Vụ cải trang bất thành (trích Sơ-lốc Hôm - Đoi-lơ)

Tác giả

1. Tiểu sử

- Cô-nan Đoi-lơ (1859 – 1930), là một nhà văn người Xcốt-len nổi tiếng với tiểu thuyết trinh thám Sơ-lốc Hôm – tác phẩm được cho là một sáng kiến lớn trong lĩnh vực tiểu thuyết trinh thám.

- Lên 9 tuổi, ông được gửi tới trường dự bị Dòng Tên Cơ đốc giáo ST Marys Hall, Stonyhurts.

- Năm 1875, ông rời trường và chối bỏ Thiên chúa giáo để trở thành một người theo thuyết bất khả thi.

- Từ 1876 đến 1881, ông học ngành y tại Đại học Edinburgh, gồm cả một giai đoạn làm việc tại thị trấn Aston.

- Sau khi học tại trường, ông trở thành bác sĩ trên một con tàu tới bờ biển Tây Phi, và sau đó vào năm 1882, ông lập một phòng khám tại Plymouth. Ông hoàn thành luận án tiến sĩ về Tabes Dorsalis năm 1885.

- Phòng khám của ông không thành công lắm: trong khi chờ bệnh nhân, ông bắt đầu viết truyện.

- Năm 1885, ông cưới Louisa Hawkins – bà mắc bệnh lao và mất năm 1906. Năm 1907, ông cưới Jean Leckie, người ông gặp lần đầu và yêu trong cùng năm 1897 nhưng vẫn duy trì quan hệ thuần khiết với bà vì chung thủy với người vợ đầu tiên.

- Năm 1890, Cô-nan Đoi-lơ học về mắt tại Viên, ông tới London năm 1891 để lập một phòng khám nhãn khoa.

- Cô-nan Đoi-lơ qua đời vì nhồi máu cơ tim ở tuổi 71

2. Sự nghiệp

- Trong suốt quá trình mở phòng khám, có rất ít bệnh nhân đến khám bệnh, điều này đã tạo điều kiện cho Cô-nan Đoi-lơ có nhiều thời gian viết truyện.

- Ông sáng tác ở nhiều thể loại như: tiểu thuyết lịch sử, truyện khoa học viễn tưởng, truyện ngắn, kịch… Ông nổi tiếng trên toàn thế giới với truyện trinh thám, trong đó nhân vật chính là Sơ-lốc Hôm. Sơ-lốc Hôm đã xuất hiện trong 4 tiểu thuyết và 56 truyện ngắn của Cô-nan Đoi-lơ.

- Các tác phẩm tiêu biểu: Cuộc điều tra màu đỏ (1887, tiểu thuyết), Dấu bộ tứ (1890, tiểu thuyết), Những cuộc phiêu lưu của Sơ-lốc Hôm (1892, 12 truyện ngắn), Những hồi ức về Sơ-lốc Hôm (1894, 12 truyện ngắn),…

Sơ đồ tư duy về tác giả Cô-nan Đoi-lơ:

Tác phẩm

1. Tìm hiểu chung

a. Xuất xứ

- Trích trong Sơ-lốc Hôm, tập 1

- Văn bản trong SGK được Bùi Liên Thảo – Vũ Thu Hà – Vũ Quế Anh dịch, NXB Văn học, Hà Nội, 2016

b. Tóm tắt

Câu chuyện mở đầu bằng cuộc trò chuyện về manh mối mà cô Me-ri cung cấp của Oát-xơn (nhân vật tôi) và thám tử Hôm. Sau một hồi nói chuyện họ gửi 2 lá thư. Trong đó một lá thư mời cha dượng của cô Me-ri đến để cung cấp thông tin làm rõ vụ án. Khi cha dượng đến với sự tự tin thì bị Hôm vạch trần thủ đoạn. Ông ta vì muốn chiếm giữ tài sản của vợ và của con riêng nên không muốn Me-ri yêu hay cưới một ai. Nên ông ta phải cải trang thành một chàng trai đến để lừa gạt Me-ri vì lợi dụng tật mắt cận thị của Me-ri. Khi đã dụ được Me-ri yêu mình, cha dượng tiến hành thực hiện giao ước trên quyền Kinh Thánh để Me-ri không thể quên được mình. Và đến ngày cưới thì chỉ cần biến mất là ông ta có thể giữ chân con gái và khối tài sản.

c. Bố cục

- Phần 1 (từ đầu đến “bác sĩ ạ!”): Sự việc bí ẩn.

- Phần 2 (tiếp đến “ông cứ việc đính chính”): Xuất hiện những manh mối.

- Phần 3 (còn lại): Các giả thuyết và suy luận

d. Thể loại

Truyện trinh thám

e. Phương thức biểu đạt

Tự sự kết hợp miêu tả, biểu cảm

2. Giá trị nội dung, nghệ thuật

a. Giá trị nội dung

- Phê phán con người lòng tham vô đáy, bất chấp tình nghĩa để không từ mọi thủ đoạn. Cũng chính là xã hội nước Anh thời bấy giờ với sự lên ngôi của giá trị đồng tiền.

- Qua vụ xử án, đã cho chúng ta thấy sự thông minh, khả năng quan sát và kĩ năng thu thập thông tin của nhân vật Hôm.

- Đồng thời, nhắc nhở con người về sự cả tin, dễ bị lừa gạt.

b. Giá trị nghệ thuật

- Xây dựng tình huống truyện độc đáo. 

- Nghệ thuật xây dựng nhân vật tài tình, qua lời nói và hành động. 

- Sử dụng ngôi kể, điểm nhìn sáng suốt.

Sơ đồ tư duy về văn bản Vụ cải trang bất thành: