Chủ đề chung 2. Đô thị: Lịch sử và hiện tại SGK Lịch sử và Địa lí 7 Cánh Diều

? mục 1 Câu 1

Trả lời câu hỏi mục 1 trang 163 SGK Lịch sử 7 Cánh Diều

1. Đọc thông tin và quan sát lược đồ 2, hình 2.2, hãy phân tích điều kiện hình thành và biểu hiện phát triển của đô thị A-ten. 

Phương pháp giải:

Bước 1: Đọc lại nội dung mục 1 trang 162 và quan sát lược đồ 2 và hình 2.2

Bước 2: Từ đó có thể chú ý những chi tiết quan trọng: gần biển, nhiều cảng biển…thuận lợi cho việc buôn bán

Lời giải chi tiết:

- Điều kiện hình thành đô thị A-ten:

+ A-ten hình thành trên vùng đồng bằng nhỏ và hẹp thuộc bán đảo Át-ti-ca, ven biển Ê-giê, được bao quanh bởi đồi núi. 

+ Đất đai, khí hậu thuận lợi cho các loại cây như nho, ô liu…

Nhiều tài nguyên (đá quý, quặng sắt, đất sét,...)

+ nhiều vũng vịnh sâu và kín gió, thuận lợi cho phát triển thủ công nghiệp và thương nghiệp, đặc biệt là thương mại hàng hải. 

=> Vào thế kỉ VIII TCN, đô thị A-ten ra đời

- Biểu hiện phát triển của đô thị A-ten:

+ Trên đồi thiêng A-cô-pô-li, nhiều ngôi đền hùng vĩ được xây dựng (đền Pác-tê-nông thờ nữ thần A-tê-na)

+ Có quảng trường là trung tâm sinh hoạt kinh tế, văn hóa, chính trị, xã hội của cư dân A-ten

+ Thế kỉ V TCN, A-ten bước vào thời kì đỉnh cao về kinh tế, trung tâm thương mại của Hy Lạp.

? mục 1 Câu 2

2. Đọc thông tin và quan sát hình 2.3, hãy phân tích điều kiện hình thành và biểu hiện phát triển của đô thị Vơ-ni-dơ

Phương pháp giải:

Bước 1: Đọc lại nội dung mục 1 trang 162 và quan sát hình 2.3

Bước 2: Từ đó có thể chú ý những chi tiết quan trọng trong hình: nhiều tàu thuyền, gần biển, các ngôi nhà san sát nhau…

Lời giải chi tiết:

- Điều kiện hình thành của đô thị Vơ-ni-dơ:

+ Cuối thế kỉ VI, Vơ-ni-dơ được xây dựng lại trên cơ sở một đô thị đông dân của Đế quốc La Mã. 

+ Có nhiều hải cảng thương mại hớn, đây là nơi hội tụ của phần lớn các tuyến đường hàng hải quan trọng từ Địa Trung Hải đến phương Đông. 

+ Thế kỉ XI, Vơ-ni-dơ độc lập với Giáo hội Rô-ma

- Biểu hiện phát triển của đô thị Vơ-ni-dơ:

+ Thế kỉ XV-XVI, Vơ-ni-dơ trở thành thủ đô của đế chế thương mại. 

+ Đồng tiền Vơ-ni-dơ được sử dụng trong hệ thống thương mại phía đông Địa Trung Hải. 

+ Trong thời kì Phục hưng, Vơ-ni-dơ là trung tâm in ấn, hội họa và âm nhạc của cả châu Âu.

? mục 2

Trả lời câu hỏi mục 2 trang 165 SGK Lịch sử 7 Cánh Diều

Đọc thông tin, tư liệu và quan sát các hình 2.4, 2.5, hãy trình bày mối quan hệ giữa đô thị và các nền văn minh thời cổ đại. 

Phương pháp giải:

Đọc nội dung mục 2 trang 164 SGK

Lời giải chi tiết:

Đô thị và các nền văn minh cổ đại có mối quan hệ chặt chẽ, tác động qua lại lẫn nhau:

- Đô thị là trung tâm kinh tế, nơi tập trung của thương nhân và thợ thủ công, là nơi gặp gỡ của các tuyến đường thương mại, từ đó thúc đẩy quá trình tập trung dân cư. => Ra đời nhà nước, chữ viết, luật pháp…

- Đô thị là các trung tâm quyền lực chính trị tự trị => ra đời hình thức tổ chức chính quyền cổ đại. 

- Tại các đô thị, hoạt động văn chương và nghệ thuật, góp phần làm thay đổi đời sống văn hóa và trạng thái văn minh. 

- Đô thị là nơi lưu giữ và truyền bá các thành tựu của văn minh cổ đại. 

- Quá trình giao lưu, cạnh tranh giữa các nền minh là cơ sở thúc đẩy chuyển biển tại các đô thị: truyền bá, mở rộng ảnh hưởng của các nền văn minh; tàn phá, suy yếu của các đô thị và các nền văn minh cổ.

? mục 3

Trả lời câu hỏi mục 3 trang 166 SGK Lịch sử 7 Cánh Diều

Đọc thông tin và quan sát hình 2.6 hãy nêu vai trò của thương nhân đối với sự phát triển của đô thị châu Âu trung đại. 

Phương pháp giải:

Đọc lại nội dung mục 3 trang 165, 166 SGK

Lời giải chi tiết:

Vai trò của thương nhân đối với sự phát triển của đô thị châu Âu trung đại:

- Thương nhân lập ra các thương hội, tổ chức các hội chợ để trao đổi và buôn bán hàng hóa giữa các vùng. 

- Hoạt động buôn bán của thương nhân thúc đẩy kinh tế hàng hóa phát triển, đặt cơ sở cho thống nhất thị trường cho nước. 

- Từ thế kỉ XII, thương nhân và thợ thủ công khởi xướng cuộc đấu tranh chống lãnh chúa phong kiến, đòi quyền tự trị.

- Giúp nhà vua chống lại các lãnh chúa địa phương, xây dựng bộ máy nhà nước

- Thúc đẩy sự phát triển của văn hóa, khoa học, kỹ thuật tại các đô thị trung đại. 

- Lãnh đạo và bảo trợ cho những phong trào đấu tranh đầu tiên chống chế độ phong kiến Tây Âu thời hậu kì trung đại.

Luyện tập Câu 1

Trả lời câu hỏi Luyện tập và Vận dụng trang 166 SGK Lịch sử 7 Cánh Diều

1. Lập bảng thông tin về điều kiện hình thành, phát triển của đô thị cổ-trung đại và mối quan hệ giữa đô thị và các nền văn minh cổ đại. 

Phương pháp giải:

Đọc lại nội dung mục 1-2 SGK 

Lời giải chi tiết:

Luyện tập Câu 2

2. Trình bày ý kiến của em về nhận định sau của Các Mác: “Thành thị là bông hoa rực rỡ nhất của thời trung đại”

Phương pháp giải:

Liên hệ lại Bài 1 SGK

Lời giải chi tiết:

Ý kiến của Các Mác: “ Thành thị là bông hoa rực rỡ nhất của thời trung đại” cũng chính là nói đến vai trò của thành thị:

- Phá vỡ nền kinh tế tự nhiên trong các lãnh địa, tạo điều kiện cho sự hình thành và phát triển của kinh tế hàng hóa

- Xóa bỏ chế độ phong kiến phân quyền, xây dựng chế độ phong kiến tập quyền. 

- Tầng lớp thị dân mới hình thành và dần phát triển đòi hỏi phải xây dựng nền văn hóa mới: Nhiều trường đại học được thành lập như đại học Bô-lô-na (I-ta-li-a)...

- Thành thị mang lại bầu không khí tự do, cởi mở, nhiều thành tựu văn hóa dần nảy nở và phát triển về sau.

Vận dụng

 Hãy sưu tầm tư liệu và trình bày về một đô thị tiêu biểu thời cổ đại hoặc trung đại. 

Phương pháp giải:

Tìm hiểu qua thông tin internet và thông qua sách báo. 

Lời giải chi tiết:

 Thành phố San Gimignano  thuộc vùng Tuscany, có lịch sử hàng nghìn năm, nổi tiếng với phong cảnh đẹp như tranh vẽ. Bao quanh thành phố Trung cổ này là hệ thống tường thành hùng vĩ cùng nhiều ngọn tháp cao. Năm 1990, thành phố San Gimignano được công nhận là di sản thế giới. Piazza del Duomo là điểm thu hút chính trong thành phố này và là một trong những nhà thờ lâu đời nhất, được bảo tồn tốt nhất ở Italy.