Đề bài

Trong các chất sau, chất nào là xà phòng, chất nào là chất giặt rửa tổng hợp? Xác định đầu ưa nước và đuôi kị nước của các chất này.

a) CH₃[CH₂]₁₄COONa;                   b) CH₃[CH₂]₁₀CH₂OSO₃Na.

Phương pháp giải

- Xà phòng là hỗn hợp muối sodium hoặc potassium của các acid béo và các chất phụ gia. Thành phần chủ yếu của xà phòng thường là muối sodium của palmitic acid hoặc stearic acid.

- Chất giặt rửa tổng hợp là các chất được tổng hợp hoá học, có tác dụng giặt rửa như xà phòng nhưng không phải là muối sodium, potassium của các acid béo. Những chất này thường là muối sodium alkylsulfate hoặc alkylbenzene sulfonate.

- Cấu tạo của xà phòng và chất giặt rửa phổ biến thường gồm hai phần:

+ Phần phân cực ("đầu" ưa nước): là nhóm carboxylate (xà phòng) hoặc nhóm sulfate, sulfonate (chất giặt rửa tổng hợp). Phần này có thể hoà tan được trong nước.

+ Phần không phân cực ("đuôi" kị nước): là gốc hydrocarbon có mạch dài (R). Phần này không tan trong nước.

Lời giải của GV Loigiaihay.com

a) CH₃[CH₂]₁₄COONa là muối sodium của các acid béo nên CH₃[CH₂]₁₄COONa là xà phòng. Trong đó:

+ Đầu ưa nước: \( - {\rm{CO}}{{\rm{O}}^ - }{\rm{N}}{{\rm{a}}^ + }\)

+ Đuôi kị nước: \({\rm{C}}{{\rm{H}}_{\rm{3}}}{\left[ {{\rm{C}}{{\rm{H}}_{\rm{2}}}} \right]_{{\rm{14}}}} - \)

b) CH₃[CH₂]₁₀CH₂OSO₃Na là muối sodium alkylsulfate nên CH₃[CH₂]₁₀CH₂OSO₃Na là chất giặt rửa tổng hợp. Trong đó:

+ Đầu ưa nước: \( - {\rm{O}} - {\rm{S}}{{\rm{O}}_{\rm{3}}}^ - {\rm{N}}{{\rm{a}}^ + }\)

+ Đuôi kị nước: \({\rm{C}}{{\rm{H}}_{\rm{3}}}{\left[ {{\rm{C}}{{\rm{H}}_{\rm{2}}}} \right]_{{\rm{10}}}}{\rm{C}}{{\rm{H}}_{\rm{2}}} - \)