Lý thuyết công nghệ tế bào - Sinh 10 Chân trời sáng tạo

I. Công nghệ tế bào

1. Khái niệm công nghệ tế bào:

Là quy trình kĩ thuật ứng dụng phương pháp nuôi cấy tế bào hoạt mô trên môi tường dinh dưỡng nhân tạo để tạo ra cơ quan hoặc cơ thể hoàn chỉnh. Cơ chế là tính toàn năng, nguyên lí phân chia và biệt hóa của tế bào để tạo ra số lượng sản phẩm lớn.

2. Nguyên lí của công nghệ tế bào:

Mô là một nhóm tế bào độc lập có cấu trúc và chức năng như nhau. Vì vậy, khi tách riêng mô để nuôi cấy, chúng có thể phát triển thành cơ quan hoặc mô cơ thể.

Tính toàn năng của tế bào là: các tế bào gốc có khả năng biệt hóa và phản biệt hóa thành những loại tế bào khác nhau trong cơ thể. 

Cơ sở khoa học của công nghệ tế bào: tính toàn năng của tế bào, khả năng biệt hóa và phản biệt hóa, khả năng phân chia và điều khiển sự biệt hóa bằng hormone sinh trưởng.

II. Công nghệ tế bào thực vật

1. Công nghệ tế bào thực vật:

Nhằm đáp ứng yêu cầu sản xuất, người ta thực hiện:

(1) tách mô phân sinh đỉnh sinh trưởng nuôi cấy trong môi trường dinh dưỡng đặc trong ống nghiệm để tạo mô sẹo.

(2) các mô sẹo tiếp tục được nuôi cấy để phát triển thành cây non.

(3) cây non được chuyển sang trồng ở vườn ươm và sau đó là ngoài môi trường.

2. Một số thành tựu của công nghệ tế bào thực vật:

Các giống cây ăn quả (chuỗi Nam Mỹ, chuối sứ, dây tây chịu nhiệt ...) giống cây cảnh giá trị cao (lan hồ điệp, lan rừng đột biến ...) các giisong cây dược liệu và cây lấy gỗ ...

III. Công nghệ tế bào động vật

1. Công nghệ tế bào động vật:

Gồm 2 kĩ thuật: nhân bản vô tính và cấy truyền phôi.

2. Một số thành tựu của công nghệ tế bào động vật:

- Nuôi niêm mạc miệng của bệnh nhân thành niêm mạc để chữa mắt tại Việt Nam.

- Nuôi cấy tế bào mần tinh trùng của chuột thành tinh trùng, mở triển vọng điều trị vô sinh ở nam.

- Kiểm soát cách thức tế bào tạo ra nhiều tế bào giúp hoàn thiện liệu pháp chống ung thư ...

Sơ đồ tư duy công nghệ tế bào: