Giải bài Nhật kí Đặng Thùy Trâm trang 28 sách bài tập văn 12 - Cánh diều

Câu 1

Trả lời Câu hỏi 1 trang 28 SBT Văn 12 Cánh diều

Dòng nào sau đây nêu sát nhất chủ đề của văn bản?

A. Công việc của thế hệ trẻ thời chiến tranh.

B. Cuộc sống của thế hệ trẻ thời chiến tranh.

C. Lòng yêu nước của thế hệ trẻ thời chiến tranh.

D. Mong ước của thế hệ trẻ thời chiến tranh.

Phương pháp giải:

Đọc tác phẩm và chọn đáp án

Lời giải chi tiết:

C

Câu 2

Trả lời Câu hỏi 2 trang 29 SBT Văn 12 Cánh diều

Thông tin nào dưới đây không phải là đặc điểm thể loại của văn bản trên?

A. Cốt truyện và nhân vật hoán toàn hư cấu.

B. Ghi chép theo thứ tự ngày tháng.

C. Sử dụng hình thức trần thuật ngôi thứ nhất.

D. Sự kiện có thực mà người viết tham gia.

Phương pháp giải:

Đọc tác phẩm

Lời giải chi tiết:

A

Câu 3

Trả lời Câu hỏi 3 trang 29 SBT Văn 12 Cánh diều

Câu văn nào dưới đây sử dụng thủ pháp miêu tả?

A, Và với những học sinh, mình cũng đã đem lại những điều quý giá trong lý luận về y học.

B. Đôi mắt người thương binh hôm nào đau nhức tưởng như bỏ hôm nay cũng đã sáng lại một phần.

C. Con vẫn là một chiến sĩ trong cuộc chiến đấu này,

D. Thêm một tuổi đời, vậy là cái tuổi ba mươi đâu còn xa nữa.

Phương pháp giải:

Đọc các câu văn và chỉ ra câu văn nào là miêu tả.

Lời giải chi tiết:

B

Câu 4

Trả lời Câu hỏi 3 trang 29 SBT Văn 12 Cánh diều

Dòng nào dưới đây nêu đúng các đặc điểm ngôn ngữ của văn bản trên?

A. Ngôn ngữ trang trọng và ngôn ngữ thân mật.

B. Ngôn ngữ thân mật và ngôn ngữ giễu nhại.

C. Ngôn ngữ thông tục và ngôn ngữ suồng sã.

D. Ngôn ngữ trang trọng và ngôn ngữ quy phạm.

Phương pháp giải:

Đọc văn bản.

Lời giải chi tiết:

A

Câu 5

Trả lời Câu hỏi 5 trang 29 SBT Văn 12 Cánh diều

Tính phi hư cấu của đoạn trích Nhật kí Đặng Thuỳ Trâm được thể hiện ở những yếu tố nào? Điều đó có tác dụng gì đối với nội dung của văn bản?

Phương pháp giải:

Xem lại kiến thức về tính phi hư cấu và tìm những chi tiết thể hiện tính phi hư cấu trong đoạn trích.

Lời giải chi tiết:

- Tính phi hư cấu được thể hiện ở những sự kiện có thực ( về thời gian, địa điểm, …) mà người viết đã trực tiếp tham gia và chứng kiến. Trong đoạn trích Nhật kí Đặng Thùy Trâm, yếu tố phi hư cấu được thể hiện:

- Những sự kiện được ghi chép đều có ngày tháng cụ thể: ngày 20/7/1968, ngày 1/1/1970..

- Miêu tả chính xác những con người và sự kiện có thực:

+ Nhân vật: Thuận, Liên, ... đều là nhân vật có thực

+ Tập “Nhật kí Đặng Thùy Trâm” đã ghi lại những trải nghiệm, cảm nhận của chị trong quá trình hoạt động cách mạng kháng chiến chống Mỹ 

- Tính phi hư cấu có tác dụng:

+ Tăng tính chân thực: Tính phi hư cấu giúp tăng tính chân thực cho văn bản, giúp người đọc cảm nhận được sự thật về cuộc sống, con người và sự kiện

+ Tạo sự liên kết mạnh mẽ giữa người đọc và người viết: Khi người đọc biết rằng những gì họ đang đọc là sự thật, họ có thể cảm thấy mình có một sự liên kết mạnh mẽ hơn với người viết

+ Tạo độ tin cậy: Tính phi hư cấu giúp tạo độ tin cậy cho người đọc, khi họ biết rằng những gì họ đang đọc là sự thật

+ Tạo sự thấu hiểu: Tính phi hư cấu giúp người đọc thấu hiểu hơn về cuộc sống, con người và sự kiện.

Câu 6

Trả lời Câu hỏi 6 trang 29 SBT Văn 12 Cánh diều

Hãy chỉ ra một đoạn văn sử dụng kết hợp thủ pháp miêu tả với trần thuật trong văn bản. Việc kết hợp các thủ  pháp đó có tác dụng gì với nội dung của văn bản?

Phương pháp giải:

Đọc kĩ tác phẩm, lựa chọn các ý chính cho tóm tắt

Lời giải chi tiết:

Nhật kí Đặng Thùy Trâm là những dòng ghi chép hàng ngày về cuộc sống nơi tuyến đầu chống Mỹ cứu nước của bác sĩ Đặng Thùy Trâm. Vì vậy, thủ pháp miêu tả với trần thuật xuất hiện khá nhiều trong tác phẩm. Cụ thể, trong đoạn đầu của văn bản:

“ Những ngày bận rộn trong công tác dồn dập, thương nặng, người ít, mọi người trong bệnh xá đều hết sức vất vả. Riêng mình, trách nhiệm càng nặng nề hơn bao giờ hết, mỗi ngày làm việc từ sáng tinh mơ cho đến đêm khuya. Khối lượng công việc quá lớn mà người không có nên một mình mình vừa phải phụ trách bệnh xá, vừa lo điều trị, vừa giảng dạy. Vô cùng vất vả và cũng còn nhiều khó khăn trong công việc, nhưng hơn bao giờ hết mình cảm thấy rằng mình đã đem hết tài năng, sức lực của mình….trong công tác bên giường bệnh.”

- Tác dụng của việc sử dụng kết hợp thủ pháp:

+ Gíup việc miêu tả sự kiện và nhân vật trong nhật kí hiện lên sinh động: là những dòng nhật kí hàng ngày của bác sĩ Đặng Thùy Trâm về công việc chữa trị các thương binh nơi chiến  trường

+ Khắc họa khung cảnh chiến đấu ác liệt nơi chiến trường với biết bao nhiêu chiến sĩ đã bị thương nặng

+ Qua đó, góp thể hiện tính cách nhân vật: là một bác sĩ luôn hết mình vì công việc cứu chữa bệnh nhân và luôn cống hiến hết tài năng, sức lực của bản thân cho cách mạng.

Câu 7

Trả lời Câu hỏi 7 trang 29 SBT Văn 12 Cánh diều

Theo em, văn bản trên có ý nghĩa như thế nào đối với thế hệ trẻ ngày nay?

Phương pháp giải:

Đọc kĩ tác phẩm, lựa chọn các ý chính cho tóm tắt.

Lời giải chi tiết:

Theo em, văn bản có ý nghĩa đối với thế hệ trẻ ngày nay:

- Bài học về tinh thần yêu nước và lòng kiên cường: Nhật kí Đặng Thùy Trâm chứa đựng cả một bầu trời kí ức huy hoàng của dân tộc và trên hết là thái độ sống cống hiến, tích cực của cô gái trẻ - đại diện cho thế hệ thanh niên tri thức thời bấy giờ. Cô đã tạm biệt gia đình, bạn bè, để đến nơi xa xôi, đầy hiểm nguy, góp sức mình trong những ngày tháng gian nan nhất để mong một ngày tự do, hòa bình đến với đất nước

- Bài học về sự hi sinh và lòng dũng cảm: Nhật kí Đặng Thùy Trâm đã phơi bày thực tế tàn khốc của cuộc chiến tranh chống Mỹ. Cuốn sách giống như một thước phim đen trắng nhưng vô cùng sống động kể lại những trận đánh ác liệt của quân và dân ta. Đặng Thùy Trâm, như bao chàng trai, cô gái Việt Nam trong thời chiến, đã anh dũng, hy sinh vì độc lập tự do

- Bài học về sự nhân văn và tình yêu cuộc sống: Nhật kí Đặng Thùy Trâm là những ghi chép hàng ngày của một người nữ bác sĩ về cuộc sống của chị nơi chiến tuyến. Cuốn nhật kí là thời giới riêng của người trí thức nhạy cảm mà không yếu đuối, tha thiết với cuộc sống mà không hề sợ hãi trước những gian nan. 

Những bài học này giúp thế hệ trẻ hiểu rõ hơn về lịch sử, biết trân trọng hòa bình và tự do mà tổ tiên đã hi sinh để đạt được. Đồng thời, những giá trị mà Nhật kí Đặng Thùy Trâm mang lại còn giúp thế hệ trẻ ngày nay học hỏi được tinh thần kiên cường, lòng yêu nước và tình yêu cuộc sống.

Câu 8

Trả lời Câu hỏi 8 trang 29 SBT Văn 12 Cánh diều

Đọc văn bản sau và thực hiện các yêu cầu bên dưới:

“22.11.1971”

[…] Những ngọn nến nhấp nháy trên sườn đồi là lô cốt địch. Còn những bản đen ngòm kia là thằng Mỹ- Hãy cho chúng no đòn.. Đồng đã đi qua mùa gặt. Hương lúa chia đều khắp các nhà và trăng lên sớm cho sân kho nhộn nhịp. Rơm còn phơi đầy trên ruộng, rơm gác lên đống rạ, mềm đi vì sương sớm… Dạo mới đến đây, rừng thả hạt dẻ lăn lách tách trên đồi. Còn bây giờ, lại mùa hoa dẻ. Hoa dẻ rừng trắng pha vàng như hoa nhãn, như hoa hồng bì… Cả rừng như mở ra cho vô vàn mùi hoa lạ lùng thì thào cùng anh bộ đội.

Đàn dê đi lẫn trong vạt cây thấp, cây mùa lá xanh mềm như nhung, cây khế rừng lá tím… Tiếng chuông thơ ngây trên cổ lũ dê rung lên bỡ ngỡ, tưởng chừng như giọt nhựa ứ ra và cuộn thành giọt, rơi từ tốn. Đó là những ống đếm thời gian của rừng già…

Đêm rủ bức màn lốm đốm sáng, đồi chìm vào vào chân mây, đất và trời bị xoá nhoà ranh giới… Còn anh bộ đội thì hồi hộp đợi chờ. Lần bắn thứ hai trong đời lính.

Anh hãy nghĩ: Kia đúng là thằng Mỹ, là kẻ thù và ghìm súng vào ngực nó. Đừng lo bắn vào quả tim người, chúng nó chẳng có tim đâu!

Anh hãy nghĩ: Cuộc sống yên lành và ngân nga như lời thơ kia bị cào xé bởi ánh lửa ghê tởm trước mắt anh.

Hãy đứng trong chiến hào của đời mà bắn!

Sương dày nên đạn chưa căng. Tiếng nổ không chát chúa mà âm âm. Đèn vỡ tung, đạn xuyên qua pháo đầu, đạn phá rách toang bia. Phải như thế, mới hả căm thù!

Thủ trưởng bảo: Ta bắn giỏi không phải như anh chàng trong: “Hoa diếp dại”. Đạo đức cách mạng của người Việt Nam khác thế.

Tự hào lắm, khi được lang thang trên mảnh đất Mẹ hiền này và bảo vệ nó. Còn ai hạnh phúc hơn ta nữa. Trang sách của cuộc đời chưa mở cho ra, nhưng mới ghé mắt nhìn, ta đã ngây ngất cả người…

23.11.1971

Sắp từ biệt đây rồi… Một ngày lặng gió, nhưng lá bạch đàn vẫn líu ríu ở đầu cây. Ôi, Tân Yên, vùng đồi trung du của dân ca quan họ, của tấm lòng cởi mở chân tình…

Tới đây từ 1.10, thế mà đã gần hai tháng. Hai tháng đi qua cái cửa tre quen thuộc, cái thanh tre chống khung cửa dưới dốc, cái hàng rào dứa khi mình đến, còn lưu lại vài quả chín vàng, thơm lựng…

Ta muốn thăm lại thị trấn Nhã Nam, quả bàng chín rụng, thăm hòm thư của bưu điện giấu một niềm tâm sự, một lời thủ thỉ… Ta muốn lại ngồi trong quán nước, gặp bà hàng nhai trầu bõm bẽm, muốn đi qua sân bóng, muốn vào thăm mái lều san sát của bãi chợ ồn ào…

Ta muốn vào thăm nhà bên kia đồi, có cái xe bò và có anh chàng canh đồi dê, thăm cụ già mù bật ngón trên cái kèn đưa người ra ruộng… Muốn đi trên cái dốc “hết ý” của ngày gánh lúa giúp dân…

Ta muốn mãi ngồi trên “đồi Mặt Trời” để sớm sương tan, Mặt Trời tròn đó ôm lấy ta mà bay lên… Muốn mãi ngồi trong bếp của bà, nghe bà kể chuyện. Cháu đun nước cho bà, bà khen cháu ngoan đi…

Nhớ lắm, nơi này, những con người ở đây… Ta cúi chào tất cả. Từ biệt Tân Yên, núi đồi và bạch đàn…

Đất này, tuyệt đẹp. Núi sông này vây bọc lấy đồng bằng đâu phải tôi bom cho quân thù trút lửa! Và con đỏ mộc đi trong lời thơ đâu phải mục tiêu cho kẻ thù bắn phá.

Hãy khoan đến ngửa tay cầu trời ban cho một bông tuyết trắng. Đêm buông yên lặng cho đôi chim tình từ, cho cây cỏ bình yên trỗi dậy và cho cả anh bộ đội chuẩn bị lên đường.

Cháu Oanh và cháy Quế đã ngủ rồi. Bà và chị Nhàn cũng ngủ… Ôi ta xa rời ngôi nhà ấm cúng còn phảng phất khói hương này. Mười năm sau sẽ có biết bao thay đổi. Ta có được trở về thăm lại gốc trè xanh của bà, thăm luỹ tre vừa gieo mầm trong tháng… Lúc đó, sẽ khác nhiều và cuộc đời chắc đẹp, chắc thơ gấp bội.

Tháng hai, bà trở lại Thái Bình. Cháu lại đi với mối thù thằng Tây mũi lõ, thằng Tây quấn thừng đã làm một đời bà khổ. Khi thắng lợi trở về bà không còn nữa, song, đời bà đã mấy mươi lần tiễn các con đi… Chị Nhàn vất vả mà vui, ấy, người phụ nữ đảm đang có chồng là liệt sĩ. Khuya thế này chị còn đi đâu, ánh đèn bão lung linh sau hàng râm bụt… như thế, những tâm hồn cao thượng đang nằm nghỉ, ngày mai, họ lại viết tiếp lịch sử loài người.

Ta bỗng nhớ xa xôi đến đinh màn than yêu, mùa hè thì nóng, mùa đông thì lạnh. Nhớ vườn mía mùa này ngọn gió cũng mang vị ngọt… 

Ta nhớ bạn, nhớ Lăng, Hậu, Hải, nhớ từ thằng Kiếm đến dáng người xa lạ ta gặp ở bến xe… Đêm nay có phải đêm chuẩn bị hành quân vào trong ấy, mà kỉ niệm thức dậy. Ngồi trầm tư trước ngọn đèn…

Mai, Minh đi tiền trạm. Tế vẫn đau bụng rồi hành quân ra sao. Củi không hiểu đã đủ chưa, sáng mai đi lấy gạo. Cải nhổ được rồi đấy, cân cho nhà bếp là vừa... Lỉnh kỉnh lắm, nhưng gọn biết bao, chỉ day dứt là cái lòng anh Đất này, Tân Yên...

Em đừng khóc, các anh đi rồi lại trở về mà. Lau nước mắt đi em. Ta là người Việt Nam, sống trên đất nước Việt Nam...

      “Đất nước của những người con gái con trai

Đẹp như hoa hồng, cứng hơn sắt thép

                                   Lúc chia tay không hề rơi nước mắt

   Nước mắt chỉ dành cho ngày gặp mặt...”

(Nguyễn Văn Thạc, Mãi mãi tuổi hai mươi, NXB Thanh niên, 2005)

a. Chỉ ra đặc điểm cơ bản của thể loại nhật kí được thể hiện ở văn bản trên.

b. Chỉ ra điểm giống nhau và khác nhau giữa cái “tôi” tác giả trong văn bản trên với cái “tôi” tác giả trong đoạn trích Nhật kí Đặng Thuỳ Trâm (SGK Ngữ Văn 12, tập một). 

Phương pháp giải:

Đọc kĩ văn bản trích nhật kí Mãi mãi tuổi hai mươi của Nguyễn Văn Thạc và đoạn trích Nhật kí Đặng Thuỳ Trâm để trả lời câu hỏi.

Lời giải chi tiết:

a. Những đặc điểm của thể loại nhật kí trong văn bản:

- Tính phi hư cấu biểu hiện ở những ghi chép cụ thể theo thứ tự ngày tháng.

- Tính xác thực ở thời gian, không gian.

- Thủ pháp miêu tả kết hợp với trần thuật

- Ngôn ngữ giàu chất thơ

b. Điểm giống nhau giữa cái “tôi” tác giả của hai văn bản ở những điểm sau:

- Những người trẻ tuổi yêu nước, dũng cảm, tự nguyện xông pha nơi lửa đạn chiến trường với lòng quyết tâm đòi lại độc lập, tự do của Tổ Quốc.

- Có tâm hồn nhạy cảm, tinh tế; sâu nặng tình yêu thương với gia đình, bạn bè, quê hương.

- Những tấm gương cho tuổi trẻ nhiệt huyết, yêu nước, những nhân cách cao đẹp của nhân dân Việt Nam.