Bài 3. Sự hình thành Liên bang Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Xô viết SGK Lịch sử 11 Kết nối tri thức

? mục 1

Trả lời câu hỏi mục 1 trang 20 SGK Lịch sử 11

Trình bày quá trình hình thành Liên bang Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Xô viết

Phương pháp giải:

Đọc nội dung trang 19, 20 SGK

Lời giải chi tiết:

- Sau thắng lợi của Cách mạng tháng Mười Nga, nhiệm vụ hàng đầu của Chính quyền Xô viết là đập tan bộ máy nhà nước cũ, xây dựng nhà nước mới của những người lao động.

- Ngày 7/11/1917 (theo lịch mới): Đại hội Xô viết toàn Nga khai mạc tại điện Xmô-nưi, tuyên bố thành lập Chính quyền Xô viết do Lênin đứng đầu. 

- Ngày 30/12/1922, tại Mát-xcơ-va, dưới sự chỉ đạo trực tiếp của Lê-nin, Đại hội lần thứ nhất các Xô viết toàn Liên bang đã thông qua bản Tuyên ngôn thành lập Liên bang Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Xô viết (gọi tắt là Liên Xô) và bản Hiệp ước Liên bang.

+ Khi mới thành lập, Liên Xô gồm 4 nước Cộng hoà Xô viết là Nga, U-crai-na, Bê-lô-rút-xi-a và Ngoại Cáp-ca-dơ. Đến năm 1940, Liên Xô gồm 15 nước cộng hoà.

- Tháng 1/1924: Hiến pháp đầu tiên của Liên Xô được thông qua, hoàn thành quá trình thành lập Nhà nước Liên bang Cộng hòa xã hội chủ nghĩa đầu tiên trên thế giới.

- Ngày 21/1/1924: Lê-nin qua đời, Xta-lin lên thay, tiếp tục lãnh đạo công cuộc xây dựng và bảo vệ đất nước Liên Xô.

? mục 2

Trả lời câu hỏi mục 2 trang 21 SGK Lịch sử

Phân tích ý nghĩa việc thành lập Liên bang Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Xô viết

Phương pháp giải:

Đọc nội dung mục 2 trang 21 SGK

Lời giải chi tiết:

* Ý nghĩa trong nước

- Quá trình thành lập Liên bang Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Xô viết phù hợp với lợi ích chung của các dân tộc trên đất nước Xô viết.

- Sức mạnh của tình đoàn kết và sự hợp tác, giúp đỡ giữa các dân tộc tạo điểu kiện cho sự phát triển nhanh chóng về kinh tế, xã hội của tất cả các nước Cộng hoà

- Tăng cường vị thế của Liên Xô trên trường quốc tế.

- Việc thành lập Liên Xô dưới sự chỉ đạo của V. Lê-nin đã mở ra con đường giải quyết đúng đắn vấn đề dân tộc trên đất nước Xô viết trên cơ sở bình đẳng và sự giúp đỡ lẫn nhau.

* Ý nghĩa quốc tế

- Liên Xô trở thành biểu tượng và là chỗ dựa về tinh thần, vật chất to lớn cho phong trào cách mạng thế giới

- Cổ vũ, lôi cuốn mạnh mẽ phong trào giải phóng dân tộc ở những nước thuộc địa ở châu Á, châu Phi và khu vực Mỹ La-tinh;

- Tạo tiền để cho sự ra đời của hệ thống xã hội chủ nghĩa.

Luyện tập 1

Trả lời câu hỏi luyện tập 1 trang 21 SGK Lịch sử 11

Lập bảng tóm tắt quá trình hình thành Liên bang Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Xô viết.

Lời giải chi tiết:

Luyện tập 2

Trả lời câu hỏi luyện tập 2 trang 21 SGK Lịch sử

Vì sao nói: Liên Xô trở thành chỗ dựa tinh thần, vật chất cho phong trào cách mạng thế giới.

Lời giải chi tiết:

Liên Xô trở thành chỗ dựa tinh thần, vật chất cho phong trào cách mạng thế giới vì:

- Sự lớn mạnh của Liên Xô đủ sức đối đầu với các nước tư bản chủ nghĩa nhất là Mĩ. 

+ Liên Xô đạt được những thành tựu nhất định về kinh tế, khoa học - kĩ thuật. Đặc biệt về quốc phòng Liên Xô đạt được thế cân bằng chiến lược về quân sự và sức mạnh hạt nhân (so với Mĩ và các nước phương Tây). 

+ Liên Xô thực hiện chính sách hoà bình, an ninh thế giới, mở rộng quan hệ hữu nghị, hợp tác với nhiều nước

+ Tích cực ủng hộ phong trào cách mạng thế giới, phong trào giải phóng dân tộc,... Từ đó Liên Xô trở thành chỗ dựa vững chắc của hoà bình và cách mạng thế giới.

- Trong Liên Hợp Quốc Liên Xô là Uỷ viên thường trực của Hội đồng Bảo an, đóng góp nhiều sáng kiến bảo vệ hoà bình, an ninh ở châu Âu và trên thế giới.

- Liên Xô là cường quốc Xã hội chủ nghĩa, giúp đỡ về vật chất, tinh thần cho các nước xã hội chủ nghĩa khác, ủng hộ phong trào công nhân và phong trào giải phóng dân tộc của các nước.

Vận dụng

Trả lời câu hỏi vận dụng trang 21 SGK Lịch sử 11

Theo kết quả cuộc khảo sát (năm 2021) của Trung tâm Nghiên cứu dư luận xã hội toàn Nga, khi đặt câu hỏi có muốn khôi phục lại Liên Xô hay không, khoảng 67% người được hỏi có mong muốn duy trì Liên Xô. Theo em, vì sao cho đến nay có nhiều người dân Nga vẫn tôn trọng và mong muốn gìn giữ những giá trị của Liên bang cộng hoà xã hội chủ nghĩa Xô viết?

Lời giải chi tiết:

Theo em, cho đến nay có nhiều người dân Nga vẫn tôn trọng và mong muốn gìn giữ những giá trị của Liên bang cộng hoà xã hội chủ nghĩa Xô viết vì đây là một thời kì huy hoàng của nước Nga

- Những thành tựu Liên Xô đạt được trong công cuộc xây dựng CNXH 

+ Từ 1 nước nông nghiệp lạc hậu, Liên Xô đã vươn lên trở thành 1 cường quốc công nghiệp xã hội chủ nghĩa.

+ Về quốc phòng Liên Xô đạt được thế cân bằng chiến lược về quân sự và sức mạnh hạt nhân (so với Mĩ và các nước phương Tây).

+ Xã hội: các giai cấp bóc lột bị xóa bỏ, chỉ còn lại 2 giai cấp lao động là công nhân, nông dân và đội ngũ trí thức XHCN.

=> Tạo nên những biến đổi nhiều mặt, có lợi cho nhân dân, xây dựng lại lực lượng vũ trang hùng mạnh để bảo vệ tổ quốc, giúp đỡ phong trào cách mạng thế giới.

- Vai trò và uy tín của Liên Xô trên trường quốc tế luôn cao.

- Liên Xô trở thành thành trì của hòa bình thế giới và chỗ dựa vững chắc nhất, tin cậy nhất của phong trào cách mạng thế giới.