Lơ Xít (trích, Cooc-nây)

Tác giả

1. Tiểu sử

- Cooc-nây (1606 – 1684), là nhà viết kịch xuất sắc của nền bi kịch cổ điển Pháp.

2. Sự nghiệp

- Sự nghiệp sáng tác bắt đầu bằng những tác phẩm thơ như tuyển tập “Tản mạn thi ca” (1632). Sau đó viết những vở hài kịch phong tục có xen lẫn chất bi, như “Hành lang của cung điện” hay “Người bạn gái tình địch” (1632), “Cô hầu gái” (1633), “Quảng trường Hoàng gia” (1633) hay “Người tình nhân kì cục” (1633-1664), trong đó đường phố, quảng trường, cửa hàng, nếp sống, con người… của Pari thế kỉ 17 đã hiện lên hết sức sinh động.

- Cooc-nây còn viết hàng loạt bi kịch hoặc bi hài kịch nổi tiếng, như "Mêđê" (1635), "Lơ Xit" (1636); các vở rút từ lịch sử La Mã cổ đại: "Ôraxơ" (1640), "Xina" (1640 - 41), "Pôliơctơ" (1641 - 42). 

=> Kịch Cooc-nây có tính chất duy lí, thường thể hiện quan hệ cá nhân và xã hội thông qua sự đấu tranh giữa lí trí và dục vọng của con người.

Sơ đồ tư duy về tác giả Cooc-nây:

Tác phẩm

1. Tìm hiểu chung

a. Xuất xứ

- Lơ Xít được viết dựa trên một vở kịch về biến cố lịch sử có thật ở Tây Ban Nha thế kỉ XI: người anh hùng – hiệp sĩ Rô-đri-gơ Đi-a-dờ (Rodrigue Diaz) chiến thắng giặc Mô (chính giặc Mô gọi ông bằng danh hiệu “Xít”, nghĩa là “Ngài”, “Tôn ông” để thể hiện sự kính phục). Cooc-nây đã tập trung thể hiện cuộc đấu tranh nội tâm của nhân vật giữa một bên là danh dự, bổn phận với dòng họ và một bên là tình yêu nam nữ.- Đoạn trích trong SGK thuộc Hồi III, lớp IV của vở kịch Lơ Xít (1636)

b. Bố cục

- Phần 1 (từ đầu đến chết mất thôi): nỗi đau của Si-men.

- Phần 2 (đoạn còn lại): sự “phân vân” của Ro-đri-go và sự đánh giá của Si-men trước hành động ấy.

c. Thể loại

Văn bản Lơ Xít thuộc thể loại: bi kịch.

d. Phương thức biểu đạt

Phương thức biểu đạt: tự sự, miêu tả, biểu cảm.

2. Giá trị nội dung, nghệ thuật

a. Giá trị nội dung

- Hành động của các nhân vật trong vở kịch thể hiện về quan niệm danh dự, nghĩa vụ của con người trong thế kỉ XVII, sự giằng xé về nội tâm của hai nhân vật chính Rô-dri-gơ và Si-men giữa một bên là danh dự, bổn phận, dòng họ một bên là tình cảm nam nữ.

- Trong tác phẩm này tình yêu có nhường bước cho tiếng nói của nghĩa vụ, của đạo làm con. Nhưng không chỉ thế, ở đây tiếng nói của tình yêu có vai trò, có sức nặng của nó. Nhưng là một thứ tình yêu lứa đôi được xây dựng trên sự gần gũi bên trong, trên sự quý mến, tôn trọng lẫn nhau và mỗi người cố gắng đứng ngang tầm với người yêu mình. Cái lí tưởng về “con người phong nhã” của thời đại thực sự đã hướng dẫn cách xử thế của các nhân vật.

b. Giá trị nghệ thuật

Nghệ thuật miêu tả tâm lí nhân vật, đặc biệt thành công ở những đoạn độc thoại nội tâm.

Sơ đồ tư duy về vở kịch Lơ-xít: