Bài 10. Tệ nạn xã hội

Mở đầu

Trả lời câu hỏi phần mở đầu trang 51 SGK GDCD - Cánh diều

Tệ nạn xã hội để lại những hậu quả nặng nề cho cá nhân, gia đình, xã hội. Tệ nạn xã hội thường bắt nguồn từ các thói quen xấu. Em hãy liệt kê những thói xấu của con người trong cuộc sống mà em biết. Trong những thói quen ấy, đâu là tệ nạn xã hội.

Em hãy liệt kê những thói quen xấu của con người trong cuộc sống mà em biết. Trong những thói quen ấy, đâu là tệ nạn xã hội?

Phương pháp giải:

-        Liên hệ bản thân

-        Liên hệ thực tế

Lời giải chi tiết:

-        Những thói xấu của con người trong cuộc sống:

+       Trộm cắp

+       Hút chích ma túy

+       Chửi tục

+       Đi trễ

+       Thiếu kỉ luật

-        Trong những thói quen ấy, Tệ nạn hút chích ma túy là tệ nạn xã hội.

Khám phá 1

Trả lời câu hỏi Khám phá 1 trang 52 SGK GDCD - Cánh diều

Hình ảnh: (trang 51, 52)

Phương pháp giải:

-        Trực quan

-        Liên hệ thực thế

Lời giải chi tiết:

a)      

- Mỗi hình ảnh trên đang nói về:

+ Hình ảnh 1: Đua xe trái phép.

+ Hình ảnh 2: Cờ bạc

+ Hình ảnh 3: Mê tín dị đoan

+ Hình ảnh 4: Cá độ trò chơi điện tử

- Điểm chung của các hình ảnh là đây đều là những hành vi xấu, những tệ nạn xã hội mang lại hậu quả xấu cho cá nhân, gia đình, xã hội.

b)      

- Tệ nạn xã hội là hành vi sai lệch chuẩn mực đạo đức xã hội, vi phạm pháp luật, mang tính phổ biến và gây hậu quả xấu đối với cá nhân, gia đình và xã hội.

- Một số tệ nạn xã hội phổ biến là: ma túy, cờ bạc, mại dâm, mê tín, dị đoan,...

Khám phá 2

Trả lời câu hỏi Khám phá 2 trang 52 SGK GDCD - Cánh diều

Đọc và trả lời câu hỏi:

a) Em hãy cho biết những nguyên nhân nào dẫn đến T nghiện ma túy, K tụ tập đánh bài?

b) Theo em, còn những nguyên nhân nào khác dẫn đến các tệ nạn xã hội của con người

Phương pháp giải:

-        Đọc và tìm ý

-        Liên hệ thực tế

Lời giải chi tiết:

a)     Những nguyên nhân dẫn đến T nghiện ma túy, K tụ tập đánh bài:

+       Do T ăn chơi và đua đòi cùng các bạn, muốn thử cảm giác mới lạ.

+       Do K ít được sự quan tâm của bố mẹ, bị bạn bè rủ rê, lôi kéo.

b)     Những nguyên nhân dẫn đến các tệ nạn xã hội của con người:

+       Thiếu hiểu biết

+       Ham chơi.

+       Đua đòi.

+       Bị dụ dỗ, lôi kéo, mua chuộc hoặc ép buộc.

+       Thiếu sự giáo dục phù hợp, quan tâm, chăm sóc, chia sẻ, yêu thương của gia đình.

+       Thiếu môi trường vui chơi, giải trí lành mạnh.

Khám phá 3

Trả lời câu hỏi Khám phá 3 trang 53 SGK GDCD - Cánh diều

Đọc và trả lời câu hỏi:

a) Em hãy liệt kê hậu quả của việc đua xe đối với H và vợ chồng anh K?

b) Hành vi đánh bạc, cá độ và sử dụng chất kích thích gây nghiện đã dẫn đến hậu quả gì đối với anh N và gia đình?

c) Hãy chia sẻ hậu quả của tệ nạn xã hội mà em biết.

Phương pháp giải:

-        Đọc và tìm ý

-        Liên hệ bản thân

-        Liên hệ thực tế

Lời giải chi tiết:

a)     Hậu quả của việc đua xe đối với H và vợ chồng anh K:

+       Đối với H, việc đua xe đã khiến H trở thành người vi phạm an toàn giao thông, gây tai nạn giao thông.

+       Đối với vợ chồng anh K thì vợ chồng anh K bị thương nặng.

b)     Hậu quả của hành vi đánh bạc, cá độ và sử dụng chất kích thích gây nghiện đối với anh N và gia đình:

+       Đối với anh N, Trở thành người nghiện, sa ngã vào các tệ nạn xã hội.

+       Đối với gia đình, khiến bố mẹ N rất đau khổ.

c)     Một số hậu quả của tệ nạn xã hội:

+       Gây tổn hại nghiêm trọng về mặt sức khỏe, tinh thần, trí tuệ, thậm chí là tính mạng con người.

+       Dẫn đến những tổn thất về kinh tế, tình trạng bạo lực và phá vỡ hạnh phúc của gia đình.

+       Ảnh hưởng đến trật tự, an toàn xã hội, chuẩn mực đạo đức, thuần phong mĩ tục và vi phạm các quy định pháp luật của Nhà nước.

Luyện tập 1

Trả lời câu hỏi Luyện tập 1 trang 53 SGK GDCD - Cánh diều

Bài 1: Hành vi nào dưới đây là tệ nạn xã hội?

A. Anh Q thường xuyên sử dụng ma túy.

B. Chị M không xa lánh người bị nhiễm HIV

C. Bạn T luôn thực hiện nghiêm túc các nội quy của nhà trường.

D. Anh C thường tham gia đánh bạc cùng bạn bè.

E. Bạn H đã từ chối việc hút thuốc lá khi bạn bè dụ dỗ.

G. Bà N thường mời thầy cúng đến giải hạn khi các con mình bị ốm.

Phương pháp giải:

Đọc và nhận biết

Lời giải chi tiết:

Hành vi tệ nạn xã hội là:

A. Anh Q thường xuyên sử dụng ma túy.

D. Anh C thường tham gia đánh bạc cùng bạn bè.

G. Bà N thường mời thầy cúng đến giải hạn khi các con mình bị ốm.

Luyện tập 2

Trả lời câu hỏi Luyện tập 2 trang 54 SGK GDCD - Cánh diều

Bài 2: Theo em, học sinh có thể mắc phải những tệ nạn xã hội nào? Hãy liệt kê nguyên nhân và hậu quả của tệ nạn xã hội đó.

Phương pháp giải:

-        Liên hệ thực tế

-        Liên hệ bản thân

Lời giải chi tiết:

Học sinh có thể mắc phải những tệ nạn xã hội : Cờ bạc, nghiện ma túy, nghiện các trò chơi điện tử,...

Luyện tập 3

Trả lời câu hỏi Luyện tập 2 trang 54 SGK GDCD - Cánh diều

Gia đình M sống ở một vùng quê nên còn nhiều khó khăn. Mỗi lần các em của M ốm, bố mẹ không đưa đến trạm y tế xã mà lại mời thầy cúng đến nhà làm lễ mong cho các em khỏi bệnh.

a) Theo em, nguyên nhân nào dẫn tới hành vi của bố mẹ M? Hậu quả của hành vi đó là gì?

b) Nếu là M, em sẽ làm gì để ngăn cản hành vi của bố mẹ?

Phương pháp giải:

-        Đọc và tìm ý

-        Liên hệ bản thân

Lời giải chi tiết:

a)

- Nguyên nhân: Do đời sống còn thấp, dân trí thấp nên bố mẹ M vẫn còn mê tín, chưa hiểu rõ về tệ nạn mê tín, dị đoan.

- Hậu quả: Khiến tệ nạn xã hội này vẫn có cớ để tồn tại, gây nguy hiểm đến tính mạng của các em của M.

b) Nếu em là M, em sẽ giải thích cho bố mẹ hiểu tác hại của việc mê tín dị đoan sẽ như thế nào và chỉ ra cho bố mẹ thấy việc các em ốm mà không đưa ra trạm ý tế của xã sẽ gây ra tác hại như thế nào đối với sức khỏe của các em.

Luyện tập 4

Trả lời câu hỏi Luyện tập 4 trang 54 SGK GDCD - Cánh diều

Bài 4: Một số bạn trong lớp H đã xem các video về đánh bài ăn tiền trên mạng xã hội.Do tò mò, các bạn có ý định rủ nhau tụ tập cùng chơi bài. Nếu là H trong tình huống trên em sẽ làm gì?

Phương pháp giải:

Liên hệ bản thân

Lời giải chi tiết:

Nếu là H, em sẽ giải thích cho các bạn biết việc chơi bài ăn tiền là tệ nạn xã hội và nếu các bạn không nghe thì sẽ báo lại cho thầy cô.

Vận dụng 1

Trả lời câu hỏi Vận dụng 1 trang 54 SGK GDCD - Cánh diều

Bài 1: Em hãy lựa chọn một tệ nạn xã hội phổ biến nhất ở địa phương để thiết kế một sản phẩm tuyên truyền về hậu quả của tệ nạn xã hội theo gợi ý sau:

- Tên tệ nạn xã hội

- Hậu quả của tệ nạn

Phương pháp giải:

Liên hệ bản thân

Lời giải chi tiết:

Tệ nạn cờ bạc:

Vận dụng 2

Trả lời câu hỏi Vận dụng 2 trang 54 SGK GDCD - Cánh diều

Bài 2: Em hãy tìm hiểu các quy định của pháp luật về phòng chống tệ nạn xã hội và trình bày trước lớp dưới dạng ảnh/ clip hoặc tiểu phẩm.

Phương pháp giải:

Liên hệ bản thân, liên hệ thực tế

Lời giải chi tiết:

Các quy định của pháp luật về phòng chống tệ nạn xã hội trình bày dưới hình ảnh: