Bài 5: Em vượt qua khó khăn trong học tập và cuộc sống SGK Đạo đức 5 Chân trời sáng tạo

Khởi động

Trả lời Câu hỏi trang 26 Khởi động SGK Đạo đức 5

Quan sát hình ảnh và chia sẻ cảm nghĩ của em.

Phương pháp giải:

Chia sẻ cảm nghĩ.

Lời giải chi tiết:

Em thấy rất ngưỡng mộ các bạn. Dù cuộc sống vùng cao còn nhiều khó khăn nhưng các bạn vẫn trèo đèo lội suối đi tìm con chữ.

Kiến tạo tri thức mới 1

Trả lời Câu hỏi 1 trang 26 Kiến tạo tri thức mới SGK Đạo đức 5

Quan sát tranh và thực hiện yêu cầu

- Các bạn đã vượt qua khó khăn của bản thân trong học tập và cuộc sống như thế nào?

- Em đã làm gì để vượt qua khó khăn trong học tập và cuộc sống? Nêu ví dụ.

Phương pháp giải:

Quan sát bức tranh và thực hiện yêu cầu.

Lời giải chi tiết:

a, Các bạn đã vượt qua khó khăn của bản thân trong học tập và cuộc sống:

- Đặt mục tiêu và phân chia giờ giấc rõ ràng

- Nhờ bạn bè, người thân nhắc nhở, hỗ trợ

- Học cách làm chủ bản thân và chú ý học tập

- Tự động viên và học hỏi thêm từ người khác.

b. Những việc em đã làm để vượt qua tình trạng học kém toán:

- Chăm chú nghe giảng trên lớp, nếu có bài khó thì em sẽ hỏi cô giáo vào giờ ra chơi.

- Dành 1 tiếng mỗi ngày để học toán.

- Viết công thức toán ra một quyển sổ tay.

- Luyện giải đề vào cuối tuần.

Kiến tạo tri thức mới 2

Trả lời Câu hỏi 2 trang 27 Kiến tạo tri thức mới SGK Đạo đức 5

Đọc các thông tin và thực hiện yêu cầu

- Nêu cảm nghĩ của em về hai tấm gương vượt khó nói trên.

- Theo em, cần thể hiện thái độ như thế nào với những tấm gương vượt khó trong học tập và cuộc sống?

Phương pháp giải:

Đọc thông tin và thực hiện yêu cầu.

Lời giải chi tiết:

- Em rất ngưỡng mộ hai tấm gương vượt khó nói trên. Em thấy Mạc Đĩnh Chi và Phạm Ngọc Tiểu Vy đều xuất thân trong gia đình khó khăn, vất vả nhưng họ luôn biết vươn lên, học tập thật tốt.

- Theo em, cần thể hiện thái độ:

·  Tôn trọng và ngưỡng mộ: Em nên tôn trọng và ngưỡng mộ những người đã vượt qua khó khăn. Họ là nguồn cảm hứng và gương mẫu cho em.

·  Học hỏi và chia sẻ: Em nên học hỏi từ kinh nghiệm của những người vượt khó. Hỏi câu hỏi, lắng nghe và chia sẻ những gì em đã học được để giúp mình và người khác tiến bộ.

Luyện tập 1

Trả lời Câu hỏi 1 trang 28 Luyện tập SGK Đạo đức 5

Nhận xét các ý kiến sau

- Ý kiến 1: Để  vượt qua khó khăn, cần suy nghĩ lạc quan và có niềm tin vào cuộc sống

- Ý kiến 2: Những tấm gương vượt qua khó khăn sẽ làm học sinh cảm thấy áp lực, thiếu tin tưởng vào bản thân

- Ý kiến 3: Để vượt qua khó khăn trong học tập và cuộc sống, cần nỗ lực, kiên trì với những việc mình làm, phấn đấu đạt được mục tiêu đã đặt ra.

- Ý kiến 4: Những tấm gương vượt khó truyền tải và lan toả giá trị tích cực nên cần tôn trọng, yêu quý và nêu gương họ

- Ý kiến 5: Mọi khó khăn trong học tập và cuộc sống đều có thể vượt qua nếu quyết tâm và tìm được cách giải quyết phù hợp

- Ý kiến 6: Chúng ta cần khích lệ, động viên nhau để cùng vượt qua những khó khăn trong học tập và cuộc sống

Phương pháp giải:

Đọc kĩ các ý kiến và nhận xét ý kiến đó đúng hay sai, giải thích.

Lời giải chi tiết:

- Ý kiến 1: Đúng. Suy nghĩ lạc quan và có niềm tin vào cuộc sống là yếu tố quan trọng để vượt qua khó khăn.

- Ý kiến 2: Sai. Những tấm gương vượt khó khăn thường là nguồn cảm hứng và động viên cho học sinh, khuyến khích họ tin tưởng vào bản thân và khám phá tiềm năng của mình.

- Ý kiến 3: Đúng. Nỗ lực, kiên trì và phấn đấu đạt được mục tiêu đã đặt ra là những yếu tố quan trọng để vượt qua khó khăn trong học tập và cuộc sống.

- Ý kiến 4: Đúng. Những tấm gương vượt khó có giá trị tích cực nên được tôn trọng, yêu quý và có thể được nêu gương để truyền cảm hứng cho người khác.

- Ý kiến 5: Đúng. Mọi khó khăn đều có thể vượt qua nếu có quyết tâm và khả năng tìm ra cách giải quyết phù hợp.

- Ý kiến 6: Đúng. Khích lệ và động viên nhau là một phần quan trọng trong việc vượt qua khó khăn. Sự hỗ trợ và động viên từ người khác có thể tạo động lực và sự tự tin cho người gặp khó khăn.

Luyện tập 2

Trả lời Câu hỏi 2 trang 28 Luyện tập SGK Đạo đức 5

Bày tỏ ý kiến

Trường hợp 1:

Sắp đến kiểm tra cuối học kì 1, Na và Cốm đều lo lắng nhưng cách giải quyết của hai bạn lại khác nhau. Na lên kế hoạch ôn bài và tâm sự với bạn để giải toả căng thẳng. Cốm thì chơi trò chơi điện tử, đọc truyện tranh

 - Em đồng ý với cách giải quyết khó khăn của bạn nào? Vì sao?

 - Chia sẻ thêm với hai bạn một số cách để vượt qua sự lo lắng trong học tập hay trong cuộc sống.

Trường hợp 2:

Dù hoàn cảnh gia đình khó khăn, Kiên vẫn vươn lên để đạt nhiều thành tích trong học tập và rèn luyện. Thế nhưng, một vài bạn trong lớp vẫn không muốn vui chơi và làm việc cùng nhóm với Kiên.

 - Nhận xét về thái độ của một vài bạn trong lớp với Kiên

 - Nếu là bạn cùng lớp với Kiên, em sẽ làm gì?

Phương pháp giải:

Đọc kĩ và chọn cách ứng xử phù hợp.

Lời giải chi tiết:

Trường hợp 1:

- Em đồng ý với cách giải quyết khó khăn của Na hơn là của Cốm. Na lên kế hoạch ôn bài và tâm sự với bạn để giải toả căng thẳng là một cách tiếp cận tích cực và hữu ích. Lên kế hoạch ôn bài giúp Na tổ chức thời gian và tập trung vào việc học, trong khi tâm sự với bạn có thể giúp Na giảm stress và nhận được sự động viên từ người khác.

- Để vượt qua sự lo lắng trong học tập hay cuộc sống, hai bạn có thể áp dụng những cách sau đây:

·    Tạo lịch học và ôn tập rõ ràng để tổ chức thời gian hiệu quả.

·    Nêu ra những điều lo lắng với người tin cậy như bạn bè, gia đình hoặc giáo viên để nhận được sự hỗ trợ và khuyến khích.

·   Thực hiện những hoạt động giảm stress như thể dục, nghe nhạc, đọc sách, hoặc tham gia vào sở thích cá nhân.

Trường hợp 2:

- Thái độ của một vài bạn trong lớp không muốn vui chơi và làm việc cùng nhóm với Kiên là không công bằng và thiếu lòng tôn trọng. Kiên đã vươn lên và đạt thành tích trong học tập và rèn luyện, và bạn ấy xứng đáng nhận được sự đồng hành và ủng hộ từ bạn bè.

- Nếu là bạn cùng lớp với Kiên, em nên thể hiện sự công bằng và lòng tốt bằng cách:

·   Khám phá những điểm mạnh và động viên Kiên để thể hiện chúng.

·   Tìm hiểu và chia sẻ lợi ích của việc làm việc cùng nhóm với Kiên.

·   Nếu có sự bất công xảy ra, em có thể nêu lên với giáo viên hoặc người trưởng thành để được hỗ trợ giải quyết tình huống một cách công bằng và hợp lý.

Luyện tập 3

Trả lời Câu hỏi 3 trang 29 Luyện tập SGK Đạo đức 5

Xử lí tình huống:

Tình huống 1: Tin nghĩ mãi nhưng vẫn chưa hoàn thành bài luyện tập mà cô hướng dãn. Nếu là Tin, em sẽ làm gì?

Tình huống 2:

Bố mẹ phải đi công tác xa nhà một tháng nên Cốm sang ở với ông bà.

 - Theo em, Cốm sẽ gặp những khó khăn gì?

 - Nếu là Cốm, em sẽ vượt qua những khó khăn đó như thế nào?

Tình huống 3:

Bin bị ốm nên phải nghỉ học nhiều ngày. Khi đi học lại, Bin cảm thấy khó khăn vì không theo kịp bài trên lớp.

Nếu là Bin, em sẽ làm gì?

Phương pháp giải:

Đọc kĩ các tình huống và xử lí.

Lời giải chi tiết:

Tình huống 1: Nếu là Tin, em sẽ:

 - Hỏi bạn bè và nhờ bạn bè giảng hộ nếu vẫn chưa hiểu

 - Có thể hỏi anh, chị, bố mẹ hoặc thầy cô giáo

Tình huống 2:

Cốm sẽ gặp khó khăn như sự thay đổi môi trường sống, cảm thấy xa lạ và không quen thuộc với ông bà. Có thể cảm thấy nhớ gia đình và có sự thiếu ổn định trong việc thích nghi với môi trường mới.

Nếu là Cốm, em có thể vượt qua những khó khăn bằng cách:

·    Tạo sự thân thiện và gần gũi với ông bà: Dành thời gian để hiểu và tương tác với ông bà. Chia sẻ những câu chuyện, sở thích và tìm hiểu thêm về gia đình và quá khứ của ông bà sẽ giúp cảm thấy gần gũi hơn.

·    Xây dựng một lịch trình ổn định: Tạo ra một lịch trình hằng ngày để có sự ổn định và tổ chức. Bao gồm các hoạt động học tập, giải trí và thời gian gắn kết với ông bà.

·    Liên lạc với bố mẹ: Giữ liên lạc với bố mẹ thông qua điện thoại, video call hoặc tin nhắn để cảm thấy gần gũi hơn và chia sẻ những khó khăn, niềm vui và thành tựu của mình.

Tình huống 3: Nếu là Bin, em sẽ:

 - Hỏi giáo viên hoặc bạn bè: Nếu có bất kỳ điều gì không hiểu, hãy hỏi giáo viên hoặc bạn bè để giải đáp. Họ có thể cung cấp tài liệu bổ sung và giúp em theo kịp bài trên lớp.

 - Tổ chức thời gian và ôn tập: Xác định những khía cạnh cần bổ sung và tập trung ôn tập vào những khái niệm quan trọng đã được giảng dạy trong lớp. Tạo lịch trình hợp lý để dành thời gian ôn tập và nắm vững kiến thức.

 - Sử dụng tài liệu tham khảo: Tìm hiểu và sử dụng tài liệu tham khảo nhà sách giáo trình, bài giảng trực tuyến hoặc tài liệu bổ sung để nắm vững kiến thức mà em đã bỏ lỡ.

 - Học nhóm: Liên hệ với bạn bè và hỏi xem có thể học nhóm hoặc tham gia nhóm học chung không. Học nhóm có thể giúp em học hỏi từ nhau và bổ sung kiến thức cùng nhau.

Vận dụng 1

Trả lời Câu hỏi 1 trang 25 Vận dụng SGK Đạo đức 5

Chia sẻ về các tấm gương vượt khó trong học tập, trong cuộc sống mà em biết và rút ra bài học cho bản thân.

Phương pháp giải:

Dựa vào hiểu biết của em và đọc thông tin để chia sẻ.

Lời giải chi tiết:

Tấm gương mà em biết: bạn Minh Trang học lớp 5A1

Minh Trang là một bạn học sinh có hoàn cảnh vô cùng đặc biệt. Bố bạn mất từ khi bạn mới 2 tuổi, bạn sống với mẹ và bà ngoại. Bà ngoại tuổi cao, thường xuyên đau ốm, nên mẹ bạn phải đi làm xa để kiếm tiền chữa bệnh cho ngoại, cũng như lo cho cuộc sống gia đình. Do đó, hầu hết thời gian Trang phải chăm sóc bà ngoại, chăm lo việc nhà, vườn tược. Mỗi sáng, Trang phải dậy từ sớm, đi chợ mua đồ ăn sáng cho bà ngoại, cho gà ăn rồi mới đi học. Chiều về, Trang đi nhặt ve chai để có tiền mua đồ dùng học tập. Đến tối, Trang mới có thời gian dành cho việc học. Tuy thế, suốt nhiều năm liền, Trang luôn là học sinh giỏi, tham gia các hoạt động của trường lớp rất sôi nổi. Khi hỏi bạn về động lực giúp bạn vượt qua khó khăn đó, Trang trả lời rằng mình luôn cố gắng vượt qua khó khăn, học giỏi để sau có tiền chữa bệnh cho bà, lo cho mẹ. Do đó, bạn luôn cố gắng hết mình, trên lớp nghe giảng chăm chú, về nhà luôn làm bài, ôn lại bài đầy đủ. 

- Sau khi nghe về tấm gương của Trang, em thấy rất khâm phục và thấy mình cần học hỏi về tinh thần vượt khó của bạn.  - Sau khi nghe về tấm gương của Trang, em thấy rất khâm phục và thấy mình cần học hỏi về tinh thần vượt khó của bạn. 

Vận dụng 2

Trả lời Câu hỏi 2 trang 29 Vận dụng SGK Đạo đức 5

Lập kế hoạch khắc phục những khó khăn trong học tập và cuộc sống của em và thực hiện kế hoạch đó.

Phương pháp giải:

Thực hiện và chia sẻ về kết quả.

Lời giải chi tiết: