Bài 12. Quyền và nghĩa vụ của công dân trong bảo vệ, chăm sóc sức khỏe và bảo đảm an sinh xã hội - SGK Giáo dục kinh tế và pháp luật 12 Kết nối tri thức

Mở đầu

Trả lời câu hỏi Mở đầu trang 90 SGK GD Kinh tế và Pháp luật 12 KNTT

Em hãy kể một số quy định của pháp luật về quyền, nghĩa vụ của công dân trong bảo vệ, chăm sóc sức khỏe và bảo đảm an ninh xã hội.

Phương pháp giải:

Em hãy dựa vào hiểu biết cá nhân để trả lời câu hỏi

Lời giải chi tiết:

Quyền được bảo vệ sức khỏe, nghỉ ngơi, giải trí, rèn luyện thân thể

Quyền được khám bệnh, chữa bệnh kịp thời, hiệu quả, an toàn theo quy định của pháp luật

Quyền tham gia bảo hiểm y tế và hưởng các quyền lợi theo quy định của pháp luật

Quyền được hưởng trợ cấp xã hội, bảo hiểm xã hội  theo quy định của pháp luật

Nghĩa vụ giữ gìn vệ sinh cá nhân, tham gia phòng chống dịch bệnh

Nghĩa vụ tham gia bảo hiểm xã hội và đóng đầy đủ, đúng hạn phí bảo hiểm xã hội

Câu 1

Trả lời câu hỏi trang 92 SGK GD Kinh tế và Pháp luật 12 KNTT

Trong các trường hợp trên, chủ thể nào đã vi phạm quyền và nghĩa vụ của công dân trong bảo vệ, chăm sóc sức khỏe? Vì sao? Hành vi vi phạm đó có thể dẫn tới những hậu quả gì?

Phương pháp giải:

Em hãy đọc thông tin cho trước kết hợp hiểu biết cá nhân để trả lời câu hỏi.

Lời giải chi tiết:

Trong trường hợp 1, bệnh viện A đã vi phạm quyền và nghĩa vụ của công dân trong bảo vệ, chăm sóc sức khỏe vì đã từ chối chữa trị cho bà M vì lý do tình trạng bệnh quá nặng và thiếu bác sĩ, trang bị y tế. Hậu quả có thể dẫn đến những ảnh hưởng trực tiếp đến sức khoẻ bà M, bỏ qua thời điểm vàng để chữa trị nặng hơn có thể dẫn đến tử vong.

Trong trường hợp 2, anh H đã vi phạm quyền và nghĩa vụ của công dân trong bảo vệ, chăm sóc sức khỏe. Anh H đã thực hiện đúng quyền được bảo vệ, chăm sóc sức khỏe nhưng anh lại không thực hiện nghĩa vụ tôn trọng nhân viên y tế khi tức giận và có những lời nói tiêu cực xúc phạm các nhân viên bệnh viện. Hậu quả của hành động này có thể ảnh hưởng đến an ninh trật tự trong bệnh viện, tạo ra môi trường tiêu cực cho các nhân viên y tế và những bệnh nhân khác.

Câu 2

Trả lời câu hỏi 1 trang 95 SGK GD Kinh tế và Pháp luật 12 KNTT

Trong thông tin trên, quyền được bảo đảm an sinh xã hội của công dân được thể hiện như thế nào? Theo em, công dân có những quyền gì trong bảo đảm an sinh xã hội?

Phương pháp giải:

Em hãy đọc thông tin cho trước kết hợp hiểu biết cá nhân để trả lời câu hỏi.

Lời giải chi tiết:

Mọi công dân không phân biệt giới tính, tôn giáo, tín ngưỡng, dân tộc, trình độ đều có quyền được đảm bảo an sinh xã hội; không ai bị kì thị, phân biệt đối xử vì bất kì lí do gì. Cụ thể:

Được bảo đảm an sinh xã hội

Được bình đẳng trong bảo đảm an sinh xã hội

Được tham gia và hưởng các chế độ bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp, trợ cấp xã hội

Được tiếp cận, tìm hiểu các thông tin về an sinh xã hội

Được khiếu nại, tố cáo các hành vi vi phạm quy định của pháp luật về an sinh xã hội

Câu 3

Trả lời câu hỏi 2 trang 95 SGK GD Kinh tế và Pháp luật 12 KNTT

Trong các trường hợp trên, chủ thể nào đã vi phạm quyền và nghĩa vụ của công dân trong bảo đảm an sinh xã hội? Vì sao? Hành vi vi phạm đó có thể dẫn tới những hậu quả gì?

Phương pháp giải:

Em hãy đọc thông tin cho trước kết hợp hiểu biết cá nhân để trả lời câu hỏi.

Lời giải chi tiết:

Trong trường hợp trên, gia đình bà M và ông H đã vi phạm quyền và nghĩa vụ của công dân trong bảo đảm an sinh xã hội. Gia đình bà M có quyền được đảm bảo an sinh xã hội tuy nhiên lại cố tình kê khai mức thiệt hại lớn hơn thực tế để trục lợi, đây là hành vi vi phạm pháp luật. Ông H biết về việc gia đình bà M kê khai sai nhưng vẫn bỏ qua cũng là vi phạm nghĩa vụ của cán bộ chức năng trong bảo đảm an sinh xã hội. Hậu quả của việc này có thể gây bức xúc trong quần chúng, không đảm bảo chế độ bình đẳng trong an sinh xã hội, thất hại kinh tế cho nhà nước. Gia đình bà M và ông H sẽ phải chịu thiệt hại và các hình thức xử phạt phù hợp.

Luyện tập 1

Trả lời câu hỏi Luyện tập 1 trang 95 SGK GD Kinh tế và Pháp luật 12 

Theo em, chủ thể trong trường hợp sau sẽ có những quyền, nghĩa vụ gì khi khám bệnh, chữa bệnh tại bệnh viện?

Gần đây, anh H thường xuyên bị đau đầu không rõ nguyên nhân nên đã tới bệnh viện tỉnh A để thăm khám và phát hiện có một khối u nhỏ ở não. Sau khi được các bác sĩ giải thích về tình trạng sức khoẻ của mình và tư vấn về các phương pháp điều trị phù hợp, anh H quyết định nhập viện để phẫu thuật tách bỏ khối u, tránh những ảnh hưởng xấu trong tương lai.

Phương pháp giải:

Em hãy đọc thông tin cho trước kết hợp hiểu biết cá nhân để trả lời câu hỏi.

Lời giải chi tiết:

Chủ thể trong trường hợp này là anh H có quyền:

Được thăm khám, chữa bệnh tại cơ sở y tế (bệnh viện A)
Được tư vấn, giải thích về tình trạng sức khoẻ và phương pháp chữa bệnh

Được tự quyết định nhập viện để phẫu thuật

Được bảo đảm quyền riêng tư, bí mật về tình trạng sức khoẻ.

Anh H còn có nghĩa vụ:

Thực hiện các quy định của bệnh viện

Tôn trọng người làm việc tại cơ sở y tế

Tuân thủ hướng dẫn của các bác sĩ trong quá trình khám bệnh, chữa bệnh

Luyện tập 2

Trả lời câu hỏi Luyện tập 2 trang 95 SGK GD Kinh tế và Pháp luật 12 KNTT

Em hãy xác định các quyền, nghĩa vụ trong bảo vệ, chăm sóc sức khoẻ và bảo đảm an sinh xã hội mà các chủ thể trong những trường hợp sau đã vi phạm. Nêu hậu quả của các hành vi vi phạm đó.

a. Bà C phát hiện cơ thể mình xuất hiện một số triệu chứng mắc bệnh bệnh truyền nhiễm nhưng không thông báo với cán bộ y tế ở địa phương mà tự mua thuốc về chữa trị. Đồng thời, bà vẫn xuất hiện ở những nơi đông người như trường học, khu công nghiệp, trung tâm thương mại mà không thực hiện bất kì phương pháp bảo hộ nào.

b. Sau khi kết thúc 2 tháng thử việc, ông V liên tục đưa ra nhiều lí do khác nhau để trì hoãn việc ký hợp đồng và đóng bảo hiểm y tế, bảo hiểm xã hội cho người lao động theo quy định của pháp luật. Đồng thời, ông V cũng không đầu tư trang bị bảo hộ lao động cho các công nhân làm việc trong xưởng sản xuất để đảm bảo an toàn và sức khỏe cho họ.

Phương pháp giải:

Em hãy đọc thông tin cho trước kết hợp hiểu biết cá nhân để trả lời câu hỏi.

Lời giải chi tiết:

 a. Bà C đã vi phạm quyền, nghĩa vụ trong bảo vệ, chăm sóc sức khỏe:

Không tuân thủ quy định về phòng bệnh khi không thông báo cho cán bộ y tế về tình trạng sức khoẻ của mình khi có triệu chứng mắc bệnh truyền nhiễm

Không tôn trọng quyền được bảo vệ, chăm sóc sức khỏe của người khác khi tiếp tục xuất hiện ở những nơi đông người mà không thực hiện bất kì phương pháp bảo hộ nào

Hậu quả của việc làm này có thể làm dịch bệnh lây lan trong cộng đồng, ảnh hưởng đến xã hội.

b. Ông V đã vi phạm quyền, nghĩa vụ trong việc bảo đảm an sinh xã hội:

Trì hoãn việc ký hợp đồng và đóng bảo hiểm y tế, bảo hiểm xã hội cho người lao động.

Không đầu tư trang bị bảo hộ lao động cho các công nhân làm việc trong xưởng sản xuất để đảm bảo an toàn và sức khỏe cho họ.

Hậu quả là làm ảnh hưởng đến quyền được bảo đảm an ninh xã hội của người lao động, ảnh hưởng trực tiếp đến sức khoẻ và tính mạng của họ trong quá trình làm việc.

Luyện tập 3

Trả lời câu hỏi Luyện tập 3 trang 96 SGK GD Kinh tế và Pháp luật 12 KNTT

Nếu là chủ thể trong các tình huống sau, em sẽ làm gì để thực hiện tốt các quy định của pháp luật về quyền và nghĩa vụ của công dân trong bảo vệ, chăm sóc sức khoẻ và bảo đảm an sinh xã hội?

a. Chị M bị nhân viên y tế quấy rối khi khám bệnh.

b. Bạn V phát hiện chị gái mình đăng tin kêu gọi hỗ trợ người nghèo trên mạng xã hội để trục lợi.

c. Nhân viên Y không được chủ doanh nghiệp đóng bảo hiểm y tế, bảo hiểm xã hội như đã thoả thuận.

d. Các bạn cùng lớp đùa giỡn, gây ồn ào khi đến bệnh viện thăm B

Phương pháp giải:

Em hãy đọc thông tin cho trước kết hợp hiểu biết cá nhân để trả lời câu hỏi.

Lời giải chi tiết:

a. Nếu em là chị M em sẽ khiếu nại, tố cáo lên ban quản lý cơ sở y tế, cơ quan chức năng để ngăn chặn hành vi xấu này tránh ảnh hưởng đến môi trường khám bệnh.

b. Nếu em là bạn V em sẽ khuyên nhủ chị mình ngừng ngay hành vi trục lợi, trả tiền cho những nhà hảo tâm đã quyên góp. Nếu không khuyên được em sẽ thông báo đến bố mẹ và cơ quan chức năng để ngăn chặn hành vi này.

c. Nếu em là Y em sẽ trao đổi trực tiếp với chủ doanh nghiệp để được đóng bảo hiểm y tế, bảo hiểm xã hội như đã thoả thuận. Nếu trao đổi không thành công em sẽ thông báo với cơ quan chức năng để xử lý theo pháp luật.

d. Nếu em là B em sẽ nhắc nhở các bạn tôn trọng quy định bệnh viện và quyền được bảo vệ, chăm sóc sức khỏe của người khác bằng cách nói nhỏ, giữ trật tự.

Vận dụng

Trả lời câu hỏi Vận dụng trang 96 SGK GD Kinh tế và Pháp luật 12 KNTT

Em hãy tìm hiểu các hoạt động thực hiện quyền bảo vệ, chăm sóc sức khỏe và bảo đảm an sinh xã hội ở trường em và nêu cảm nghĩ của em về các hoạt động đó

Phương pháp giải:

Em hãy đọc thông tin cho trước kết hợp hiểu biết cá nhân để trả lời câu hỏi.

Lời giải chi tiết:

Ở trường nhiều hoạt động đã được tổ chức để thực hiện quyền bảo vệ, chăm sóc sức khoẻ và bảo đảm an sinh xã hội cho học sinh ví dụ như:

Tổ chức mua bảo hiểm y tế cho toàn bộ học sinh

Tổ chức khám sức khỏe định kỳ hằng năm

Tổ chức các buổi học giáo dục sức khoẻ

Những việc làm trên giúp em và các bạn được thực hiện quyền bảo vệ, chăm sóc sức khỏe và bảo đảm an sinh xã hội. Ngoài ra em còn hiểu thêm về nghĩa vụ của mình trong việc bảo vệ, chăm sóc sức khỏe và bảo đảm an sinh xã hội.