Bài: Ôn tập cuối năm học - Tiết 6, 7 trang 136 SGK Tiếng Việt 4 tập 2 Chân trời sáng tạo

Câu 1

Đọc bài và thực hiện yêu cầu: 

Bạn nhỏ trong rừng

Lán địa chất của bố tôi ở trong rừng cây sau sau. Trong hốc một cây sau sau cách lán không xa, có một cái tổ sóc. Ở đấy có một chú sóc bụng đỏ ngày ngày ra vào.

Một hôm, khi tìm quả cầu giấy đá rơi vào chỗ gốc cây sau sau, tôi phát hiện ra ở gốc cây có một lỗ hủm, lá khô và rác che phủ bên ngoài. Tôi kéo mớ cỏ rác ra thì thấy rơi vãi những hạt dẻ và quả gắm già, cả mấy quả trám khô và ít hạt ngô nữa. Tôi cho là tổ của một loài gì đấy và cũng không để ý đến nữa. Những ngày nắng ấm chẳng kéo dài được lâu. Một đợt rét mới lại xô đến. Hai ngày liền, khu rừng vắng bóng chú sóc. Trưa hôm thứ ba, trời hơi ấm, chú sóc bụng đỏ bò ra. Chú leo xuống chỗ cái hủm ở gốc cây, bới bới, cào cào, chạy ra chạy vào một lúc rồi leo lên chạc cây, đôi mắt ngơ ngác nhìn về phía chúng tôi như có ý hỏi xem có phải chúng tôi đã đụng đến cái hủm ở gốc cây kia không? Tôi chợt hiểu: thì ra cái hủm đó chính là kho dự trữ thức ăn của chú. Thế mà tôi đã phá mất cái kho ấy! Lòng tôi bỗng dâng lên một niềm hối hận.

Tôi vào rừng nhặt ít quả trám rụng và kiếm thêm một nắm ngô. Tôi bỏ một nửa ngô và trám vào cái hủm, một nửa trải ra quanh gốc cây cho chú sóc dễ nhận thấy. Tôi lánh mặt đến gần tối mới đến gốc cây sau sau. Một số quả trám và nhiều hạt ngô không còn đấy nữa. Tôi đoán chú bạn nhỏ trên cây đã không từ chối món quà, cũng là lời xin lỗi của tôi.

- Toóc! Toóc! Toóc!

Kìa! Sóc bụng đỏ đã ra kia rồi! Chào chú!

Theo Ngô Quân Miện

Sau sau: loại cây mọc trong rừng, cho nhựa thơm và quý.

Hủm (hõm): chỗ lõm sâu xuống hoặc sâu vào như hõm mắt.

Chạc cây: chỗ cành cây chia thành nhiều nhánh.

Tìm ý trả lời đúng

Tìm ý trả lời đúng cho các câu hỏi dưới đây:

a. Chú sóc bụng đỏ sống ở đâu?

- Ở trong cái lán địa chất.

- Ở cái tổ nằm trong gốc cây.

- Ở lỗ hủm dưới gốc cây.

- Ở sau cái lán địa chất.

b. Bạn nhỏ đã thấy gì ở trong lỗ hủm dưới gốc cây?

- Lá khô và rác.

- Hạt dẻ, quả gắm già, trám khô và ngô.

- Hạt dẻ, quả gắm già, trám khô và rác.

- Mấy hạt ngô và quả gắm.

c. Chi tiết chú sóc dự trữ ăn trong hủm cây nói lên điều gì?

- Chú rất chăm chỉ.

- Chú rất biết lo xa.

- Chú rất sợ trời lạnh.

- Chú rất thích thời tiết ấm áp.

d. Hối hận vì hiểu ra chính mình đã phá mất cái kho dự trữ thức ăn của sóc, bạn nhỏ đã làm điều gì?

- Vào rừng nhặt trám rụng và một nắm ngô.

- Lấy lá khô và rác rải vào cái hủm.

- Bỏ ngô và trám vào cái hủm.

- Bỏ một nửa ngô và trám vào cái hủm và trải một nửa quanh gốc cây.

e. Trong câu “Ở đấy có một chú sóc bụng đỏ ngày ngày ra vào.”, tác giả sử dụng cách nhân hóa nào?

Sử dụng từ ngữ vốn dùng tả đặc điểm của người để tả vật

Sử dụng từ ngữ vốn dùng tả hoạt động của người để tả vật

Cho vật tự xưng hoặc trò chuyện, tâm tình với vật như với người.

Sử dụng từ ngữ vốn dùng gọi người để gọi vật

g. Từ ngữ nào dưới đây có thể thay thế cho từ ngữ in đậm trong câu “Trưa hôm thứ ba, trời hơi ấm, chú sóc bụng đỏ bò ra.”? 

- ấm nóng

- đầm ấm

- ấm áp

- ấm hơn

Phương pháp giải:

Em đọc kĩ bài đọc để trả lời câu hỏi.

Lời giải chi tiết:

a. Ở cái tổ nằm trong gốc cây.

b. Hạt dẻ, quả gắm già, trám khô và rác.

c. Chú rất biết lo xa.

d. Bỏ một nửa ngô và trám vào cái hủm và trải một nửa quanh gốc cây.

e. Sử dụng từ ngữ vốn dùng gọi người để gọi vật.

g. ấm hơn

Trả lời câu hỏi

Thực hiện các câu hỏi, bài tập dưới đây:

h. Em thích nhất chi tiết nào trong bài? Vì sao?

i. Theo em, vì sao món quà cho chú sóc cũng là lời xin lỗi của bạn nhỏ?

k. Qua bài đọc, em có suy nghĩ gì về việc bảo vệ rừng?

l. Đặt câu nói về một sự việc được kể trong bài, trong đó có sử dụng trạng ngữ.

Phương pháp giải:

Em đọc kĩ bài đọc để trả lời câu hỏi.

Lời giải chi tiết:

h. Em thích nhất chi tiết chú sóc dự trữ thức ăn cho ngày đông vì cho thấy chú sóc vừa chăm chỉ vừa biết lo xa.

i. Vì bạn nhỏ đã mang ngô, hạt dẻ, quả gắm, trám khô cho chú sóc sau khi biết mình vô tình làm hỏng “kho dự trữ” thức ăn cho mùa đông của chú.

k. Qua bài đọc, em thấy việc bảo vệ rừng là vô cùng cần thiết và cấp bách. Bảo vệ rừng là bảo vệ hệ sinh thái động thực vật quý hiếm.

l. Vì sơ ý, bạn nhỏ đã phá mất kho dự trữ thức ăn của sóc bụng đỏ. 

Câu 2

Thực hiện một trong hai đề bài sau:

a. Mỗi vùng, miền trên đất nước đều gắn với một loại cây đặc trưng: dừa ở Bến Tre, bàng vuông ở Trường Sa, phượng ở Hải Phòng,... Viết bài văn tả một cây được trồng nhiều ở địa phương hoặc nơi em ở.

b. Trong thế giới loài vật có nhiều loài có ích: chim sâu bảo vệ mùa màng, gà gáy sáng, vịt đẻ trứng,... Viết bài văn tả một con vật có ích mà em biết. 

Phương pháp giải:

Em chọn một đề và hoàn thành bài tập.  

Lời giải chi tiết:

a.

Trước nhà em có một cái ao, xung quanh ao được trồng nhiều loại cây cần nước nhưng trong số đó em lại thích cây dừa nhất. Những đứa bạn cùng làng của em cũng phải công nhận với em về điều đó, cây dừa giống như nhân vật chính nổi bật lên giữa khu vườn nhà. Cây dừa nhà em rất đẹp, nó không chỉ nổi bật trong khu vườn nhà thôi đâu mà nó còn nổi bật nhất cái ngôi làng này.

Mỗi khi đi học về em cũng có thể nhìn thấy cây dừa ở nhà mình từ xa, bởi cây dừa nhà em cao lắm, nhìn từ xa trông nó giống như cái chổi bị dựng ngược lên. Bố em thường trêu rằng bao giờ hai chị em em lớn để lấy cái chổi dừa xuống quét nhà cho bố, chắc hẳn lúc đó nhà sẽ rất sạch.

Thân cây dừa cao và to như cái cột nhà, bên ngoài được bọc một lớp màu nâu, nham nhám, sần sùi và nứt nẻ, chỗ lõm chỗ lồi. Từ gốc cây lên đến đỉnh ngọt sẽ có các vòng tròn cách một khoảng đều nhau, những chiếc rễ con của cây dừa giống như những chú giun đất vậy. Còn phía trên đỉnh cây, các tàu lá xòe ra trông như chiếc ô che bóng râm mát cho một góc vườn nhà, lá dừa già sẽ có màu vàng, còn lá dừa non sẽ còn màu xanh man mát.

Dưới những tàu lá đó là những trái dừa, trái dừa trên cây nhà em năm nào vào mỗi ngày hè thường rất trĩu quả, quả dừa bên ngoài có màu xanh, màu càng nhạt thì chứng tỏ là dừa non còn màu đậm thì là dừa già. Gia đình em khi hè đến thường sẽ hái cả hai loại quả xuống để uống, dừa non sẽ ăn luôn cả cùi, dừa già thì gọt đi phần vỏ nâu bên ngoài để đem đi nấu thành món ăn.

Nhờ có cây dừa mà gia đình em mỗi khi hè đến sẽ có nước để uống, dừa non để ăn mà không phải đi mua ngoài. Sân vườn nhà em cũng nhờ vậy mà trở nên mát hơn và xanh hơn. Em rất thích cây dừa này.

b.

"Meo...meo...meo...meo! Trả tâm trí tôi đây!" - Đó chính là bài hát mà em trai tôi yêu thích nhất. Vì ngày nào em cũng hát không biết chán, mẹ tôi đã quyết định tặng hai anh em một món quà đặc biệt: một chú mèo con dễ thương và chúng tôi đặt tên cho nó là Mì.

Nhìn Mì mà tôi không thể rời mắt, bởi chú thật đáng yêu. Thân hình chú nhỏ nhắn như một chú gấu bông xinh xắn. Bộ lông màu vàng óng mượt mà chẳng khác nào một chiếc áo khoác lộng lẫy. Đầu chú nhỏ xinh, tròn như quả bóng tennis. Đôi mắt của Mì sáng long lanh, lấp lánh như hai viên ngọc quý. Đôi tai cụp xuống, mềm mại như những chiếc lá khẽ héo khi thiếu nắng. Chú có bốn chân nhỏ nhắn, bước đi nhẹ nhàng nhưng rất nhanh nhẹn. Mì đặc biệt ngoan ngoãn, mỗi khi ăn, chú nhai từ tốn như thể muốn dành phần cho tôi. Đặc biệt, mỗi lần tôi đi học về, Mì luôn chạy ra, ngoáy đuôi mừng rỡ như muốn mời tôi mau vào nhà.

Vào buổi sáng, khi bình minh vừa ló rạng, Mì đã dậy từ sớm khi nghe tiếng gà mái cục tác. Chú leo lên mái nhà kho - nơi gia đình đặt biệt danh là “khu tắm nắng đê” vì ánh mặt trời chiếu sáng rực rỡ nhất. Mì nằm ườn mình trên mái nhà như một tấm thảm, đến mức hàng xóm đi qua còn ngạc nhiên hỏi: “Này cháu, để cái thảm trên mái làm gì vậy?". Chẳng những nằm phơi nắng, Mì còn lăn qua lăn lại, như vừa tận hưởng ánh sáng, vừa tự mát-xa lưng. Khi chán nằm, chú đổi kiểu bằng cách vừa lăn vừa liếm tay, trông như đang làm vệ sinh kỹ càng. Điều khiến tôi không nhịn được cười là mỗi khi Mì đang ngủ say, một con bướm bay qua liền khiến chú bật dậy, chạy tới về con bướm như muốn nói: “Tên kia! Dám xâm phạm lãnh thổ của ta sao?”.

Thế nhưng, một ngày nọ, Mì bỗng ngã bệnh. Bố mẹ tôi chạy khắp nơi để tìm thuốc cho chú, còn tôi thì không rời khỏi Mì nửa bước. Tôi ngồi bên cạnh, nắm lấy bàn chân nhỏ nhắn của chú, lòng đầy lo lắng. Kể cả khi bạn bè rủ đi chơi, tôi cũng không đi, vì chỉ muốn chăm sóc cho Mì. May mắn thay, sau vài ngày, Mì đã khỏe lại. Lúc đó, tôi như trút được gánh nặng, vui sướng không nói nên lời.

Mì không chỉ là một chú mèo, mà còn là người bạn thân thiết của tôi. Gia đình tôi yêu quý Mì đến mức xem chú là một thành viên thực thụ. Với tôi, chẳng có chú mèo nào tuyệt vời hơn Mì – chú mèo đáng yêu, thông minh và tràn đầy sức sống!