Giải Bài tập 3 trang 21 sách bài tập Ngữ văn 9 - Kết nối tri thức với cuộc sống

Câu 1

Trả lời Câu hỏi 1 trang 21 SBT Văn 9 Kết nối tri thức

Trong đoạn văn từ Không những đi ngược lại lí trí con người mà còn đi ngược lại cả lí trí tự nhiên nữa đến hàng bao nhiêu triệu năm trở lại điểm xuất phát của nó, câu nào là câu chủ đề? Những câu còn lại nêu thông tin gì, có quan hệ như thế nào với câu chủ đề?

Phương pháp giải:

Tìm hiểu nội dung của các câu trong đoạn văn (có tính khái quát hay cụ thể), chú ý đặc điểm của những câu ở vị trí đầu đoạn và cuối đoạn, từ đó mới có cơ sở để xác định.

Lời giải chi tiết:

“Không những đi ngược lại lí trí con người mà còn đi ngược lại cả lí trí tự nhiên nữa." là câu chủ đề của đoạn văn.

Những câu tiếp đó nêu bật thông tin: Trái Đất đã trải qua một thời gian lâu dài để có được những điều kì diệu của sự sống, trong đó, quan trọng nhất là nền văn minh do con người tạo nên. Thế nhưng, tất cả sẽ trở về con số không nếu chiến tranh hạt nhân nổ ra. Như vậy, những câu này có vai trò chứng minh cho chủ đề được nêu ở câu mở đầu đoạn văn.

Câu 2

Trả lời Câu hỏi 2 trang 21 SBT Văn 9 Kết nối tri thức

Câu “Tôi rất khiêm tốn nhưng cũng rất kiên quyết đề nghị mở ra một nhà băng lưu trữ trí nhớ có thể tồn tại được sau thảm họa hạt nhân." trình bày thông tin khách quan hay ý kiến chủ quan? Những dấu hiệu nào trong câu giúp em nhận biết điều đó?

Phương pháp giải:

Em xem lại hương dẫn cách xác định thông tin khách quan hay ý kiến chủ quan ở câu 3 bài tập 1 để có căn cứ trả lời câu hỏi này.

Lời giải chi tiết:

Câu "Tôi rất khiêm tốn nhưng cũng rất kiên quyết đề nghị mở ra một nhà băng lưu trữ trí nhớ có thể tôn tại được sau thảm hoa hạt nhân" là câu nêu ý kiến chủ quan của tác giả. Các dấu hiệu trong câu thể hiện điều đó: việc "mở một nhà băng lưu trữ trí nhớ" của nhân loại là điều chưa từng có, và dĩ nhiên đó mới chỉ là "đề nghị" của "tôi" - người viết. Đề nghị ấy, theo tác giả là "rất khiêm tốn nhưng cũng rất kiên quyết".

Câu 3

Trả lời Câu hỏi 3 trang 21 SBT Văn 9 Kết nối tri thức

Nhận xét về nghệ thuật biểu đạt của tác giả ở đoạn trích.

Phương pháp giải:

Vận dụng khả năng cảm nhận của mình để trả lời câu hỏi

Lời giải chi tiết:

Nghệ thuật biểu đạt của tác giả trong đoạn trích này thể hiện ở một số khía cạnh sau:

- Sử dụng nhiều hình ảnh mang tính chất ẩn dụ (phải trải qua 380 triệu năm con bướm mới bay được, rồi 180 triệu năm nữa bông hồng mới nở; phải trải sú qua bốn kỉ địa chất, con người mới hát được hay hơn chim và mới chết vì yêu; chúng ta tham gia vào bản đồng ca của những người đòi hỏi một thế giới không có vũ khí ;... ).

- Dùng nghệ thuật đối lập: một bên là thời gian vô cùng lâu dài để sự sống tiến hóa, con người tiến bộ theo chiều hướng văn minh; một bên là sự huỷ diệt chóng vánh bởi một cú bấm hạt nhân.

- Dùng điệp ngữ: lặp lại cụm từ đi ngược lại, lí trí, trải qua, để cho, ...

- Giọng văn nhiều sắc thái: có trữ tình, hài hước; có đanh thép, hùng hồn.

Câu 4

Trả lời Câu hỏi 4 trang 21 SBT Văn 9 Kết nối tri thức

Đoạn văn từ Tôi rất khiêm tốn nhưng cũng rất kiên quyết đề nghị đến cuộc sống đó đã bị xoá bỏ khỏi vũ trụ này được tổ chức theo kiểu đoạn văn nào? Dựa vào đâu em nhận biết điều đó? Hãy khái quát nội dung chính của đoạn văn.

Phương pháp giải:

Dựa vào dấu hiệu nhận biết các kiểu văn bản

Lời giải chi tiết:

Đoạn văn từ được tổ chức theo kiểu song song. Vì đoạn văn có ba câu, không có câu chủ đề, các câu văn có nội dung cụ thể, nhưng tất cả cùng tập trung biểu đạt một ý: Cần lập một nhà băng lưu trữ trí nhớ để ghi dấu về một nền văn minh của con người đã từng tồn tại, từ đó thấy rõ sự phi lí nếu để nổ ra chiến tranh hạt nhân.

Câu 5

Trả lời Câu hỏi 5 trang 21 SBT Văn 9 Kết nối tri thức

Nêu tác dụng của biện pháp tu từ điệp ngữ được sử dụng trong đoạn trích.

Phương pháp giải:

Vận dụng kiến thức đã học về biện pháp tu từ điệp ngữ

Lời giải chi tiết:

Trong đoạn trích, điệp ngữ là biện pháp tu từ được sử dụng có hiệu quả rõ rệt. Việc lặp lại cụm từ đã phải trải qua cho thấy phải rất lâu dài và khó khăn, sự sống trên Trái Đất mới có được sự tiến hóa và con người mới có được nền văn minh như ngày nay; cụm từ để cho nhân loại tương lai, để cho mọi người (cũng là nhân loại) được lặp nhiều lần nhằm lay động nhận thức của con người về hậu quả khủng khiếp của chiến tranh hạt nhân;…