Bài 9. Đất nước buổi đầu độc lập (939- 967) SGK Lịch sử và Địa lí 7 Kết nối tri thức

? mục 1 Câu 1

Trả lời câu hỏi mục 1 trang 45 SGK Lịch sử và Địa lí 7

1. Em hãy trình bày những nét chính về tổ chức chính quyền, đời sống xã hội và văn hóa thời Ngô.

Phương pháp giải:

B1: Đọc mục 1 trang 45 SGK.

B2: Các từ khóa cần chú ý: Năm 939, xưng vương, Cổ Loa, chính quyền, vua đứng đầu, văn hóa dân tộc, công cuộc phát triển đất nước.

Lời giải chi tiết:

Những nét chính về tổ chức chính quyền, đời sống xã hội và văn hóa thời Ngô:

Những nét chính về tổ chức chính quyền, đời sống xã hội và văn hóa thời Ngô:

+ Năm 939, Ngô Quyền bỏ chức tiết độ sứ, xưng vương và đóng đô ở Cổ Loa (Hà Nội).

+ Chính quyền mới được thiết lập do vua đứng đầu, có quyền quyết định mọi việc, dưới vua có các quan văn, quan võ phụ trách từng công việc khác nhau. 

+ Quy định các lễ nghi trong triều và màu sắc trang phục của quan lại các cấp.

+ Ở địa phương, vua giao các tướng lĩnh trấn giữ các châu quan trọng. 

- Văn hóa dân tộc được  chú ý khôi phục.

? mục 1 Câu 2

2. Quyết định bỏ chức tiết độ sứ, thiết lập chính quyền độc lập của Ngô Quyền có ý nghĩa như thế nào?

Phương pháp giải:

B1: Phân tích ý nghĩa, nguồn gốc của chức vụ “tiết độ sứ”.

B2: Phân tích vai trò, vị thế của chiến thắng Bạch Đằng năm 938 và sự ra đời của nhà Ngô đối với lịch sử dân tộc.

Lời giải chi tiết:

Quyết định bỏ chức tiết độ sứ, thiết lập chính quyền độc lập của Ngô Quyền có ý nghĩa:

Chấm dứt thời kỳ Bắc thuộc kéo dài, mở ra một thời kì mới trong lịch sử dân tộc: “thời kì độc lập tự chủ, xây dựng và bảo vệ đất nước”

Đặt nền móng cho nhà nước quân chủ đầu tiên và nền độc lập, tự chủ thực sự, lâu dài của dân tộc.

? mục 2 Câu 1

Trả lời câu hỏi mục 2 trang 47 SGK Lịch sử và Địa lí 7

1. Em hãy nêu tình hình nước ta sau khi Ngô Quyền mất.

Phương pháp giải:

B1: Đọc mục 2 trang 46 SGK.

B2: Các từ khóa cần chú ý: Năm 944, suy yếu, hào trưởng địa phương, năm 965, nhà Ngô tan rã, 12 sứ quân.

Lời giải chi tiết:

Tình hình nước ta sau khi Ngô Quyền mất:

- Chính quyền nhà Ngô suy yếu nhanh chóng.

- Các thế lực hào trưởng địa phương nổi lên, mỗi người chiếm cứ một vùng.

- Đến năm 965, chính quyền nhà Ngô tan rã, đất nước lâm vào tình trạng cát cứ của 12 sứ quân.

? mục 2 Câu 2

Phương pháp giải:

Xem lại hình 1 và nội dung mục 2 trang 46 

Lời giải chi tiết:

Công cuộc thống nhất đất nước và thành lập nhà Đinh của Đinh Bộ Lĩnh:

- Trong khoảng thời gian từ năm 945 đến năm 950, Đinh Bộ Lĩnh đã toàn quyền làm chủ vùng đất Hoa Lư và khu vực xung quanh

- Năm 951, với tài năng của mình, Đinh Bộ Lĩnh đánh đâu thắng đó, được tôn là Vạn Thắng Vương.

- Bằng các biện pháp chính trị mềm dẻo - liên kết, hàng phục kết hợp với biện pháp quân sự cứng rắn - chinh phạt, Đinh Bộ Lĩnh đã lần lượt dẹp yên các sứ quân, chấm dứt cuộc “nội loạn”, thu non sông về một mối vào cuối năm 967.

- Năm 968 Đinh Bộ Lĩnh trở thành vị hoàng đế đầu tiên của Việt Nam, nhà Đinh được thành lập.

Luyện tập Câu 1

Trả lời câu hỏi mục Luyện tập trang 47 SGK Lịch sử và Địa lí 7

1. Em hãy đánh giá công lao của Ngô Quyền trong buổi đầu độc lập.

Phương pháp giải:

B1: Phân tích tình hình Việt Nam vào cuối thời nhà Ngô.

B2: Phân tích sự thành lập nhà Đinh.

Lời giải chi tiết:

Công lao của Ngô Quyền trong buổi đầu độc lập:

- Chấm dứt thời kỳ đô hộ của phong kiến phương Bắc.

- Ngô Quyền đã chọn Cổ Loa làm kinh đô của đất nước. Tận dụng những thành quả của quá khứ và giảm thiểu thời gian, công sức đầu tư xây dựng một kinh thành mới, mà còn thể hiện một tinh thần nối lại quốc thống xưa.

- Ngô Quyền xưng Vương, chế định triều nghi, phẩm phục, đặt các chức quan cai trị từ trung ương đến địa phương đã khẳng định nền độc lập chủ quyền của dân tộc, đặt cơ sở cho các nhà nước quân chủ sau này.

Luyện tập Câu 2

2. Những việc làm của Đinh Bộ Lĩnh có ý nghĩa như thế nào đối với dân tộc?

Phương pháp giải:

B1: Phân tích tình hình Việt Nam vào cuối thời nhà Ngô.

B2: Phân tích sự thành lập nhà Đinh

Lời giải chi tiết:

Những việc làm của Đinh Bộ Lĩnh có ý nghĩa:

- Chấm dứt tình trạng phân tán, cát cứ kéo dài, thống nhất đất nước. 

- Việc đặt quốc hiệu Đại Cồ Việt, xưng Hoàng đế và định niên hiệu là Thái Bình đã khẳng định sự tự tin vào sức mạnh dân tộc, khát vọng về một đất nước thái bình, hưng thịnh.

- Tạo cơ sở ban đầu để các vương triều sau này bổ sung, củng cố và điều chỉnh cho phù hợp với sự phát triển của đất nước trong quá trình hình thành và xác lập chế độ phong kiến ở nước ta.

Vận dụng

Trả lời câu hỏi mục Vận dụng trang 47 SGK Lịch sử và Địa lí 7

Có ý kiến cho rằng: Ngô Quyền quyết định về đóng đô ở Cổ Loa là để tiếp nối truyền thống cha ông. Em có đồng ý với ý kiến đó không? Vì sao?

Phương pháp giải:

B1: Phân tích vai trò, vị thế của chiến thắng Bạch Đằng năm 938 và sự ra đời của nhà Ngô đối với lịch sử dân tộc.

B2: Đọc mục 1 trang 45 SGK.

B3: Tìm kiếm tư liệu trên internet, sách báo với từ khóa “Ngô Quyền đặt nền móng cho nhà nước quân chủ đầu tiên”, “công lao và đóng góp của Ngô Quyền”,…

Lời giải chi tiết:

Em có đồng ý với ý kiến Ngô Quyền chọn Cổ Loa là kinh đô vì muốn tiếp nối truyền thống nước Âu Lạc xưa.

- Vì chính Sử gia Lê Văn Hưu đời Trần cũng đã nêu cao ý tưởng này của Ngô Vương Quyền khi viết về Ngô Vương “chính thống của nước Việt ta đã nối lại được”.

- Với việc Ngô Vương đóng đô ở Cổ Loa, vùng đất Hà Nội đã khôi phục vị trí trung tâm chính trị của đất nước trong buổi đầu phục hưng độc lập sau hơn nghìn năm Bắc thuộc.

- Ngô Quyền cũng muốn khẳng định việc trở về với cội nguồn của dân tộc, tỏ rõ ý nguyện tiếp tục sự nghiệp dựng nước và giữ nước thời Văn Lang - Âu Lạc, chính thức cắt hẳn sự ảnh hưởng của triều đình phương Bắc.