cười mỉa mai châm biếm để phê phán thói hư tật xấu của con người.
Trình bày dạng hài kịch với những đoạn hội thoại đặc sắc giữa các nhân vật.
Truyện cười
Những câu chuyện dân gian ngắn gọn sử dụng ngôn từ giản dị và có các tình huống bất ngờ, hài hước.
Thơ trào phúng
Trình bày dưới hình thức một bài thơ phơi bày những thói hư tật xấu đồng thời thể hiện tình cảm, thái độ của tác giả.