Kể chuyện chiếc rễ đa tròn

Ngày xưa, có lần dân làng Nam Mẫu thuộc tỉnh Bắc Cạn mở ngày hội cúng Phật. Mọi người nô nức đi xem hội. Bỗng nhiên, xuất hiện một bà cụ ăn mày không biết từ đâu đến. Trông bà thật gớm ghiếc, thân thể gầy còm, lở loét, mùi hôi thối xông ra rất khó chịu. Bà cụ chỉ phều phào mấy tiếng: “Tôi đói lắm, các ông, các bà ơi!”, rồi chìa tay ra bốn phía cầu xin.

Ngày 6 tháng 7 năm 1885, chú bé Giô-dép chín tuổi bị chó cắn trước đó hai ngày đã được mẹ đưa từ miền quê xa xôi đến thủ đô Pa-ri, nhờ bác sĩ Lu-i Pa-xtơ cứu chữa.

Hôm ấy, căn nhà sàn chật ních người. Ai nấy mặc quần áo đẹp như đi hội. Mấy cô gái trải những tấm lông thú thẳng tắp từ đầu cầu thang tới cửa bếp giữa sàn. Bấy giờ, già làng mới ra hiệu dẫn tôi bước lên lối đi bằng lông thú mịn như nhung - nghi thức đặc biệt dành cho khách quý.

Đã quá trưa, má con dì Năm đang ăn cơm thì một chú cán bộ cách mạng bị địch rượt bắt vội vã chạy vô nhà, vốn là một gia đình cơ sở nên dì Năm hiểu ngay ra tình thế nguy hiểm. Dì đưa cho chú cán bộ chiếc áo cũ của chồng mình để thay rồi bảo chú ngồi xuống chõng giả bộ ăn cơm. Vừa lúc ấy, tên cai và tên lính xồng xộc chạy tới. Tên cai trợn mắt quát:

Vậy mà gần một năm nay, chẳng hiểu cái ma nào làm cho tôi ốm. Bụng tôi đau quặn, lắm lúc tưởng như có con dao cứa mạnh vào từng khúc ruột. Các học trò của tôi đã nhiều lần cúng cho thầy mà bệnh tình của tôi vẫn không thuyên giảm.