Bài 2: Em biết ơn người có công với quê hương, đất nước SGK Đạo đức 5 Chân trời sáng tạo

Khởi động

Trả lời Câu hỏi trang 10 Khởi động SGK Đạo đức 5

Nghe/hát bài hát Biết ơn chị Võ Thị Sáu (Nhạc và lời: Nguyễn Đức Toàn) và thực hiện yêu cầu

- Chia sẻ những điều em biết về chị Võ Thị Sáu

- Lòng biết ơn chị Võ Thị Sáu được thể hiện như thế nào qua bài hát trên.

Phương pháp giải:

Nghe bài hát và đưa ra cảm xúc của em.

Lời giải chi tiết:

- Võ Thị Sáu (1933 – 23 tháng 1, 1952) là một nữ du kích trong Chiến tranh Việt-Pháp ở Việt Nam, người nhiều lần thực hiện các cuộc mưu sát nhắm vào các sĩ quan Pháp và những người Việt cộng tác với chính quyền thực dân Pháp tại miền Nam Việt Nam.

Nhà nước Việt Nam xem cô như một biểu tượng Liệt nữ Anh hùng tiêu biểu trong cuộc kháng chiến chống Pháp và đã truy tặng cho cô danh hiệu Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân năm 1993

- Qua bài thơ trên, tác giả đã thể hiện lòng biết ơn sâu sắc với sự hi sinh của chị Võ Thị Sáu.

Kiến tạo tri thức mới 1

Trả lời Câu hỏi 1 trang 10 Kiến tạo tri thức mới SGK Đạo đức 5

Đọc cuộc trò chuyện sau và trả lời câu hỏi:

- Theo em, vì sao cần tổ chức các hoạt động kỉ niệm vào ngày 27 tháng 7?

- Em cần làm gì để thể hiện lòng biết ơn những người có công với quê hương, đất nước.

Phương pháp giải:

Đọc cuộc trò chuyện và trả lời câu hỏi

Lời giải chi tiết:

- Cần tổ chức các hoạt động kỉ niệm vào ngày 27 tháng 7 vì đây là ngày Thương binh – Liệt sĩ, ngày tri ân tưởng nhớ các anh hùng, người có công với quê hương đất nước

- Em cần làm những hoạt động để thể hiện lòng biết ơn những người có công với quê hương, đất nước:

+ Tham gia hoạt động: viếng nghĩa trang liệt sĩ, viết thư cảm ơn, thăm hỏi cô chú, ông bà cựu chiến binh,..

+ Tích cực học tập, rèn luyện.

Kiến tạo tri thức mới 2

Trả lời Câu hỏi 2 trang 12 Kiến tạo tri thức mới SGK Đạo đức 5

Quan sát các tranh và thực hiện yêu cầu

- Nêu lời nói, việc làm thể hiện lòng biết ơn những người có công với quê hương, đất nước của các bạn trong tranh

 - Kể thêm những lời nói, việc làm thể hiện lòng biết ơn những người có công với quê hương, đất nước.

Phương pháp giải:

Quan sát kĩ bức tranh để thực hiện câu hỏi.

Lời giải chi tiết:

a, Lời nói, việc làm thể hiện lòng biết ơn những người có công với quê hương, đất nước của các bạn trong tranh

 - Tranh 1: Chào hỏi, bày tỏ sự ngưỡng mộ khi gặp mặt người có công với đất nước

 - Tranh 2: Viếng tượng đài anh hùng liệt sĩ

 - Tranh 3: Đọc sách để tìm hiểu về những con người đó

 - Tranh 4: Giúp đỡ những người thương, bệnh binh hoặc gia đình các anh hùng liệt sĩ

 - Tranh 5: Bày tỏ lòng biết ơn và tìm hiểu về những người có công với đất nước khi đi thăm bảo tàng

 - Tranh 6: Vẽ tranh, viết thư thăm hỏi những người lính, thầy cô giáo nơi đảo xa

b, Một số việc làm khác:

 - Tham gia làm tình nguyện, đóng góp một phần công sức cho việc hỗ trợ các gia đình liệt sĩ khó khăn

 - Tham gia cuộc thi Tìm hiểu về những người có công với đất nước

 - Học tập tốt, trở thành con ngoan trò giỏi để noi gương những anh hùng.

Luyện tập 1

Trả lời Câu hỏi 1 trang 13 Luyện tập SGK Đạo đức 5

Nhận xét các ý kiến sau

- Ý kiến 1: Nói lời cảm ơn người có công với quê hương, đất nước là thể hiện lòng biết ơn đối với họ

 - Ý kiến 2: Chỉ thể hiện lòng biết ơn người có công với quê hương, đất nước vào ngày lễ kỉ niệm

 - Ý kiến 3: Phấn đấu học tập và rèn luyện để trở thành công dân có ích cho đất nước cũng là việc làm thể hiện lòng biết ơn người có công đối với quê hương đất nước

 - Ý kiến 4: Quan tâm giúp đỡ gia đình, những người có công với quê hương đất nước là trách nhiệm riêng của chính quyền

 - Ý kiến 5: Thể hiện lòng biết ơn người có công với quê hương, đất nước bằng thái độ chân thành, tôn trọng.

 - Ý kiến 6: Nhắc nhở người khác có thái độ, hành vi biết ơn những người có công với quê hương, đất nước là trách nghiệm của người lớn.

Phương pháp giải:

Đọc kĩ các ý kiến và nhận xét ý kiến đó đúng hay sai, giải thích.

Lời giải chi tiết:

 - Ý kiến 1: Đồng tình. Nói lời cảm ơn là một cách thể hiện lòng biết ơn và sự trân trọng đối với những người có công với quê hương, đất nước.

 - Ý kiến 2: Không đồng tình. Thể hiện lòng biết ơn không chỉ nên xảy ra vào ngày lễ kỉ niệm mà cần được thể hiện và tỏ ra suốt cả thời gian, không chỉ trong dịp đặc biệt.

 - Ý kiến 3: Đồng tình. Phấn đấu học tập và rèn luyện để trở thành công dân có ích cho đất nước là một cách thể hiện lòng biết ơn và sự tri ân đối với những người đã có công với quê hương, đất nước.

 - Ý kiến 4: Không đồng tình. Quan tâm giúp đỡ gia đình và những người có công với quê hương, đất nước không chỉ là trách nhiệm riêng của chính quyền mà cũng là trách nhiệm và nghĩa vụ của toàn bộ cộng đồng.

 - Ý kiến 5: Đồng tình. Thái độ chân thành và tôn trọng là một cách quan trọng để thể hiện lòng biết ơn và sự trân trọng đối với những người có công với quê hương, đất nước.

 - Ý kiến 6: Đồng tình. Nhắc nhở người khác có thái độ và hành vi biết ơn những người có công với quê hương, đất nước là trách nhiệm của mỗi người lớn, để duy trì và truyền dạy giá trị này cho thế hệ sau.

Luyện tập 2

Trả lời Câu hỏi 2 trang 13 Luyện tập SGK Đạo đức 5

Em đồng tình hay không đồng tình với những việc làm dưới đây? Vì sao?

1. Biết tin một em nhỏ học cùng trưởng có bố mẹ đã mất khi tình nguyện tham gia phòng chống dịch bệnh, Bin  nói với Cốm: “Mình cùng giúp đỡ em nhỏ này nhé!”. Cốm đáp: “Không. Đó không phải cách thể hiện lòng biết ơn”

2. Na vừa quen một người nước ngoài mới đến sống cùng khu phố. Na quyết định tìm hiểu và giới thiệu với bạn về một số nghệ nhân ở quê mình.

3. Nhân dịp kỉ niệm ngày giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước (30/4), khu phố của Bin tổ chức thăm hỏi các gia đình có công trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước. Bin đã phép bố mẹ cùng tham gia.

Phương pháp giải:

Đọc kĩ các việc làm và đưa ra ý kiến của bản thân.

Lời giải chi tiết:

1. Em không đồng tình với lời nói và việc làm của Cốm trong tình huống này. Giúp đỡ gia đình những người có công cũng chính là việc đền ơn đáp nghĩa với những hi sinh, mất mát của họ

2. Em đồng tình với lời nói và việc làm của Na. Việc tìm hiểu và giới thiệu về nghệ nhân ở quê mình cho người nước ngoài mới đến sống cùng khu phố là một cách thể hiện lòng biết ơn và cũng là cách để quảng bá và tôn vinh di sản văn hóa của quê hương.

3. Em đồng tình với lời nói và việc làm của Bin. Thăm hỏi các gia đình có công trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước là một hành động ý nghĩa để thể hiện lòng biết ơn và sự tôn trọng đối với những người đã có công với quê hương. Việc phép bố mẹ cùng tham gia cho thấy sự quan tâm và sự tham gia tích cực của Bin và gia đình trong việc ghi nhớ và tôn vinh lịch sử của đất nước.

Luyện tập 3

Trả lời Câu hỏi 3 trang 14 Luyện tập SGK Đạo đức 5

Xử lí tình huống:

Tình huống 1: Lan sống với mẹ vì bố đang công tác ở đảo xa. Na rủ các bạn trong lớp đến giúp đỡ, động viên gia đình Lan. Tuy nhiên, Bin lại không đồng tình cho rằng điều này không cần thiết

Nếu là bạn của Bin, em sẽ làm gì

Tình huống 2: Nhân dịp sinh nhật Tin, bố tặng Tin quyển sách Anh hùng tuổi nhỏ đất Việt. Tin nói với Cốm: “Quyển sách này không hấp dẫn nên mình chưa đọc”.

Nếu là Cốm, em sẽ làm gì?

Tình huống 3: Nhân dịp kỉ niệm ngày thành lập Quân đội nhân dân Việt Nam (22/12), nhà trường tổ chức buổi giao lưu với các cựu chiến binh. Trong lúc các bạn đang say sưa nghe kể chuyện lịch sử, Tin thì thầm với Bin: “Đấy toàn là chuyện của người lớn. Mình xem truyện tranh đi Bin!”.

Nếu là Bin, em sẽ làm gì

Tình huống 4: Khối lớp 5 tổ chức một buổi hoạt động trải nghiệm tại đền thở liệt sĩ địa phương. Trong lúc các bạn đang tích cực tham gia hoạt động thì Cốm lại rủ Na trốn ra ngoài chơi

Nếu là Na, em sẽ làm gì?

Phương pháp giải:

Đọc kĩ các tình huống và thực hiện yêu cầu.

Lời giải chi tiết:

Tình huống 1: Nếu là bạn của Bin, em có thể thuyết phục Bin bằng cách giải thích rằng việc giúp đỡ và động viên gia đình Lan là một cách thể hiện lòng quan tâm và sự ủng hộ đối với bạn cùng lớp. Em có thể nhắc Bin rằng trong những lúc khó khăn, sự đoàn kết và giúp đỡ của mọi người rất quan trọng và có thể mang lại niềm vui và sự động viên cho người khác.

Tình huống 2: Nếu là Cốm, em có thể lắng nghe quan điểm của Tin và hỏi thăm về lý do Tin cảm thấy sách không hấp dẫn. Sau đó, em có thể đề xuất cho Tin cùng thảo luận và chia sẻ ý kiến với bố để tìm hiểu thêm về nội dung và giá trị của cuốn sách. Em có thể khuyến khích Tin đọc ít nhất một phần của sách trước khi đưa ra nhận xét cuối cùng.

Tình huống 3: Nếu là Bin, em có thể trò chuyện với Tin và thử thuyết phục Tin rằng nghe kể chuyện lịch sử từ các cựu chiến binh là một cơ hội để tìm hiểu và học hỏi về quá khứ của đất nước. Em có thể đề nghị Tin tham gia nghe kể chuyện lịch sử trước khi xem truyện tranh, và sau đó cùng nhau trao đổi và thảo luận về nội dung và ý nghĩa của những gì đã nghe.

Tình huống 4: Nếu là Na, em có thể giải thích cho Cốm rằng tham gia hoạt động tại đền thờ liệt sĩ là một cách để hiểu và tôn vinh những người đã hy sinh cho đất nước. Em có thể khuyến khích Cốm tham gia và chia sẻ trải nghiệm cùng các bạn trong lớp. Nếu Cốm không đồng ý, em có thể đề nghị Cốm tham gia một phần của hoạt động trước khi cùng nhau ra ngoài chơi sau đó.

Vận dụng 1

Trả lời Câu hỏi 1 trang 15 Vận dụng SGK Đạo đức 5

Đọc thông tin và thực hiện yêu cầu: 

- Sưu tầm hình ảnh và đóng góp của các Danh nhân văn hoá thể giới của Việt Nam.

 - Chia sẻ với các bạn về những việc làm cụ thể để thể hiện lòng biết ơn các Danh nhân văn hóa thế giới của Việt Nam.

Phương pháp giải:

Dựa vào hiểu biết của em và đọc thông tin để chia sẻ.

Lời giải chi tiết:

- Những việc làm cụ thể để thể hiện lòng biết ơn các Danh nhân văn hoá thể giới của Việt Nam:

+ Nghiên cứu và tìm hiểu về đời sống, sự cống hiến và tác phẩm của các danh nhân văn hóa. Điều này giúp ta có kiến thức sâu hơn về những đóng góp của họ và giá trị văn hoá mà họ đã tạo ra.

+ Chia sẻ kiến thức và thông tin về các danh nhân văn hóa này với người khác, đặc biệt là với thế hệ trẻ. Có thể tổ chức buổi thảo luận, trình diễn, hoặc giới thiệu tác phẩm của họ để tạo sự quan tâm và hiểu biết sâu hơn về họ.

+ Du lịch và thăm các địa điểm liên quan đến các danh nhân văn hóa. Điều này không chỉ giúp ta hiểu rõ hơn về nguồn cảm hứng và môi trường mà họ sống và làm việc, mà còn góp phần thúc đẩy du lịch văn hóa và bảo tồn các di sản văn hóa.

+ Tham gia và ủng hộ các hoạt động và sự kiện liên quan đến các danh nhân văn hóa. Có thể tham gia vào các buổi triển lãm, biểu diễn, hội thảo hoặc quyên góp cho các tổ chức và dự án văn hóa liên quan đến công cuộc bảo tồn và phát huy di sản của các danh nhân.

Vận dụng 2

Trả lời Câu hỏi 2 trang 15 Vận dụng SGK Đạo đức 5

Viết một bức thư gửi các chiến sĩ nơi đảo xa nhân dịp kỉ niệm ngày thành lập Quân đội nhân dân Việt nam (22/12)

Phương pháp giải:

Viết bức thư gửi chiến sĩ nơi đảo xa.

Lời giải chi tiết:

.....ngày ...tháng...năm.......

Hôm nay cháu viết thư này gửi đến các chú bộ đội lời chúc sức khỏe và tình cảm chân thành từ sâu trong mỗi trái tim học sinh, mong các chú thật khỏe mạnh để cầm chắc súng bảo vệ một phần máu thịt của quê hương, của đất nước. Theo chúng cháu, được biết, hiện nay các chú đã rất vất vả và căng thẳng đối với việc của bộ đội nên làm là bảo vệ vùng biển đảo quê hương Tổ quốc chúng ta. Giữa chốn ngút ngàn trùng khơi, quanh năm vẫn chập chùng sóng vỗ to lớn ấy, chúng cháu biết các chú phải đương đầu với nhiều thử thách khó khăn: sự khắc nghiệt của khí hậu, sự thiếu thốn về vật chất tinh thần của mọi người, sự cô đơn buồn bã của các chú giữa đêm khuya vắng lặng… nhưng các chú cũng đừng buồn nhé! Rất nhiều và rất nhiều, vì chính cái lẽ đó chúng cháu rất cảm phục và ngưỡng mộ sự hy sinh thầm lặng của các chú bộ đội – những người con thiêng liêng của Tổ quốc. Từ cái sự cảm phục đó, từ nơi hậu phương đất liền của chúng cháu đã tổ chức rất nhiều hoạt động thiết thực để thi đua cùng các chú ngoài đảo xa như thi đua học tốt đạt nhiều điểm 10 tặng các chú đang bảo vệ đất nước. Ở các buổi chào cờ thì chúng cháu được nghe thầy cô giáo kể nhiều về ý nghĩa ngày 22-12 đó chính là ngày thành lập quân đội nhân dân Việt Nam, được tìm hiểu về nhân dân Việt Nam nói chung và của các chú nói riêng… Trường chúng cháu cũng đã phát động nhiều phong trào như: quyên góp ủng hộ vì Trường Sa, quyên góp mua máy radio, đàn guitar, viết thư cho các chú bộ đội ở Trường Sa… Và cháu cũng cố gắng đạt nhiều bông hoa điểm tốt để cho đất nước càng ngày càng tươi đẹp hơn.

Cuối thư, cháu xin chúc các chú thật khỏe mạnh để giữ gìn biển đảo. Cháu hứa sẽ cố gắng chăm ngoan học giỏi để mai sau trở thành một người bộ đội xây dựng cho đất nước tươi đẹp hơn. Cháu ngoan của chú!