Lý thuyết về mưa

BÀI 10. MƯA

I. CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN LƯỢNG MƯA

1. Khí áp

- Những vùng có khí áp thấp thường có lượng mưa lớn (do là khu vực hút gió, không khí ẩm liên tục bốc lên cao, ngưng tụ, tạo thành mây, gây ra mưa).

- Những vùng có khí áp cao có gió thổi đi, không khí không bốc hơi lên được nên mưa rất ít hoặc không mưa.

Ví dụ: khu vực nằm dưới đai khí áp cao cận chí tuyến: hoang mạc Ô-xtrây-li-a, Xa-ha-ra, A-Rập,...

2. Frông

- Frông là nơi tiếp xúc giữa hai khối khí có tính chất khác nhau. Dọc các frông nóng và frông lạnh luôn có các tranh chấp giữa các khối không khí, gây ra nhiễu loạn không khí, tạo mây và sinh ra mưa.

-Frông nóng thường có sương mù xuất hiện, gió mạnh và giật từng đợt. Frông lạnh thường có mưa rào, mua đá, phạm vi mưa hẹp hơn frông nóng.

- Miền có frông hoặc dải hội tụ nhiệt đới đi qua thường có mưa nhiều, gọi là mưa frông hoặc mưa dải hội tụ.

3. Gió

- Gió mang hơi nước từ đại dương vào trong lục địa. Càng vào sâu trong lục địa, mưa càng ít. Ở đây, mưa chủ yếu do ngưng kết hơi nước từ sông, hồ, ao hoặc thảm thực vật.

VD: Miền nằm trong đới gió tín phong có ít mưa. Miền nằm trong khí hậu gió mùa thường mưa nhiều do có gió mùa mùa hạ thổi từ đại dương vào lục địa.

4. Dòng biển

- Khu vực có dòng biển nóng chảy qua thường mưa nhiều vì không khí bốc lên cao mang nhiều hơi nước, tạo mây gây mưa.

- Khu vực có dòng biển lạnh đi qua thường có lượng mưa ít do không khí không bốc lên cao được nên rất khô hạn.

=> khiến cho một số khu vực dù giáp biển nhưng vẫn khô hạn như A-ta-ca-ma, Na-míp,....

5. Địa hình

- Địa hình ảnh hưởng nhiều đến phân bố mưa. 

- Sườn đón gió thường mưa nhiều, sườn khuất gió thường mưa ít.

- Cùng một sườn đón gió, càng lên cao nhiệt độ càng giảm, mưa càng nhiều, tới một độ cao nhất định, độ ẩm không khí giảm sẽ không mưa nữa. Vì vậy, những sườn và đỉnh núi cao thường ít mưa.

II. SỰ PHÂN BỐ MƯA TRÊN TRÁI ĐẤT

1. Phân bố theo vĩ độ

- Lượng mưa trên Trái Đất phân bố không đều theo vĩ độ. 

+ Mưa nhiều nhất ở Xích đạo, tiếp đến là hai vùng ôn đới.

+ Mưa tương đối ít ở hai vùng chí tuyến Bắc và chí tuyến Nam.

+ Càng về hai cực, lượng mưa càng giảm. Khu vực cực Bắc và cực Nam mưa rất ít.

2. Phân bố theo khu vực

- Lượng mưa trên thế giới phân bố không đều giữa các khu vực theo chiều đông - tây do ảnh hưởng của địa hình, dòng biển,...

- Các khu vực có vị trí địa lí tiếp giáp hoặc gần biển, có dòng biển nóng chảy qua thường mưa nhiều. Ngược lại, khu vực nằm sâu trong nội địa, có dòng biển lạnh chảy qua thường có lượng mưa ít.