Lý thuyết về thủy quyển và nước trên lục địa

BÀI 12. THỦY QUYỂN, NƯỚC TRÊN LỤC ĐỊA

I. KHÁI NIỆM THỦY QUYỂN

- Thủy quyển là lớp nước trên Trái Đất, bao gồm nước trong các biển và đại dương, nước trên lục địa, hơi nước trong khí quyển,...

- Thủy quyển phân bố không đồng đều, chủ yếu là nước mặn (97,5%), nước ngọt chỉ chiếm 2,5%, phân bố chủ yếu trên lục địa.

II. NƯỚC TRÊN LỤC ĐỊA

1. Các nhân tố ảnh hưởng tới chế độ nước sông

a. Nguồn cung cấp nước sông

- Hai nguồn cấp nước chính: nước mặt (băng tuyết, mưa) và nước ngầm.

- Nguồn cấp nước sông ảnh hưởng tới chế độ nước sông.

- Nước ngầm có vai trò quan trọng trong việc điều hòa chế độ nước sông.

b. Các nhân tố tự nhiên khác

- Địa hình: ở miền núi, độ dốc cao, sông ngòi chảy xiết hơn đồng bằng.

- Thực vật: có vai trò giữa nước, điều hòa dòng chảy, giảm lũ lụt, tạo thành nước ngầm,..

- Hồ, đầm: có vai trò điều hòa chế độ nước sông.

2. Hồ

- Hồ là những vùng trũng chứa nước trong lục địa, không thông trực tiếp với biển.

- Phân loại: Dựa trên nguồn gốc hình thành các hồ tự nhiên, được chia làm 2 loại chính

+ Hồ có nguồn gốc nội sinh: hồ kiến tạo, hồ núi lửa,...

+ Hồ có nguồn gốc ngoại sinh: hồ băng hà, hồ bồi tụ.

+ Ngoài ra, còn có các hồ nhân tạo được xây dựng để phục vụ thủy điện, sản xuất,...

3. Nước băng tuyết

- Nước băng tuyết hình thành ở đỉnh núi cao, vùng cực, do điều kiện khí hậu quanh năm lạnh giá nên nước tồn tại ở dạng rắn.

- Phân bố: toàn bộ châu Nam Cực, phần lớn phía bắc ở châu Mỹ và châu Á và các khu vực núi cao.

- Vai trò: điều hòa nhiệt độ, dự trữ nước ngọt,...

4. Nước ngầm

- Trong vỏ Trái Đất tồn tại một lượng nước khá lớn là nước ngầm.

- Mực nước ngầm thay đổi phụ thuộc vào nguồn cung cấp nuóc là hơi nước trong không khí, từ sông ngòi ngấm xuống, địa hình, đá, thực vật,...

- Vai trò: cung cấp nước cho sinh hoạt và sản xuất, ổn định dòng chảy, chống sụt lún,...

III. BẢO VỆ NGUỒN NƯỚC NGỌT

- Phân phối lại nguồn nước ngọt trên Trái Đất.

- Sử dụng nguồn nước hợp lí.

- Hạn chế gây ô nhiễm nguồn nước, các quốc gia cần ban hành những chính sách, bộ luật để bảo vệ môi trường nước.