Thành ngữ có hàm ý nói về việc chỉ khi chúng ta trở thành người trong cuộc, ở trong nội bộ thì mới biết bản chất của sự việc, nội bộ ấy.
Giải thích thêm
Chăn: đồ dùng bằng len, vải, dạ,... may dệt thành tấm để đắp cho ấm.
Rận: loài côn trùng nhỏ, thân dẹt, không cánh, hút máu, sống kí sinh trên người, động vật hoặc ẩn nấp trong chăn, chiếu.
Thành ngữ sử dụng biện pháp ẩn dụ. Trong đó, tác giả dân gian đã lấy sự việc con người có nằm trong chăn thì mới biết thực ra trong chăn ấy có rận để ẩn dụ cho việc con người chỉ có thể biết được bản chất của sự việc khi thâm nhập, tìm hiểu sâu vào việc ấy.
Đặt câu với thành ngữ:
Chỉ khi thực sự trải nghiệm cuộc sống ở nước ngoài, bạn mới hiểu được những khó khăn và thử thách mà người lao động di cư phải đối mặt, nằm trong chăn mới biết có rận.
Anh phải nằm trong chăn mới biết chăn có rận, chứ đừng nhìn vẻ bề ngoài sự việc mà vội đánh giá qua loa thế.
Sau khi tôi bí mật tham gia hội nhóm ấy, tôi mới biết rằng bản chất của nó không hề tốt như tôi nghĩ. Đúng là nằm trong chăn mới biết chăn có rận.
Thành ngữ nói về những người không lao động nhưng vẫn hưởng sự đầy đủ, sung túc, hạnh phúc. Thành ngữ này thường dùng để phê phán lối sống ăn bám, giàu có nhờ bóc lột.
Thành ngữ nói về việc chúng ta muốn cứu giúp một ai đó nhưng lại hoàn toàn bất lực, không thể giúp đỡ hoặc không kịp giúp đỡ được vì khoảng cách địa lý xa xôi.
Thành ngữ có hàm ý nói về việc chúng ta hết lòng dạy bảo, khuyên răn ai đó, nhưng người ấy lại không chịu tiếp thu, kết quả là tốn công vô ích, ví như nước đổ lên lá khoai/ lá môn rồi lại trôi xuống đất.
Thành ngữ chỉ những người không có khả năng tiếp thu ý kiến của người khác, dù người đó có được dạy dỗ đến đâu thì cũng vô ích, ví như nước đổ vào đầu con vịt.