Lý thuyết Alcohol- Hóa học 11 - Cánh diều

Bài 16

ALCOHOL

1.Khái niệm và danh pháp

1.Khái niệm

-Alcohol là những hợp chất hữu cơ trong phân tử có nhóm hydroxy (-OH) liên kết trực tiếp với nguyên tử carbon no.

-Bậc của alcohol chính là bậc của nguyên tử carbon no liên kết với nhóm hydroxy.

-Alcohol được phân loại theo nhiều cách khác nhau:

+ Alcohol no, alcohol không no, acohol thơm.

+Alcohol bậc 1, alcohol bậc 2, alcohol bậc 3.

2.Danh pháp

-Tên monoalcohol: tên hydrocarbon (bỏ e)-vị trí nhóm (-OH)-ol

-Tên polyalcohol: tên hydrocarbon-vị trí nhóm (-OH)-từ chỉ số lượng nhóm (-OH) (di, tri,…)+ol

II. Tính chất vật lý

-Nhiệt độ sôi cao hơn các hydrocarbon hoặc dẫn xuất halogen có phân tử khối tương đương do tạo liên kết hydrogen liên phân tử.

-Do tạo liên kết hydrogen với nước nên các alcohol chứa từ 1 đến 3 nguyên tử carbon tan vô hạn trong nước.

III.Tính chất hóa học

1.Phản ứng thế nguyên tử hydrogen trong nhóm –OH

2.Phản ứng thế nhóm –OH tạo ether

3.Phản ứng tách H₂O tạo alkene

- Phản ứng tách nước từ alkanol tạo alkene

- Có thể dự đoán sản phẩm chính, phụ của phản ứng dựa vào quy tắc Zaitsev.

4.Phản ứng oxi hóa

a)Phản ứng oxi hóa hoàn toàn

-Các alcohol cháy, tỏa ra nhiều nhiệt:

Alcohol + oxygen → carbon dioxide + nước

b)Phản ứng oxi hóa không hoàn toàn

-Alcohol bậc 1 bị oxi hóa bằng CuO sinh ra aldehyde.

-Alcohol bậc 2 bị oxi hóa sinh ra ketone

-Alcohol bậc 3 không bị oxi hóa ở điều kiện này.

5.Phản ứng riêng của glycerol

IV.Ứng dụng và điều chế

1.Ứng dụng

-Được dùng làm nhiên liệu.

-Dùng làm dung môi trong pha nước nước hoa, sơn và vecni,…

-Là nguyên liệu để tổng hợp các chất hữu cơ khác.

2.Điều chế

a) Điều chế ethanol

-Quá trình lên men:

-Ở các nước có nền công nghiệp hóa chất phát triển:

b) Điều chế glycerol

Sơ đồ tư duy về Alcohol: