Phần 1. Hướng dẫn phân tích kiểu văn bản trang 70 Chuyên đề học tập Văn 11 - Chân trời sáng tạo

Văn bản 1 Câu 1

Câu 1 (trang 71, Sách chuyên đề Ngữ văn 11):

Chỉ ra vấn đề và câu hỏi nghiên cứu trong bài viết.

Phương pháp giải:

Đọc kĩ toàn bộ văn bản đưa ra vấn đề và câu hỏi nghiên cứu.

Lời giải chi tiết:

- Bài văn phân tích về đặc điểm nghệ thuật thơ văn của Nguyễn Đình Chiểu. 

+ Phần mở bài tác giả nêu khái quát đặc điểm nghệ thuật của tác giả. Tác giả đã sử dụng nghệ thuật nào để viết bài văn ?. 

+ Triển khai: Trình bày các đặc điểm nghệ thuật và đưa ra bằng chứng, lí lẽ để làm sáng tỏ đặc điểm nghệ thuật ấy.

+ Kết bài tác giả khái quát lại đặc điểm nghệ thuật đã phân tích nêu đánh giá về vai trò của tác giả đối với văn học: Nhà văn Nguyễn Đình Chiểu đã có vai trò như nào đối với nền văn học Việt Nam?

Văn bản 1 Câu 2

Câu 2 (trang 71, Sách chuyên đề Ngữ văn 11):

Tóm tắt nội dung chính của bài viết bằng sơ đồ, từ đó bạn hãy nhận xét về bố cục của bài viết.

Phương pháp giải:

Đọc kĩ lại toàn bộ văn bản chỉ ra những nộ dung chính và trình bày lại sơ đồ. Sau đó rút ra nhận xét về bố cục.

Lời giải chi tiết:

Nhận xét: Bố cục của bài viết rõ ràng và mạch lạc. Tác giả đã nêu lên các ý quan trọng và phân tích các đặc điểm nghệ thuật một cách hài hòa.

Văn bản 1 Câu 3

Câu 3 (trang 72, Sách chuyên đề Ngữ văn 11):

Bài viết đã sử dụng phương pháp nghiên cứu nào?

Phương pháp giải:

Dựa vào kiến thức về các phương pháp nghiên cứu để xác định phương pháp nghiên cứu trong văn bản.

Lời giải chi tiết:

Bài viết sử dụng phương pháp luận để làm rõ vấn đề: Đưa ra hệ thống lý thuyết, lí lẽ để chứng minh làm rõ vấn đề.

Văn bản 1 Câu 4

Câu 4 (trang 72, Sách chuyên đề Ngữ văn 11):

Từ bài viết, bạn rút ra kinh nghiệm gì khi viết bài giới thiệu một tác giả văn học?

Phương pháp giải:

Đọc kĩ toàn bộ bài viết gợi nhớ lại các phần trong văn bản đã được phân tích ở phần trên để rút ra các phần nội dung, phương pháp nghiên cứu khi viết bài giới thiệu một tác giả văn học.

Lời giải chi tiết:

- Nhan đề: Nêu được tác giả văn học và phạm vi sáng tác của tác giả mà bạn muốn giới thiệu.

- Phần giới thiệu: cần giới thiệu chung về những đặc điểm đặc sắc, độc đáo của tác giả.

- Nội dung nêu được nét đặc sắc của nghệ thuật văn học tác giả và đưa ra lí lẽ.

- Kết luận kết lại vấn đề được nêu.

Văn bản 2 Câu 1

Câu 1 (trang 75, Sách chuyên đề Ngữ văn 11):

Bài viết nghiên cứu vấn đề gì? Câu hỏi nghiên cứu là gì?

Phương pháp giải:

Đọc kĩ toàn bộ văn bản để xác định nội dung văn bản từ đó rút ra bài viết nghiên cứu vấn đề và câu hỏi nghiên cứu đưa ra. 

Lời giải chi tiết:

- Bài viết nghiên cứu về tác giả Nguyễn Công Hoan, những đặc điểm đặc sắc, độc đáo nhất của tác giả.

- Câu hỏi:

+ Những đặc điểm đặc sắc, độc đáo nhất của tác giả là gì?

+ Phong cách văn học của tác giả là?

Văn bản 2 Câu 2

Câu 2 (trang 75, Sách chuyên đề Ngữ văn 11):

Tóm tắt ý chính của bài viết. Từ đó, nêu nhận xét về bố cục của bài viết.

Phương pháp giải:

Đọc kĩ văn bản tóm tắt các ý chính, xác định bố cục của bài viết.

Lời giải chi tiết:

- Nhan đề nêu được tác giả văn học và phạm vi sáng tác của tác giả mà bạn muốn giới thiệu.

- Mở đoạn giới thiệu chung về những đặc điểm đặc sắc, độc đáo nhất của tác giả.

- Thân đoạn:

+ Lần lượt trình bày từng phương diện trong sự nghiệp hoặc phong cách văn học của tác giả.

+ Lập luận và lí giải tại sao đây là điểm đặc sắc.

- Kết luận: Đánh giá chung về ý nghĩa, tầm quan trọng của tác giả đối với lịch sử văn học nói chung và giai đoạn văn học nói riêng.

Văn bản 2 Câu 3

Câu 3 (trang 75, Sách chuyên đề Ngữ văn 11):

Nêu nội dung chính của phần kết giới thiệu và phần kết luận.

Phương pháp giải:

Đọc kĩ ngữ liệu xác định được nội dung chính của phần cuối thuộc phần giới thiệu và phần kết luận của cả bài.

Lời giải chi tiết:

+ Phần kết giới thiệu: Giới thiệu chung về những đặc điểm đặc sắc, độc đáo nhấ của tác giả.

+ Kết luận: Đánh giá chung về ý nghĩa, tầm quan trọng của tác giả đối với lịch sử văn học nói chung và giai đoạn văn học nói riêng.

Văn bản 2 Câu 4

Câu 4 (trang 75, Sách chuyên đề Ngữ văn 11):

Tác giả đã trình bày hai phương diện chính trong truyện ngắn Nguyễn Công Hoan: đề tài mâu thuẫn giàu nghèo và bút pháp xây dựng cốt truyện trào phúng. Theo bạn, còn có thể nói đến những phương diện nào khác không, như ngôn ngữ kể chuyện, nghệ thuật xây dựng nhân vật,..? Tại sao tác giả không đề cập đến tất cả phương diện đó?

Phương pháp giải:

Đọc kĩ hai phương diện chính tác giả đưa ra và dựa vào kiến thức cá nhân về truyện ngắn của Nguyễn Công Hoan để đưa ra các phương diện khác. 

Lời giải chi tiết:

- Theo em , tác giả còn có thể sử dụng những phương diện khác như ngôn ngữ kể chuyện, nghệ thuật xây dựng,.. .

- Tác giả không đề cập đến tất cả phương diện đó bởi vì tác giả muốn tập trung để làm rõ hai phương diện chính trên. 

Văn bản 2 Câu 5

Câu 5 (trang 75, Sách chuyên đề Ngữ văn 11):

Tác giả đã trình bày bằng chứng theo những cách thức nào?

Phương pháp giải:

Đọc kĩ lại toàn bộ văn bản, xác định các bằng chứng trong văn bản từ đó xác định cách thức trình bày của tác giả.

Lời giải chi tiết:

- Để làm sáng tỏ các luận điểm chính, tác giả đã sử dụng những bằng chứng, lí lẽ là:

+ Thế là trong cái xã hội của truyện ngắn, truyện dài Nguyễn Công Hoan, bọn thống trị chỉ là một lũ ăn cắp, ăn cướp. Nguyễn Công Hoan đã phản ánh được chính sác một khía cạnh bản chất của hiện thực. 

Văn bản 2 Câu 6

Câu 6 (trang 75, Sách chuyên đề Ngữ văn 11):

Phương pháp phân tích - tổng hợp và phương pháp so sánh đã được sử dụng như thế nào trong bài viết trên?

Phương pháp giải:

Đọc kĩ các lí lẽ được đưa ra trong văn bản để chỉ ra các phương pháp phân tích tổng hợp và phương pháp so sánh được sử dụng. 

Lời giải chi tiết:

- Phương pháp phân tích - tổng hợp và phương pháp so sánh đã được sử dụng bằng cách: 

+ Lần lượt trình bày từng phương diện trong sự nghiệp hoặc phong cách văn học tác giả. 

+ Được thể hiện rõ trong lí lẽ, lập luận của tác giả.