Soạn bài Cách làm bài văn lập luận giải thích (Chi tiết)

Đề bài: Nhân dân ta có câu tục ngữ: “Đi một ngày đàng, học một sàng khôn”. Hãy giải thích nội dung câu tục ngữ đó.

1. Tìm hiểu đề và tìm ý

- Với tục ngữ thì có:

+ Nghĩa đen.

+ Nghĩa bóng.

- Cần tra từ điển để hiểu nghĩa: sự khôn ngoan là do từng trải.

- Cần giải thích sâu hơn:

+ Quan hệ nghĩa đen đến nghĩa bóng.

+ Nội dung lời khuyên hướng tới khát vọng của người nông dân.

- Tìm những thành ngữ, những câu tục ngữ tương tự ý nghĩa.

+ Đi cho biết đó biết đây.

+ Ếch ngồi đáy giếng

2. Lập dàn bài

a) Mở bài:

Giới thiệu ý nghĩa câu tục ngữ:

- Là kinh nghiệm

- Là khát vọng

b) Thân bài:

(1) Nghĩa đen: Đi một ngày đàng học được nhiều tri thức của nhân loại.

(2) Nghĩa bóng:

-  Kinh nghiệm về nhận thức.

-  Đó là kinh nghiệm:

+ đi nhiều hiểu lắm.

+ phải mở rộng tầm hiểu biết.

(3) Nghĩa sâu:

- Liên hệ với một câu từ ngữ.

- So sánh để rút ra:

+ Đây là chân lí

+ Đây còn là khát vọng.

c) Kết bài:

Ý nghĩa với hôm nay càng có giá trị.

3. Viết bài

a) Mở bài theo ba cách:

- Trực tiếp.

- Đối lập hoàn cảnh hạn hẹp của người nông dân xưa với khát vọng mở rộng tri thức.

- Từ chung tới riêng:

+ Có nhiều câu tục ngữ, ca dao cùng đề tài

+ Đây là câu thấm thía nhất.

 b) Thân bài: Nên có ba đoạn bởi có hai nghĩa ở dàn bài.

(1) Nghĩa đen:

- Là một kinh nghiệm.

- Đi ngày đàng thời xưa, chỉ có thể chừng 40, 50 km; có nghĩa là đến một địa phương làng, xã khác.