Bài 9. Dân cư và hoạt động sản xuất ở vùng Đồng bằng Bắc Bộ - SGK Lịch sử và Địa lí 4 Kết nối tri thức

Khởi động

Trả lời câu hỏi mục khởi động trang 41 SGK Lịch Sử và Địa Lí 4 - Kết nối tri thức

Những câu thơ sau giúp em liên tưởng đến hoạt động sản xuất nào ở vùng Đồng bằng Bắc Bộ?

“Hạt gạo làng ta

Có vị phủ sa

Của sông Kinh Thầy"

(Trần Đăng Khoa, Hạt gạo làng ta, in trong Góc sân và khoảng trời, NXB Kim Đồng, 2017)

Lời giải chi tiết:

- Những câu thơ trên giúp em liên tưởng đến hoạt động sản xuất lúa ở vùng Đồng bằng Bắc Bộ.

Khám phá 1

Trả lời câu hỏi mục khám phá 1 trang 41SGK Lịch Sử và Địa Lí 4 - Kết nối tri thức

1. Đọc thông tin, em hãy kể tên một số dân tộc ở vùng Đồng bằng Bắc Bộ.

2. Quan sát hình 2 và đọc thông tin, em hãy:

- Nhận xét sự phân bố dân cư của vùng Đồng bằng Bắc Bộ.

- Giải thích vì sao vùng Đồng bằng Bắc Bộ có dân cư tập trung đông đúc nhất cả nước.

Lời giải chi tiết:

1. Một số dân tộc ở vùng Đồng bằng Bắc Bộ

- Dân cư ở vùng Đồng bằng Bắc Bộ chủ yếu là người Kinh và một số dân tộc khác như Mường, Sán Dìu,...

2. Quan sát hình 2 cho thấy

- Nhận xét: Đồng bằng Bắc Bộ là một trong những khu vực tập trung đông dân cư đông đúc nhất cả nước.Tuy nhiên,dân cư phân bố không đồng đều giữa các tỉnh:

+ Các tỉnh có mật độ dân số dưới 1000 người/ km² là: Vĩnh Phúc, Ninh Bình.

+ Các tỉnh có mật độ dân số từ 1000 đến 1500 người/ km² là: Hưng Yên, Hải Dương, Hải Phòng, Thái Bình; Nam Định, Hà Nam.

+ Tỉnh Bắc Ninh và Thành phố Hà Nội có mật độ dân số trên 1500 người/ km².

- Giải thích: Do điều kiện tự nhiên thuận lợi cho sinh sống, giao thông và sản xuất nên vùng Đồng bằng Bắc Bộ có dân cư tập trung đông đúc nhất nước ta.

Khám phá 2

Trả lời câu hỏi mục khám phá 2 trang 43 SGK Lịch Sử và Địa Lí 4 - Kết nối tri thức

a1. Đọc thông tin, em hãy cho biết vùng Đồng bằng Bắc Bộ có những điều kiện thuận lợi nào để phát triển hoạt động trồng lúa nước.

a2.  Quan sát hình 3, em hãy kể tên một số công việc phải làm khi trồng lúa nước.

b. Đọc thông tin và quan sát hình 4, em hãy:

- Hãy kể tên một số nghề thủ công truyền thống ở vùng Đồng bằng Bắc Bộ.

- Mô tả một số nghề thủ công truyền thống ở vùng Đồng bằng Bắc Bộ.

Lời giải chi tiết:

a1. Điều kiện thuận lợi nào để phát triển hoạt động trồng lúa nước ở vùng Đồng bằng Bắc Bộ

+ Đất phù sa màu mỡ, địa hình thấp và bằng phẳng;

+ Nguồn nước dồi dào;

+ Người dân giàu kinh nghiệm sản xuất.

a2. Quan sát hình 3 cho biết một số công việc phải làm khi trồng lúa nước

- Một số công việc phải làm khi trồng lúa nước là: làm đất; gieo mạ, cấy lúa; chăm sóc lúa và thu hoạch lúa.

b. Đọc thông tin và quan sát hình 4 cho biết

* Yêu cầu 1:

- Một số nghề thủ công truyền thống ở vùng Đồng bằng Bắc Bộ là: nghề làm gốm, sứ; nghề đúc đồng; nghề thêu ren; nghề chạm bạc; nghề dệt lụa; nghề làm nón lá,…

* Yêu cầu 2:

- Gốm, sứ là các sản phẩm thủ công truyền thống được tạo nên từ đất sét, trải qua quá trình phơi sấy, nung và tráng men.

- Đúc đồng là nghề đòi hỏi người thợ phải có tay nghề cao, khéo léo từ khâu tạo mẫu đến hoàn thiện sản phẩm.

Khám phá 3

Trả lời câu hỏi mục khám phá 3 trang 44 SGK Lịch Sử và Địa Lí 4 - Kết nối tri thức

Đọc thông tin và quan sát hình 5, em hãy:

- Mô tả hệ thống đê sông Hồng.

- Nêu vai trò của hệ thống đê ở vùng Đồng bằng Bắc Bộ.

Lời giải chi tiết:

- Mô tả hệ thống đê sông Hồng:

+ Đê sông Hồng là hệ thống đê lớn nhất nước ta với chiều dài hàng nghìn ki-lô-mét.

+ Đê được đắp bằng đất thành những đường cao, to dọc hai bên bờ sông.

+ Ngày nay, phần lớn mặt đê được trải nhựa hoặc bê tông và nâng cấp để kiên cố hơn.

- Vai trò của hệ thống đê ở vùng Đồng bằng Bắc Bộ:

+ Không bị ngập lụt; giảm thiệt hại của lũ lụt hàng năm do sông Hồng gây ra.

+ Góp phần điều tiết lượng nước, giúp người dân có thể trồng nhiều vụ lúa trong năm.

+ Vùng đất ở ngoài đê hằng năm được bồi đắp thêm phù sa màu mỡ và mở rộng dần về phía biển.

Luyện tập

Trả lời câu hỏi mục luyện tập trang 45 SGK Lịch Sử và Địa Lí 4 - Kết nối tri thức

Chọn ý ở cột A sao cho phù hợp với ý ở cột B để tạo thành thông tin hoàn chỉnh và ghi kết quả vào vở.

Lời giải chi tiết:

- Chọn: 1 + d); 2 + e); 3 + a); 4 + b); 5 + c)

Vận dụng

Trả lời câu hỏi mục vận dụng trang 45 SGK Lịch Sử và Địa Lí 4 - Kết nối tri thức

Sưu tầm hình ảnh về một sản phẩm thủ công truyền thống ở vùng Đồng bằng Bắc Bộ và chia sẻ với các bạn.

Lời giải chi tiết:

(*) Tham khảo: