Bài 15. Cuộc kháng chiến chống quân Tống xâm lược của nhà Lý (1075-1077 SGK Lịch sử và Địa lí 7 Cánh Diều)

? mục 1

Trả lời câu hỏi mục 1 trang 54 SGK Lịch sử và Địa lí 7

Đọc thông tin và quan sát hình 15, lược đồ 15.1, hãy làm sáng tỏ nét độc đáo trong kế sách của nhà Lý khi tấn công sang đất Tống.

Phương pháp giải:

Đọc lại nội dung mục 1 SGK và quan sát lược đồ 15.1

Lời giải chi tiết:

* Nét độc đáo trong kế sách của nhà Lý khi tấn công sang đất Tống:

- Thực hiện chủ trương “Tiên chế phát nhân” (tiến công trước để chế ngự kẻ địch).

- Kết hợp với tù trưởng Thân Cảnh Phúc, Tông Đản chỉ huy dân binh miền núi đánh vào châu Ung. 

- Tiêu hủy kho lương dự trữ của địch rồi chủ động rút quân về nước.

? mục 2

Trả lời câu hỏi mục 2 trang 55 SGK Lịch sử và Địa lí 7

Đọc thông tin và quan sát lược đồ 15.2, hãy làm rõ nét độc đáo của nhà Lý trong việc chuẩn bị kháng chiến.

Phương pháp giải:

Đọc lại nội dung mục 2 SGK và lược đồ 15.2 

Lời giải chi tiết:

Nét độc đáo của Lý Thường Kiệt trong việc chuẩn bị kháng chiến:

- Ở biên giới, bố trí quân mai phục tại những vị trí chiến lược.

- Lý Kế Nguyên chặn đánh thủy binh nhà Tống ở vùng Đông Kênh. 

- Phòng tuyến sông Như Nguyệt được xây dựng.

- Lý Thường Kiệt chỉ huy chặn đánh đạo quân bộ của nhà Tống.

? mục 3

Trả lời câu hỏi mục 3 trang 55 SGK Lịch sử và Địa lí 7

Đọc thông tin và quan sát lược đồ 15.3, hãy đánh giá nét độc đáo trong tổ chức phản công và chủ trương kết thúc chiến tranh của nhà Lý.

Luyện tập

Trả lời câu hỏi mục Luyện tập trang 56 SGK Lịch sử và Địa lí 7

Hãy đánh giá nét độc đáo trong cuộc kháng chiến của nhà Lý chống quân Tống xâm lược và vai trò của Lý Thường Kiệt đối với cuộc kháng chiến. 

Phương pháp giải:

B1: Đọc lại nội dung mục 1-2-3 SGK

B2: Khi xem xét vai trò của Lý Thường Kiệt cần chú ý đến chức vụ, cách đối phó với quân Tống xâm lược của ông.

Lời giải chi tiết:

* Nét độc đáo trong cuộc kháng chiến của nhà Lý chống quân Tống xâm lược:

- Chủ động tiến công địch, đẩy địch vào thế bị động.

- Lựa chọn và xây dựng phòng tuyến phòng ngự vững chắc trên sông Như Nguyệt.

- Đánh vào tâm lí của địch bằng bài thơ thần “Nam quốc sơn hà”

- Chủ động tấn công quy mô lớn vào trận tuyến của địch khi thấy địch yếu.

- Chủ động kết thúc chiến sự, đề nghị “giảng hòa” để hạn chế tổn thất.

* Vai trò của Lý Thường Kiệt trong cuộc kháng chiến chống Tống (1075-1077):

+ Tiêu diệt thủy quân của địch, không cho thủy quân tiến sâu vào hỗ trợ cánh quân đường bộ. 

+ Nhận thấy quân địch đã suy yếu, hoang mang Lý Thường Kiệt mở cuộc tấn công quy mô lớn vào trận tuyến của địch.

+ Là người chỉ huy cuộc kháng chiến, giữ chức vụ chủ chốt trong quân đội 

+ Đưa ra đường lối kháng chiến đúng đắn, dẹp tan quân Tống

Vận dụng Câu 1

Trả lời câu hỏi Vận dụng trang 56 SGK Lịch sử và Địa lí

1. Sưu tầm tư liệu về đóng góp của Lý Thường Kiệt đối với nhà Lý và dân tộc.

Phương pháp giải:

B1: Tìm kiếm, thông tin về Lý Thường Kiệt qua tư liệu qua sách báo, internet.

B2: Trên các mặt quân sự, chính trị, ngoại giao (tham khảo “Lý Thường Kiệt - Lịch sử ngoại giao và tông giáo triều Lý”)

Lời giải chi tiết:

Đóng góp của Lý Thường Kiệt đối với nhà Lý và dân tộc:

- Giúp vua Lý Nhân Tông (khi vua còn nhỏ) và phi Ỷ Lan trong việc trị quốc, ổn định triều chính.

- Lý Thường Kiệt giúp nhà Lý đánh đuổi giặc Tống xâm lược.

- Giúp nhà Lý đòi lại những vùng đất đã mất khi bị nhà Tống xâm lược.

- Chỉ huy đạo quân thời Lý khai mở phương Nam đưa vùng đất Quảng Bình sáp nhập vào quốc gia Đại Việt.

- Năm 1104, Lý Thường Kiệt đem quân đi bình Chiêm Thành và thu được thắng lợi.

- Đối với đạo Phật, Lý Thường Kiệt có thái độ che chở cho các danh sư, xây dựng, sửa chữa chùa chiền…

Vận dụng Câu 2

2. Nghệ thuật kết thúc chiến tranh của nhà Lý để lại bài học gì cho sự nghiệp bảo vệ đất nước hiện nay?

Phương pháp giải:

Liên hệ ý nghĩa của cuộc kháng chiến chống Tống.

Lời giải chi tiết:

Nghệ thuật kết thúc chiến tranh của nhà Lý để lại bài học cho sự nghiệp bảo vệ đất nước hiện nay:

- Kiên trì, quyết tâm chống giặc. 

- Linh hoạt, mềm dẻo trong đối sách để tránh kéo dài cuộc chiến, hao tổn sức mạnh quốc gia. 

- Ngoài chiến tranh quân sự cần áp dụng chiến thuật "tâm lý chiến" trong chiến tranh.