Mắt sói (Đa-ni-en Pen-nắc)

Tác giả

1. Tiểu sử

- Đa-ni-en Pen-nắc (1944), là nhà văn lớn người Pháp.

2. Sự nghiệp

- Thời thơ ấu, ông đã theo gia đình sống ở châu Âu, châu Á, châu Phi. Trải nghiệm phong phú từ cuộc sống luôn chuyển dịch ấy đã trở thành chất liệu quan trọng trong sáng tác của ông sau này.

- Đa-ni-en Pen-nắc thành công với nhiều thể loại: tiểu luận, tự truyện, tiểu thuyết, truyện tranh, kịch bản phim,… Một số tác phẩm nổi tiếng viết cho thiếu nhi của ông đã được dịch sang tiếng Việt: Cún bụi đời (1982); Mắt soi (1984); Nỗi buồn thời cắp sách (2007)…

Sơ đồ tư duy tác giả Đa-ni-en Pen-nắc:

Tác phẩm

1. Tìm hiểu chung

a. Xuất xứ

- Trích Mắt sói – một trong những tác phẩm kinh điển của văn học thiếu nhi Pháp và đã được dịch ra nhiều thứ tiếng trên thế giới.

- Tóm tắt tiểu thuyết Mắt sói – tiểu thuyết ngắn gồm bốn chương:

+ Chương 1 kể về cuộc gặp gỡ kì lạ giữa cậu bé tên là Phi Châu và Sói Lam ở vườn bách thú. Sói Lam chỉ còn một mắt. Con mắt kia của nó đã bị mất trong một cuộc giao tranh với con người. Con sói và cậu bé nhìn nhau bằng một mắt trong khu vườn thú vắng vẻ và yên lặng.

+ Chương 2 là mạch truyện về nhân vật Sói Lam. Cậu bé Phi Châu nhìn sâu vào mắt Sói Lam và câu chuyện của gia đình nhà sói đã hiện lên trong con mắt ấy. Câu chuyện được kể ở ngôi thứ ba nhưng có lúc được chuyển sang ngôi thứ nhất qua lời của nhân vật Sói Lam. Sói Lam kể về những cuộc trốn chạy các toán đi săn của gia đình nhà sói nơi Bắc Cực xa xôi, lạnh giá.

+ Chương 3 chuyển sang mạch truyện về nhân vật Phi Châu. Sói Lam nhìn sâu vào mắt Phi Châ và câu chuyện của cậu bé đã hiện ra với hành trình mưu sinh nhọc nhằn trên khắp châu Phi. Sau vụ tai nạn xe buýt, cậu bé đã được mẹ Bia, cha Bia cứu sống, chăm sóc và sống cùng họ ở Châu Phi Xanh. Cây cối ở Châu Phi Xanh bị con người tàn phá ngày càng nhiều và hạn hán nghiêm trọng đã xảy ra. Vì thế, gia đình Phi Châu phải rời bỏ vùng đất này đến “Thế Giới Khác”.

+ Chương 4 kể về việc gia đình Phi Châu chuyển đến thành phố và cha Bia được làm việc trong sở thú. Mẹ Bia rất lo lắng vì vài tháng nay một con mắt của Phi Châu đã nhắm lại. Con mắt của Sói đã lành từ lâu, song nó nghĩ trong cái vườn bách thú buồn thiu này, chỉ cần nhìn bằng một mắt là quá đủ. Nhưng bây giờ Sói đã có Phi Châu làm bạn. Sói nhìn ra thế giới xung quanh với những người bạn và các loài cây tràn ngập lối đi. Nó nghĩ hình ảnh tươi đẹp này đáng nhìn bằng hai mắt. Vì thế, “nháy một cái”, mí mắt của sói mở ra và “nháy một cái”, mí mắt của cậu bé mở ra.

b. Bố cục: 2 phần

- Phần 1 (từ đầu đến “Mà tên cậu là gì nhỉ?”): Mắt sói

- Phần 2 (còn lại): Mắt người

c. Thể loại: tiểu thuyết

d. Phương thức biểu đạt: tự sự kết hợp miêu tả, biểu cảm

e. Tóm tắt

Khi Sói Lam và Phi Châu nhắm một mắt lại và nhìn vào sâu thẳm trong mắt nhau, Phi Châu đã nhìn thấy cuộc đời của Sói Lam trước khi bị bắt vào sở thú. Sói Lam được sinh ra ở vùng Bắc cực lạnh giá, có mẹ là Sói Hắc Hỏa, cùng với sáu người anh em, trong đó có em Sói Ánh Vàng. Vào một đêm nọ, toán thợ săn lại tìm để bắt gia đình Sói. Vì bản tính tò mò muốn biết con người trông ra sao nên Sói Ánh Vàng đã trốn mẹ và anh em rồi đến nơi dựng lều của toán thợ săn. Sói Lam đêm đó chợt tỉnh giấc, vội vã đuổi theo em mình. Đến nơi, nó thấy Ánh Vàng đang bị nhốt trong lưới còn con người đang reo hò mừng rỡ vì bắt được nó. Sói Lam chỉ còn cách xông lên cắn đứt lưới nhốt Ánh Vàng để cho em chạy còn mình thì bị bắt thay em. Và cứ thế Sói Lam bị đưa đến các vườn thú trong suốt mười năm qua. Khi Sói Lam nhìn vào mắt Phi Châu, nó thấy được cuộc sống lang thang đây khổ cực của cậu bé. Phi Châu đến từ châu Phi nóng nực và khô cằn. Do chiến tranh xảy ra, cậu phải xa gia đình của mình và đi theo gã Toa lái buôn. Từ đây cậu kết bạn được với chú lạc đà tên Hàng Xén. Nhưng rồi một buổi sáng nọ, Hàng Xén bị bán đi ở một nơi nào đó trong thành phố còn cậu bị bán cho Vua Dê và trở thành một người chăn dê và cừu. Nhờ vào trí thông minh của mình cùng với sự yêu thương động vật, cậu đã trở thành một người chăn dê và cừu giỏi, được Vua Dê giữ lại làm việc hai năm. Cậu còn kết bạn được với Báo, trở thành đôi bạn thân thiết không tách rời và được Báo giúp chăn dê cùng cừu.

2. Giá trị nội dung, nghệ thuật

a. Giá trị nội dung

- Cuộc đời của Sói Lam và Phi Châu bị đối xử tàn nhẫn bởi con người và tìm thấy tình yêu và sự đoàn kết trong nhau cũng như với các loài động vật khác

- Câu chuyện xoay quanh mối quan hệ giữa Sói Lam và Phi Châu 

- Cảnh báo về tình trạng tàn ác, phân biệt đối xử của con người đối với các loài động vật

b. Giá trị nghệ thuật

- Sử dụng đặc sắc nghệ thuật miêu tả nhân vật 

- Xây dựng cốt truyện thú vị, cuốn hút, có tính liên kết giữa các chương trong tác phẩm

Sơ đồ tư duy văn bản Mắt sói: