Đề bài

Chuẩn bị:

- Hai đồng xu với hai màu khác nhau, chẳng hạn màu xanh và màu đỏ.

- Ôn tập các quy luật di truyền của Mendel.

Mô phỏng

Ta sẽ mô phỏng việc lai “bố” và “mẹ” thuộc đời lại F1 và xem xét kiểu gen, kiểu hình của đời F2. Giả sử, đồng xu màu xanh kí hiệu cho “bố”, đồng xu màu đỏ kí hiệu cho “mẹ”. Trên mỗi đồng xu quy ước một mặt là A, mặt còn lại là a.

Bước 1: Tung mỗi đồng xu 100 lần và hoàn thiện bảng, ta được bảng:

STT	Kết quả trên đồng xu màu xanh	Kết quả trên đồng xu màu đỏ	Kiểu gen	Kiểu hình
1	A	a	Aa	Hoa màu đỏ
2	A	a	Aa	Hoa màu đỏ
3	A	a	Aa	Hoa màu đỏ
4	A	A	AA	Hoa màu đỏ
5	a	A	Aa	Hoa màu đỏ
6	a	a	aa	Hoa màu trắng
7	A	a	Aa	Hoa màu đỏ
8	a	a	aa	Hoa màu trắng
9	A	a	Aa	Hoa màu đỏ
10	a	A	Aa	Hoa màu đỏ
11	A	A	AA	Hoa màu đỏ
12	a	a	aa	Hoa màu trắng
13	A	a	Aa	Hoa màu đỏ
14	a	A	Aa	Hoa màu đỏ
15	a	a	aa	Hoa màu trắng
16	A	a	Aa	Hoa màu đỏ
17	A	a	Aa	Hoa màu đỏ
18	a	A	Aa	Hoa màu đỏ
19	A	A	AA	Hoa màu đỏ
20	A	a	Aa	Hoa màu đỏ
21	A	A	AA	Hoa màu đỏ
22	a	a	aa	Hoa màu trắng
23	A	a	Aa	Hoa màu đỏ
24	a	a	aa	Hoa màu trắng
25	A	A	AA	Hoa màu đỏ
26	A	a	Aa	Hoa màu đỏ
27	A	a	Aa	Hoa màu đỏ
28	a	A	Aa	Hoa màu đỏ
29	A	A	AA	Hoa màu đỏ
30	a	a	aa	Hoa màu trắng
31	A	a	Aa	Hoa màu đỏ
32	A	A	AA	Hoa màu đỏ
33	a	a	aa	Hoa màu trắng
34	A	A	AA	Hoa màu đỏ
35	a	a	aa	Hoa màu trắng
36	A	a	Aa	Hoa màu đỏ
37	a	A	Aa	Hoa màu đỏ
38	A	A	AA	Hoa màu đỏ
39	a	a	aa	Hoa màu trắng
40	A	a	Aa	Hoa màu đỏ
41	A	A	AA	Hoa màu đỏ
42	a	A	Aa	Hoa màu đỏ
43	a	a	aa	Hoa màu trắng
44	A	a	Aa	Hoa màu đỏ
45	a	a	aa	Hoa màu trắng
46	a	a	aa	Hoa màu trắng
47	A	A	AA	Hoa màu đỏ
48	A	a	Aa	Hoa màu đỏ
49	a	A	Aa	Hoa màu đỏ
50	a	A	Aa	Hoa màu đỏ
51	A	A	AA	Hoa màu đỏ
52	a	a	aa	Hoa màu trắng
53	a	a	aa	Hoa màu trắng
54	A	A	Aa	Hoa màu đỏ
55	a	a	aa	Hoa màu trắng
56	A	A	AA	Hoa màu đỏ
57	A	A	AA	Hoa màu đỏ
58	A	a	Aa	Hoa màu đỏ
59	a	A	Aa	Hoa màu đỏ
60	A	A	AA	Hoa màu đỏ
61	A	a	Aa	Hoa màu đỏ
62	A	A	AA	Hoa màu đỏ
63	a	a	aa	Hoa màu trắng
64	A	a	Aa	Hoa màu đỏ
65	a	A	Aa	Hoa màu đỏ
66	a	a	aa	Hoa màu trắng
67	a	a	aa	Hoa màu trắng
68	A	A	AA	Hoa màu đỏ
69	A	a	Aa	Hoa màu đỏ
70	A	A	AA	Hoa màu đỏ
71	a	a	aa	Hoa màu trắng
72	A	a	Aa	Hoa màu đỏ
73	a	A	Aa	Hoa màu đỏ
74	A	A	AA	Hoa màu đỏ
75	A	a	Aa	Hoa màu đỏ
76	A	A	AA	Hoa màu đỏ
77	a	A	Aa	Hoa màu đỏ
78	A	A	AA	Hoa màu đỏ
79	a	a	aa	Hoa màu trắng
80	A	a	Aa	Hoa màu đỏ
81	a	A	Aa	Hoa màu đỏ
82	A	A	AA	Hoa màu đỏ
83	A	a	Aa	Hoa màu đỏ
84	a	A	Aa	Hoa màu đỏ
85	a	a	aa	Hoa màu trắng
86	A	A	AA	Hoa màu đỏ
87	A	a	Aa	Hoa màu đỏ
88	a	a	aa	Hoa màu trắng
89	a	A	Aa	Hoa màu đỏ
90	a	A	Aa	Hoa màu đỏ
91	A	A	AA	Hoa màu đỏ
92	A	a	Aa	Hoa màu đỏ
93	a	a	aa	Hoa màu trắng
94	A	a	Aa	Hoa màu đỏ
95	A	A	AA	Hoa màu đỏ
96	a	A	Aa	Hoa màu đỏ
97	A	a	Aa	Hoa màu đỏ
98	A	a	Aa	Hoa màu đỏ
99	a	A	Aa	Hoa màu đỏ
100	a	a	aa	Hoa màu trắng

Bảng T.1. Kết quả mô phỏng

Bước 2. Dựa vào kết quả thu được ở Bảng T.1, xác định tần số, tần số tương đối của các kiểu gene, kiểu hình và hoàn thiện bảng sau vào vở ta được:

Kiểu gen	AA	Aa	aa
Tần số	25	50	25
Tần số tương đối	\(\frac{1}{4}\)	\(\frac{1}{2}\)	\(\frac{1}{4}\)

Bảng T.2. Tỉ lệ kiểu gen

Kiểu gen	Hoa màu đỏ	Hoa màu trắng
Tần số	75	25
Tần số tương đối	\(\frac{3}{4}\)	\(\frac{1}{4}\)

Bảng T.3. Tỉ lệ kiểu hình

Bước 3. Hãy kiểm chứng tỉ lệ kiểu gene, kiểu hình thu được trong đời lai F2 với kết luận của Mendel “Khi lai bố mẹ khác nhau về một cặp tính trạng thuần chủng tương phản thì F1 đồng tính về tính trạng của bố hoặc mẹ, còn F2 có sự phân li tính trạng theo tỉ lệ trung bình 3 trội: 1 lặn”.

Tỉ lệ kiểu gene, kiểu hình khi thực hiện mô phỏng, ta thu được kết quả giống với kết luận của Mendel “Khi lai bố mẹ khác nhau về một cặp tính trạng thuần chủng tương phản thì F1 đồng tính về tính trạng của bố hoặc mẹ, còn F2 có sự phân li tính trạng theo tỉ lệ trung bình 3 trội: 1 lặn”.

Giải thích kết luận của Mendel bằng xác suất

Gọi xy là kiểu gene của một cây đậu trong đời lai F2.

a) Giả thiết rằng khả năng x, y nhận các giá trị A, a là như nhau. Các giá trị có thể của xy được cho trong bảng sau:

Bảng T.4. Các phương án tổ hợp

Hãy liệt kê kiểu gene có thể có của một cây đậu trong đời lai F2. Bốn phương án tổ hợp trong Bảng T.4 có đồng khả năng hay không?

b) Tính xác suất của các sự kiện “Cây đậu trong đời lai F2 có kiểu gene AA”, “Cây đậu trong đời lai F2 có kiểu gene aa”; “Cây đậu trong đời lai F2 có hoa màu đỏ”, “Cây đậu trong đời lai F2 có hoa màu trắng”.

c) So sánh các xác suất tính được với các kết luận của Mendel về tỉ lệ kiểu gene, kiểu hình trong đời lai F2 khi lai hai bố mẹ khác nhau về một cặp tính trạng thuần chủng tương phản.

Phương pháp giải

Sử dụng kiến thức về xác suất để trả lời câu hỏi.

Lời giải của GV Loigiaihay.com

a) Liệt kê kiểu gene có thể có của một cây đậu trong đời lai F2 là: AA, Aa, aA, aa.

Vì khả năng x, y nhận các giá trị A, a là như nhau nên bốn phương án tổ hợp là đồng khả năng.

b) Xác suất của các sự kiện “Cây đậu trong đời lai F2 có kiểu gen AA” là: \({P_1} = \frac{1}{4}\)

Xác suất của các sự kiện “Cây đậu trong đời lai F2 có kiểu gen aa” là: \({P_2} = \frac{1}{4}\)

Có 3 kiểu gene cho hoa màu đỏ là: AA, Aa, aA.

Xác suất của các sự kiện “Cây đậu trong đời lai F2 có hoa màu đỏ” là: \({P_3} = \frac{3}{4}\)

Có 1 kiểu gene cho hoa màu trắng là: aa.

Xác suất của các sự kiện “Cây đậu trong đời lai F2 có hoa màu trắng” là: \({P_4} = \frac{1}{4}\)

c) Các xác suất tính được đúng với các kết luận của Mendel về tỉ lệ kiểu gene, kiểu hình trong đời lai F2 khi lai hai bố mẹ khác nhau về một cặp tính trạng thuần chủng tương phản.