Bài 4. An sinh xã hội - SGK Giáo dục kinh tế và pháp luật 12 Kết nối tri thức

Mở đầu

Trả lời câu hỏi Mở đầu trang 33 SGK GD Kinh tế và Pháp luật 12 KNTT

Các hình ảnh trên gợi cho em về chính sách an sinh xã hội nào của Nhà nước ta? Em hãy chia sẻ những hiểu biết của mình về chính sách đó.

Phương pháp giải:

Em hãy dựa vào hiểu biết cá nhân để trả lời câu hỏi

Lời giải chi tiết:

Hai hình ảnh gợi liên tưởng đến chính sách trợ giúp xã hội và chính sách bảo đảm các dịch vụ xã hội cơ bản của Nhà nước ta.

Chính sách trợ giúp xã hội và chính sách bảo đảm các dịch vụ xã hội là 2 trong số các chính sách an sinh xã hội của Việt Nam. Mục đích của các chính sách này là giúp giảm bớt khó khăn cho người dân, đảm bảo sự ổn định và công bằng trong xã hội, nâng cao năng lực tự bảo vệ của người dân và xã hội trước những rủi ro không lường.

Câu 1

Trả lời câu hỏi 1 trang 35 SGK GD Kinh tế và Pháp luật 12 KNTT

Em hãy đọc các nội dung trên và cho biết an sinh xã hội là gì. Hãy nêu tên, đặc điểm và ý nghĩa của các chính sách an sinh xã hội cơ bản.

Phương pháp giải:

Em hãy đọc thông tin cho trước kết hợp hiểu biết cá nhân để trả lời câu hỏi.

Lời giải chi tiết:

Khái niệm an sinh xã hội: là hệ thống các chính sách, chương trình của Nhà nước và các lực lượng xã hội nhằm hạn chế. phòng ngừa và khắc phục rủi ro cho các thành viên trong cộng đồng trong trường hợp bị mất hoặc giảm thu nhập hay khi gặp phải những rủi ro xã hội khác.

Các chính sách an sinh xã hội cơ bản:

Chính sách hỗ trợ việc làm, thu nhập và giảm nghèo: Hỗ trợ người lao động nâng cao cơ hội tìm việc làm, tham gia thị trường lao động để có thu nhập, từng bước bảo đảm thu nhập tối thiểu cho người dân, đặc biệt là người nghèo, thanh niên, lao động nông thôn và các nhóm lao động dễ bị tổn thương khác cải thiện cuộc sống góp phần chuyển đổi cơ cấu việc làm giảm tỉ lệ thất nghiệp, xoá đói, giảm nghèo và ổn định xã hội.

Chính sách về bảo hiểm: Hỗ trợ người dân phòng ngừa, giảm thiểu rủi ro khi bị giảm hoặc mất thu nhập do ốm đau, thai sản, tai nạn lao động, mất sức lao động, hết tuổi lao động. Gồm một số chính sách về: bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp,…

Chính sách trợ giúp xã hội: Bảo vệ phổ cập đối với mọi thành viên trong xã hội trên cơ sở sự tương trợ cộng đồng, chia sẻ rủi ro. Nó bao gồm: các chính sách trợ giúp xã hội thường xuyên tại cộng đồng cho những người có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn (người cao tuổi, người khuyết tật nặng, trẻ mồ côi...) và trợ cấp xã hội đột xuất cho người dân khi gặp phải những rủi ro, khó khăn bất ngờ như thiên tai, hoả hoạn, dịch bệnh.,... giúp họ ổn định cuộc sống.

Chính sách bảo đảm các dịch vụ xã hội cơ bản: Hỗ trợ người dân tiếp cận các dịch vụ xã hội cơ bản ở mức tối thiểu như các chính sách về giáo dục, y tế, nhà ở, nước sạch thông tin... đặc biệt là người nghèo, người có hoàn cảnh khó khăn và đồng bào dân tộc thiểu số.

Câu 2

Trả lời câu hỏi 2 trang 35 SGK GD Kinh tế và Pháp luật 12 KNTT

Qua những thông tin trên, em hãy giải thích sự cần thiết của các chính sách an sinh xã hội ở nước ta hiện nay.

Phương pháp giải:

Em hãy đọc thông tin cho trước kết hợp hiểu biết cá nhân để trả lời câu hỏi.

Lời giải chi tiết:

Các chính sách an sinh xã hội ở Việt Nam hiện nay đều rất cần thiết vì bảo đảm an toàn cho mọi thành viên trong xã hội trước những rủi ro trong cuộc sống:

- Duy trì công bằng xã hội, an ninh trật tự xã hội

- Bảo vệ người lao động trước rủi ro

- Xoá đói giảm nghèo và giảm tỉ lệ thất nghiệp

Câu 3

Trả lời câu hỏi 1 trang 37 SGK GD Kinh tế và Pháp luật 12 KNTT

Qua các thông tin trên, em hãy nhận xét kết quả của việc thực hiện các chính sách an sinh xã hội của Việt Nam.

Phương pháp giải:

Em hãy đọc thông tin cho trước kết hợp hiểu biết cá nhân để trả lời câu hỏi.

Lời giải chi tiết:

Việc thực hiện các chính sách an sinh xã hội của Việt Nam đã mang lại nhiều kết quả tích cực:

Chính sách hỗ trợ việc làm: số lượng người lao động có việc làm tăng đi kèm với việc tăng thu nhập, tỉ lệ người thất nghiệp giảm

Chính sách bảo hiểm: số người tham gia bảo hiểm (BHXH, BHYT, BH thất nghiệp) tăng

Chính sách trợ giúp xã hội: Tổng trị giá tiền và quà hỗ trợ cho các đối tượng người có công, người nghèo, và các đối tượng bảo trợ xã hội khác đều tăng giúp hỗ trợ kịp thời đến những hoàn cảnh khó khăn

Chính sách bảo đảm các dịch vụ xã hội cơ bản: Các chỉ số về giáo dục, y tế, nhà ở, nước sạch, thông tin… đều tăng giúp người dân tiếp cận được các dịch vụ xã hội cơ bản, từ đó nâng cao chất lượng cuộc sống và đảm bảo công bằng xã hội.

Câu 4

Trả lời câu hỏi 2 trang 37 SGK GD Kinh tế và Pháp luật 12 KNTT

Theo em, các chính sách an sinh xã hội có vai trò như thế nào đối với người thụ hưởng chính sách và sự phát triển kinh tế - xã hội?

Phương pháp giải:

Em hãy đọc thông tin cho trước kết hợp hiểu biết cá nhân để trả lời câu hỏi.

Lời giải chi tiết:

Các chính sách an sinh xã hội có vai trò rất quan trọng đối với người hưởng thụ chính sách và sự phát triển kinh tế - xã hội:

Đối với người được hưởng chính sách an sinh xã hội: được hỗ trợ việc làm tăng thu nhập, tiếp cận được với các dịch vụ xã hội cơ bản, từ đó nâng cao chất lượng cuộc sống.

Đối với sự phát triển kinh tế - xã hội: góp phần xóa đói giảm nghèo, giảm bất bình đẳng, thu hẹp chênh lệch về điều kiện sống theo vùng, nâng cao hiệu quả quản lý xã hội, nâng cao đời sống vật chất và tinh thần cho người dân.

Luyện tập 1

Trả lời Luyện tập 1 trang 37 SGK GD Kinh tế và Pháp luật 12 KNTT

Em hãy cho biết ý kiến của mình về những nhận định sau:

a. An sinh là hệ thống các chính sách, chương trình do Nhà nước thực hiện.

b. An sinh xã hội là sự đảm bảo thực hiện các quyền cơ bản của con người.

c. An sinh xã hội là chính sách dành cho tất cả mọi người trong xã hội

d. Hệ thống chính sách an sinh xã hội gồm chính sách hỗ trợ việc làm, chính sách về bảo hiểm và chính sách trợ giúp xã hội.

Phương pháp giải:

Em hãy đọc thông tin cho trước kết hợp hiểu biết cá nhân để trả lời câu hỏi.

Lời giải chi tiết:

a.Đúng nhưng chưa đầy đủ vì an sinh xã hội còn do các lực lượng xã hội thực hiện.

b.Đúng vì an sinh xã hội nhằm hạn chế. phòng ngừa và khắc phục rủi ro cho các thành viên trong cộng đồng trong trường hợp bị mất hoặc giảm thu nhập hay khi gặp phải những rủi ro xã hội khác. Đây chính là sự đảm bảo thực hiện các quyền cơ bản của con người.

c.Đúng vì mục đích  của an sinh xã hội là đảm bảo cho các thanh viên trong cộng đồng có quyền tiếp cận các dịch vụ xã hội cơ bản và được bảo vệ trước các rủi ro có thể xảy ra trong cuộc sống.

d.Đúng nhưng chưa đầy đủ vì hệ thống chính sách an sinh xã hội gồm chính sách hỗ trợ việc làm, chính sách về bảo hiểm và chính sách trợ giúp xã hội và chính sách bảo đảm các dịch vụ xã hội cơ bản.

Luyện tập 2

Trả lời Luyện tập 2 trang 38 SGK GD Kinh tế và Pháp luật 12 KNTT

Em hãy cho biết các thông tin dưới đây đề cập đến việc thực hiện chính sách an sinh xã hội nào. Điều này mang lại lợi ích gì cho những người thụ hưởng và xã hội?

a. Trung tâm dịch vụ việc làm thuộc Sở Lao động - Thương binh và Xã hội của tỉnh C đã tổ chức “Hội chợ việc làm”, các lớp bồi dưỡng nâng cao tay nghề và mời chuyên gia tập huấn chuyển giao tiến bộ khoa học kĩ thuật vào sản xuất.

b. Chị H là lao động tự do, có tham gia bảo hiểm y tế. Một lần, chẳng may bị tai nạn giao thông, chị đã được hưởng các chính sách về chăm sóc sức khoẻ, được hỗ trợ thanh toán chi phí khám chữa bệnh và được hỗ trợ một phần thu nhập để đảm bảo cuộc sống.

c. Ở tỉnh A, các gia đình, người có công với cách mạng nhận được nhiều chế độ ưu đãi được trợ cấp thường xuyên, ưu tiên về nhà ở, chăm sóc sức khoẻ, vay vốn từ quỹ quốc gia giải quyết việc làm để phát triển sản xuất, các cơ sở sản xuất kinh doanh của thương, bệnh binh và người cả công được hỗ trợ.... Tỉnh còn có các cơ sở nuôi dưỡng thương binh, bệnh binh nặng, thân nhân liệt sĩ.

Phương pháp giải:

Em hãy đọc thông tin cho trước kết hợp hiểu biết cá nhân để trả lời câu hỏi.

Lời giải chi tiết:

a. Thông tin này đề cập đến chính sách hỗ trợ việc làm.

Việc này đem đến lợi ích cho người lao động nâng cao tay nghề, kỹ năng và kiến thức của họ, từ đó tìm được việc làm phù hợp, nâng cao thu nhập và cải thiện chất lượng cuộc sống. Điều này cũng góp phần vào sự phát triển kinh tế của xã hội.

b. Thông tin này đề cập đến chính sách về bảo hiểm y tế.

Việc này giúp chị H giảm bớt gánh nặng thanh toán chi phí khám chữa bệnh và được hỗ trợ một phần thu nhập để đảm bảo cuộc sống. Điều này cho thấy tầm quan trọng của việc tham gia bảo hiểm y tế, giúp người dân giảm thiểu rủi ro tài chính khi gặp phải sự cố về sức khỏe.

c. Thông tin này đề cập đến chính sách trợ giúp xã hội cụ thể là chính sách ưu đãi đối với hộ có công với cách mạng.

Điều này giúp họ nhận được sự chăm sóc ưu tiên về sức khỏe, nhà ở, vay vốn phát triển sản xuất. Từ đó giúp họ cải thiện chất lượng cuộc sống và là cách để xã hội biểu dương và đền đáp công lao của họ.

Luyện tập 3

Trả lời Luyện tập 3 trang 38 SGK GD Kinh tế và Pháp luật 12 KNTT

Em hãy kể tên và làm rõ vai trò của các chính sách an sinh xã hội cơ bản trong việc đảm bảo ổn định cuộc sống cho người dân nơi em đang sống.

Phương pháp giải:

Em hãy đọc thông tin cho trước kết hợp hiểu biết cá nhân để trả lời câu hỏi.

Lời giải chi tiết:

Một số chính sách an sinh xã hội cơ bản trong việc đảm bảo ổn định cuộc sống cho người dân tại địa phương:

Chính sách hỗ trợ việc làm: bằng cách tổ chức các hội chợ việc làm, mở các lớp dạy nghề cho thanh thiếu niên tại địa phương…

Chính sách về bảo hiểm xã hội và bảo hiểm y tế: hỗ trợ BHYT cho các trường hợp có hoàn cảnh khó khăn, người có công với cách mạng

Chính sách trợ giúp xã hội: chăm sóc người già neo đơn, trẻ mồ côi, quan tâm giúp đỡ đến người trường hợp khó khăn tại địa phương

Chính sách bảo đảm các dịch vụ xã hội cơ bản: mọi người dân đều có quyền tiếp cận các dịch vụ xã hội cơ bản như giáo dục, y tế, nhà ở, nước sạch, thông tin.

Luyện tập 4

Trả lời Luyện tập 4 trang 38 SGK GD Kinh tế và Pháp luật 12 KNTT

Em hãy nêu trách nhiệm của bản thân trong việc góp phần thực hiện các chính sách an sinh xã hội tại địa phương.

Phương pháp giải:

Em hãy đọc thông tin cho trước kết hợp hiểu biết cá nhân để trả lời câu hỏi.

Lời giải chi tiết:

Trách nhiệm của bản thân trong việc góp phần thực hiện các chính sách an sinh xã hội tại địa phương:

Tìm hiểu về các chính sách an sinh xã hội của địa phương, bao gồm đối tượng thụ hưởng, quyền lợi và nghĩa vụ của các bên liên quan; chia sẻ thông tin đến mọi người xung quanh

Tuân thủ các chính sách an sinh xã hội, bao gồm việc tham gia bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, và các chương trình hỗ trợ khác nếu đủ điều kiện.

Tham gia các chương trình tình nguyện, hoạt động thiện nguyện, hỗ trợ trực tiếp cho các đối tượng yếu thế như người nghèo, người già neo đơn, trẻ em mồ côi, v.v.

Vận dụng

Trả lời Vận dụng trang 38 SGK GD Kinh tế và Pháp luật 12 KNTT

Em hãy tìm hiểu một số chính sách an sinh xã hội ở địa phương và viết báo cáo thu hoạch thể hiện ý nghĩa của chính sách đó.

Phương pháp giải:

Em hãy đọc thông tin cho trước kết hợp hiểu biết cá nhân để trả lời câu hỏi.

Lời giải chi tiết:

Tham khảo: Chính sách hỗ trợ học sinh nghèo, cận nghèo vượt khó học tốt tại địa phương

Đối tượng thụ hưởng: Học sinh thuộc hộ nghèo, hộ cận nghèo đang theo học tại các trường tiểu học, THCS, THPT trên địa bàn.

Hình thức hỗ trợ:

Cấp học bổng cho học sinh có thành tích học tập tốt.

Hỗ trợ tiền mua sách giáo khoa, tài liệu học tập.

Hỗ trợ tiền ăn cho học sinh nội trú.

Cấp miễn phí hoặc giảm giá vé tàu xe cho học sinh đi học xa.

Ý nghĩa của chính sách:

Giúp đỡ học sinh nghèo, cận nghèo có hoàn cảnh khó khăn tiếp tục theo học

Động viên học sinh phấn đấu học tập

Góp phần thực hiện công tác xóa đói, giảm nghèo

Phát triển giáo dục