Bài 26. Lipid và chất béo trang 71, 72 SBT Khoa học tự nhiên 9 Chân trời sáng tạo

26.1

Phát biểu nào sau đây đúng?

A. Lipid là chất béo

B. Lipid là tên gọi chung cho mỡ động vật, dầu thực vật.

C. Lipid là sản phẩm của phản ứng ester hóa giữa glycerol và các acid béo

D. Lipid là những hợp chất hữu cơ có trong tế bào sống, không hòa tan trong nước nhưng tan tốt trong xăng, benzene, ...

Phương pháp giải:

sử dụng tính chất của chất béo. 

Lời giải chi tiết:

Đáp án D

26.2

Phát biểu nào sau đây đúng?

A. Chất béo là hydrocarbon mạch hở, không phân nhánh

B. Sáp ong là một loại chất béo tự nhiên

C. Lipid ở dạng rắn là mỡ động vật

D. Chất béo lỏng là một số dầu thực vật, dầu động vật

Phương pháp giải:

Sử dụng tính chất của chất béo.

Lời giải chi tiết:

Đáp án D

26.3

Mẫu chất nào sau đây không chứa chất béo?

A. Dầu dừa

B. Mỡ gà

C. Dầu hỏa

D. Mỡ lợn

Phương pháp giải:

Sử dụng tính chất của chất béo.

Lời giải chi tiết:

Đáp án C

26.4

Cho các nhận định sau:

(a) Các chất béo lỏng đều có nguồn gốc từ dầu thực vật

(b) Chất béo rắn đều có nguồn gốc từ động vật

(c) Có thể dùng xăng để làm sạch vết dầu ăn bám trên quần áo

(d) Xà phòng có thể được sản xuất tại nhà từ dầu dừa

(e) Chất béo là chất lỏng hoặc rắn, nhẹ hơn nước, không tan trong nước và phản ứng được với dung dịch NaOH ở nhiệt độ thường

Số nhận định đúng là

A. 2                       B. 3                        C. 4                        D. 5

Phương pháp giải:

sử dụng tính chất của chất béo.

Lời giải chi tiết:

Đáp án B

a) sai, chất béo lỏng có thể có nguồn gốc từ động vật.

b) sai, chất béo rắn có thể có nguồn gốc từ thực vật.

c) đúng

d) đúng

e) đúng

26.5

Để làm sạch vết dầu ăn bám vào quần áo, ta có thể chọn các cách sau:

a) Tẩy bằng xăng

b) Giặt bằng xà phòng

c) Tẩy bằng cồn 96^o

d) Tẩy bằng giấm đậm đặc

Hãy cho biết cách nào đúng, cách nào sai trong những cách nêu trên

Phương pháp giải:

Dựa vào tính chất của xà phòng.

Lời giải chi tiết:

a) đúng. Do chất béo có thể dùng xăng để làm sạch

b) đúng

c) sai. Vì cồn sẽ bay hơi rất nhanh

d) sai. Giấm đặc không dùng để tẩy rửa

26.6

Phát biểu nào đúng, phát biểu nào sai trong các phát biểu sau đây?

a) Các chất béo đều là chất rắn không tan trong nước

b) Chất béo không tan trong nước, nhưng tan nhiều trong dung môi hữu cơ

c) Dầu ăn và dầu bôi trơn có cùng thành phần nguyên tố

d) Chất béo là ester của glycerol với các acid

Phương pháp giải:

Dựa vào tính chất vật lí của chất béo.

Lời giải chi tiết:

a) sai. Vì không phải chất béo nào cũng là chất rắn

b) đúng

c) sai. Vì dầu bôi trơn có cấu tạo là C_xH_y

d) sai. Vì chất béo là ester của glycerol với các acid béo

26.7

Hoàn thành các câu sau đây bằng cách điền những cụm từ thích hợp vào chỗ trống

a) Chất béo có thành phần nguyên tố gồm (1) ..., nên chất béo thuộc loại (2) ...

b) Chất béo (3) ... được trong nước nhưng (4) ... được trong xăng, dầu hỏa

c) Khi đun nóng chất béo với dung dịch sodium hydroxide sẽ thu được (5) ... và (6) ...

d) Lipid là những hợp chất hữu cơ phức tạp, gồm những chất: (7) ...

e) Lipid cung cấp và tích lũy (8) ... cho cơ thể, lipid hòa tan được các vitamin  (9) ...

g) Một số quốc gia (Hoa Kì, Úc, ...) tái chế dầu thực vật đã qua sử dụng để (10) ...

Phương pháp giải:

Dựa vào tính chất của chất béo.

Lời giải chi tiết:

Đáp án:

1) C, H, O

2) Dẫn xuất hydrocarbon

3) không tan

4) tan

5) xà phòng

6) glyxerol

7) hỗn hợp nhiều ester của glyxerol với các acid béo

8) năng lượng

9) A,D,E,K

10) nhiên liệu xanh

26.8

Hãy giới thiệu một số chất béo có thể dùng để sản xuất xà phòng mà em biết. Để tạo ra 306 g xà phòng thì cần tối thiểu bao nhiêu gam tristearin và bao nhiêu gam NaOH? Biết hiệu suất của phản ứng đạt 95%.

Phương pháp giải:

Dựa vào tính chất hóa học của chất béo.

Lời giải chi tiết:

Mỡ lợn có thể dùng để sản xuất xà phòng.

n _{xà phòng (C17H35COONa)} = \(\frac{{306}}{{306}} = 1mol\)

PTHH: (C₁₇H₃₅COO)₃C₃H₅ + 3NaOH \( \to \)3C₁₇H₃₅COONa + C₃H₅(OH)₃

                                                                              1

n _tristearin = \(\frac{1}{3}:95\%  = \frac{{20}}{{57}}mol\)

m _tristearin = \(\frac{{20}}{{57}}.890 = 312,28g\)

26.9

X là chất béo đơn giản có khối lượng phân tử bằng 806 amu. Hãy viết công thức cấu tạo thu gọn của X và liệt kê một số loại chất béo trong tự nhiên có chứa X.

Phương pháp giải:

Dựa vào phân tử khối của X.

Lời giải chi tiết:

Công thức cấu tạo thu gọn của X là: (C₁₅H₃₁COO)₃C₃H₅.

Một số loại chất béo trong tự nhiên có chứa X là: dầu dừa, mỡ lợn.

26.10

Y là một loại chất béo ở thể rắn, dạng kết tinh, màu trắng, có khối lượng phân tử bằng 890 amu. Tìm hiểu qua tài liệu học tập, em hãy cho biết Y có thể điều chế từ acid béo nào và nêu một số ứng dụng quan trọng của Y.

Phương pháp giải:

Dựa vào phân tử khối của Y.

Lời giải chi tiết:

Công thức cấu tạo thu gọn của Y là: (C₁₇H₃₅COO)₃C₃H₅.

Chất béo Y có thể điều chế từ stearic acid.

Ứng dụng: sản xuất xà phòng.

26.11

Hãy trình bày một số biện pháp sử dụng chất béo trong chế độ ăn hàng ngày để giữ sức khỏe tốt.

Phương pháp giải:

Dựa vào chế độ dinh dưỡng.

Lời giải chi tiết:

Bổ sung các loại thực phẩm có chứa nhiều loại chất béo khác nhau.

26.12

Potassium stearate được sử dụng chủ yếu trong mĩ phẩm và các sản phẩm chăm sóc da, ... Một cơ sở sản xuất dùng 1,78 tấn chất béo thì sẽ sản xuất được bao nhiêu tấn potassium stearate? Biết hiệu suất của quá trình này đạt 60%.

Phương pháp giải:

Dựa vào Phương pháp sản xuất xà phòng.

Lời giải chi tiết:

PTHH:

(C₁₇H₃₅COO)₃C₃H₅ + 3KOH \( \to \)        3C₁₇H₃₅COOK + C₃H₅(OH)₃

                   890g                                        3.322g

                 1,78 tấn                   \(\frac{{1,78.3.322}}{{890}}.60\%  = 1,1592\tan \)