Bài 4. Làm mịn dần từng bước từ thuật toán đến chương trình máy tính trang 101, 102, 103 SGK Tin học 11 Khoa học máy tính Cánh diều

Khởi động

Khi lập trình giải bài toán theo một thuật toán đã cho, em sẽ bắt đầu như nào? Theo em cách làm như thế có đúng phương pháp không?

Phương pháp giải:

Dựa vào kiến thức đã học, đọc kỹ yêu cầu đề bài.

Lời giải chi tiết:

Để giải bài toán theo một thuật toán đã cho, em cần nắm được các thuật toán, hiểu được yêu cầu đề bài và chọn thuật toán phù hợp cho bài toán đó.

Theo em, cách làm như vậy là đúng phương pháp.

? mục 2 HĐ

Mô tả thuật toán bằng liệt kê các bước còn chứa nhiều cụm từ của ngôn ngữ tự nhiên, mỗi cụm từ nêu một việc phải làm. Để lập trình thực hiện thuật toán, cần làm chi tiết dần từng bước. Theo em đây có phải là "chia để trị" hay không? Vì sao?

Phương pháp giải:

Dựa vào kiến thức đã học, đọc kỹ yêu cầu đề bài.

Lời giải chi tiết:

Theo em, đây là “chia để trị” => Làm mịn dẫn các bước mô tả thuật toán là để tiến gần hơn đến các câu lệnh của ngôn ngữ lập trình. Ở đây lựa chọn sử dụng mã gia để trình bày vì nó ngắn gọn, dễ hiểu và không phụ thuộc vào ngôn ngữ lập trình.

Cách thức chung: Chuyển các cụm từ mô tả một “việc cần làm” thành các đoạn mã giá tiến gần hơn một bước đến các câu lệnh của chương trình chi tiết.

? mục 3 TH

a. Đọc mã lệnh của thuật toán Eratosthenes cho ở Hình 5 và mô tả liệt kê các bước của thuật toán và bằng mã giả.

b. Em hãy viết chương trình thực hiện sàng số nguyên tố sử dụng thuật toán và sử dụng thuật toán Eratosthenes. Sau đó chạy thử và so sánh kết quả.

Phương pháp giải:

Dựa vào kiến thức đã học, đọc kỹ yêu cầu đề bài.

Lời giải chi tiết:

a) Từ đoạn mã hình 5, ta thấy: Laoij bỏ dần các số không nguyên tố bằng cách đánh dấu “là hợp số” (không phải số nguyên tố) mỗi khi biết số đó là bội số của một số nguyên tố.

b) Chương trình thực hiện sàng số nguyên tố sử dụng thuật toán Eratosthenes. 

Vận dụng 1

Em hãy nêu điều kiện sàng khác cho bài toán sàng số: In ra danh sách các số nguyên dương nhỏ hơn n và thoả mãn điều kiện sàng mới.

Gợi ý: Ví dụ “không là số chính phương”

Phương pháp giải:

Dựa vào kiến thức đã học, đọc kỹ yêu cầu đề bài.

Lời giải chi tiết:

Chúng ta coi một số là số chính phương trong Python nếu như nó bằng bình phương của một số tự nhiên. Đây là chìa khóa thứ nhất giúp chúng ta có thể tìm được số chính phương trong python.

Nói cách khác, căn bậc 2 của một số chính phương chính là một số tự nhiên. Đây là chìa khóa thứ 2 giúp chúng ta có thể tìm được số chính phương trong python.

Vận dụng 2

Viết mô tả mã giả cho thuật toán tương ứng ở câu 1.

Phương pháp giải:

Dựa vào kiến thức đã học, đọc kỹ yêu cầu đề bài.

Lời giải chi tiết:

CH1

 Em hãy cho biết cách viết các dấu phép toán số học, phép so sánh bằng mã giả.

Phương pháp giải:

Dựa vào kiến thức đã học, đọc kỹ yêu cầu đề bài.

Lời giải chi tiết:

CH2

Hãy cho biết cách viết phép gán bằng mã giả, dấu bằng = có ý nghĩa gì trong mã giả

Phương pháp giải:

Dựa vào kiến thức đã học, đọc kỹ yêu cầu đề bài.

Lời giải chi tiết:

Phép gán được sử dụng để gán giá trị cho một biến trong lập trình. Trong mã giả, phép gán được viết bằng dấu bằng “=”, với biến ở bên trái dấu bằng và giá trị muốn gán ở bên phải. Dấu bằng “=” trong mã giả chỉ thực hiện phép gán giá trị cho biến, không phải là một mệnh đề so sánh.

CH3

Cho câu lệnh lặp bằng mã giả như ở hình bên. Hãy diễn giải ý nghĩa và cho biết kết quả là gì nếu bắt đầu ta có j nhận giá trị 5 và n nhận giá trị 15.

Phương pháp giải:

Dựa vào kiến thức đã học, đọc kỹ yêu cầu đề bài.

Lời giải chi tiết:

Nếu bắt đầu ta có j nhận giá trị 5 và n nhận giá trị 15 thì kết quả là: 6,7,8,9,10,11,12,13,14.